De Nieuwe Zeesluis IJmuiden, de grootste zeesluis ter wereld, is in januari 2022 geopend. De indringing van zout zeewater beperkt echter het gebruik van de sluis. Iedere schutting leidt namelijk tot een grote hoeveelheid zout in het Noordzeekanaal. Daarom is de grootste 'zoutdam' ter wereld gebouwd. Deze dam voorkomt, door de selectieve onttrekking van zout water, de verdere verzilting van het Noordzeekanaal en het achterland.
Dit artikel is het eerste in een vierluik over de Selectieve Onttrekking Zeesluis IJmuiden. Dit eerste artikel geeft een algemene toelichting op het project. Het tweede artikel gaat in op de pijlers, het derde gaat over de landhoofden en het vierde over de scheidende wanden en de vispassages.
In Betoniek Vakblad 2023/4 zijn de uitvoeringsaspecten behandeld.
Foto 1 . Zeesluis IJmuiden met rechts onderaan de Selectieve Onttrekking (foto: Van Hattum en Blankevoort/Topview)
Project: Selectieve Onttrekking
Opdrachtgever: Rijkswaterstaat
Constructeur: Van Hattum en Blankevoort (beton- en kerende constructies), SPIE (zakdeur)
Aannemer: Van Hattum en Blankevoort, Volker Staal Funderingen, Van den Herik, SPIE
Leverancier(s): Trelleborg (oplegmateriaal), Diepstraten (wapening), Dywidag (voorspanning)
Oplevering: Eind 2024
Per schutting van de Zeesluis IJmuiden komt er veel zout (zo’n 10.000 ton) in het Noordzeekanaal terecht, soms wel tot aan het Amsterdam-Rijnkanaal. Dat is onwenselijk voor natuur, land- en tuinbouw, koel- en/of proceswater voor industrie en drinkwatervoorzieningen. Daarom is in het Binnenspuikanaal de zogenoemde Selectieve Onttrekking toegevoegd (foto 1). Deze constructie (verder: SO-constructie) moet de zoutlast richting het achterland verminderen.
Met dit indrukwekkende civiele bouwwerk wordt zout water onderlangs een grotendeels betonnen constructie, in een gecreëerde vernauwing in het Binnenspuikanaal, zoveel mogelijk terug naar de Noordzee afgevoerd (fig. 2). Hierbij wordt gebruikgemaakt van het principe dat zout water zwaarder is dan zoet water. Door het bodemniveau voor de SO-constructie te verlagen, wordt een zoutvang gecreëerd waar het zoute water in zakt dat vervolgens door openingen onder de dam terug naar zee wordt afgevoerd door middel van het bestaande spui- en gemaalcomplex. Het lichtere zoete water bovenin wordt juist tegengehouden door de dam en blijft in het Noordzeekanaal.
Figuur 2a. Principe van Selectieve Onttrekking: het zware zoute water wordt door openingen onderin de SO-constructie afgevoerd naar zee, het zoete water blijft achter in het Noordzeekanaal
Figuur 2b. Overzicht sluizencomplex Zeesluis IJmuiden met Selectieve Onttrekking (Zoutdam)
De SO-constructie bestaat globaal uit twee landhoofden, drie wanden van ieder circa 28 m breed en 17 m hoog, een beweegbare zakdeur en twee pijlers van 27,5 m hoog (fig. 3). De totale scheidende constructie is circa 90 m breed. Tussen de wanden en de bodem bevinden zich op grote diepte (vanaf niveau NAP -16 m) openingen.
In Betoniek Vakblad 2023/4 zijn in het artikel ‘Selectieve Onttrekking IJmuiden’ de uitvoeringsaspecten van de SO-constructie behandeld. In dit deze artikelenserie in Cement wordt nader ingegaan op het constructieve ontwerp.
Figuur 3. Globale opzet SO-constructie
Reacties