Flexibiliteit in constructie3201518Flexibiliteit inconstructie1Nieuwbouw Stadscampus Saxion Enschede (1): ConstructieFlexibiliteit in constructie 32015 19Situatie2Op het eerste gezicht lijkt de nieuwe Stadscampusvan Saxion in het centrum van Enschede niet heelspeciaal. Maar nader beschouwd, kent het projecttoch een aantal opvallende bijzonderheden, metname met betrekking tot het beton. Zo speelt ditmateriaal een prominente rol in de constructie, deduurzaamheid en de architectuur. Hoewel dezeaspecten niet geheel los van elkaar kunnen wordengezien, worden ze in drie afzonderlijke artikelentoegelicht, te beginnen met de constructie.In de zomer van 2014 is Saxion in het stadshart van Enschedegestart met nieuwbouw van een ambitieus onderwijsgebouw(ca. 8500 m2). Dit is gelegen op het voormalige terrein van hetNatuurhistorisch Museum, op de hoek van de Tromplaan en deDe Ruyterlaan. Deze nieuwbouw vormt het slotstuk en middel-punt van de Saxion Stadscampus (fig. 2).Door de ligging aan de invalsweg naar het centrum en de loop-route naar de diverse Saxion-gebouwen vanuit het station, ishet straks d? plek bij uitstek om te laten zien wat Saxion in huisheeft als etalage van Living Technology. In het nieuwe complexworden naast de Pabo ook diverse technische labs, algemeneonderwijsruimten en de LEGO Education Innovation Studiogehuisvest.Het gebouw bestaat uit vier delen (A t.m. D) die bestaan uitdrie tot vijf lagen. De twee gebouwen aan de zijde van de Trom-plaan zijn relatief klein van omvang zodat het geheel goed pastin de villastructuur in deze straat. De twee bouwdelen aan deachterzijde zijn ruimer van opzet en sluiten aan bij de groterebouwmassa's aan die zijde. Ingeklemd tussen de vier gebouwenir. Ronald Wenting,ing. Theo van WolfswinkelABT bv1 De nieuwe Stadscampus van Saxion inEnschede in aanbouw2 Bovenaanzicht; het project bestaat uit viergebouwen met een oude villa ertussenDrieluikDit is het eerste artikel in een serie van drie over de nieuweStadscampus van Saxion in Enschede. Hierin wordt ingegaan ophet constructief ontwerp. In het tweede deel,`Sturen opCO2-emissie van beton', worden de ervaringen en resultatenbehandeld van het monitoren van de carbon footprint van debetonmengsels. Het derde deel,`Schoonbeton vraagt om co?rdi-natie', gaat over de ervaringen met schoonbeton en devernieuwde CUR-Aanbeveling 100.ABCDFlexibiliteit in constructie3201520Doorsnede 1112233445566778899101011111212131314141515161617171818191920202121222223232424252526262727 28AABBCCDDEEFFGGHHII29 30 31 32 33 34OONNMMLLKKJJ3536373838UUTTSSRRQQPP3 Verticale dwarsdoorsnede; patio's en een doorgaande lichtstrook zorgen voorlicht en uitzicht in de kelderbak4 Verdiepingsplattegrond van de constructie5 Op de vloeren bevindt zich een computervloer met daartussen een plenum6 Impressie hoofddraagconstructiebevindt zich Villa Serphos die in 2010 is gerenoveerd. Dezemoest net als een naastgelegen oude beukenboom op hetterrein bewaard blijven.De vier gebouwen zijn bovengronds met elkaar verbonden vialoopbruggen en ondergronds via een U-vormig souterrain,waarin verschillende patio's zijn opgenomen. Het souterrain isniet geheel verdiept uitgevoerd, zodat aan de bovenzijde ruimteis voor een lichtstrook om licht te scheppen in de kelderbak(fig. 3).43Flexibiliteit in constructie 32015 215toegepast die zich grotendeels gedragen als vierzijdig opgelegdeplaten met een maximale overspanning van 12,6 m. Op devloeren bevindt zich een computervloer met daartussen eenplenum (foto 5).Op de kop van bouwdeel C is een uitkraging voorzien. Deze isgerealiseerd met de verdiepingshoge betonnen gevelelementen.In de kopgevel wordt de belasting opgevangen op het onderstegevelelement, dat is ingehangen in het betonnen element op deConstructief ontwerpDe constructieve opzet van de vier bouwdelen is identiek:vlakke vloeren met een kolomvrije overspanning tussendragende gevels en de stabiliteitskernen (fig. 4). De gevels,die zijn opgebouwd uit prefab elementen met kolomdelenh.o.h. 1,26 m (d = 250 mm), worden op beganegrondniveauondersteund door prefabbetonnen, ellipsvormige kolommen(240 ? 360 mm2), die op hun beurt op de kelderwanden staan.Voor de verdiepingen zijn bollenplaatvloeren (d = 390 mm)6Flexibiliteit in constructie3201522trappenhuizen en de gevel. De prefab elementen van de gevelzijn niet gebruikt voor de stabiliteit om constructieve koppelin-gen tussen de elementen onderling te vermijden.Tussen de bouwdelen zijn loopbruggen ? stalen vakwerkliggersmet staalplaatbetonvloeren ? aangebracht om de verschillendebouwdelen met elkaar te koppelen. Zie de 3D-weergave van deconstructie uit het BIM-model voor een impressie van deconstructie (fig. 6).GevelDe gevel bestaat uit weervaste Rockpanel-panelen waaropsteenstrippen verlijmd zijn aangebracht (foto 7). De panelenzijn na uitvoerig testen kant en klaar op het werk aangeleverden mechanisch met haken bevestigd aan de prefab-betongevel-elementen. Er is gezocht naar een metselwerkpatroon dataansluit bij het metselwerkverleden van Enschede en bij deomringende gebouwen. Doordat de steenstrippen in een zelfontworpen patroon kunnen worden verlijmd, ontstaat op ditvlak een scala aan mogelijkheden.kop van het gebouw enerzijds en de stabiliteitswanden ander-zijds. De koppelkrachten als gevolg van het moment, een trek-kracht op niveau 2 en een drukkracht op niveau 1, wordt in degevel naar het achterliggende stabiliteitselement doorgevoerd.Hiervoor zijn de gevelelementen op as A onderling gekoppeld.Onder het gehele complex ligt een U-vormige kelderverdiepingdie de bovengrondse bouwdelen ondergronds met elkaarverbindt. De kelderbak bestaat uit ter plaatse gestorte betonnenwanden (d = 400 mm) met een ter plaatse gestorte betonnenkeldervloer (d = 300 mm). Het geheel is grotendeels gefun-deerd op staal. Bouwdeel C is aan de zijde van de uitkraginggefundeerd op een paalplaatfundering (d = 500 mm) om eenhoge betonpoer onder de uitkraging te voorkomen. Dit inverband met het aanwezige grondwater. De keldervloer vanbouwdeel C is uitgevoerd in staalvezelbeton om de funderings-hoogte te beperken. Dat ook in verband met het aanwezigegrondwater.De bouwdelen staan allen op zichzelf. De stabiliteit wordt voorieder bouwdeel zowel in langs- als breedterichting vervuld doorde kernen en wandschijven ter plaatse, van onder andere de7Flexibiliteit in constructie 32015 237 De gevel bestaat uit weervaste panelen waaropsteenstrippen verlijmd zijn aangebracht8 Schematische weergave van het klimaatconcept:betonkernactivering met verdringingsventilatie- Installatieflexibiliteit door het ontbreken van balken onder devloeren en het toepassen van een verhoogde bouwkundigevloer, wat vrije doorvoer van kanalen mogelijk maakt;- Belastingsflexibiliteit door alle vloervelden te dimensionerenop een vloerbelasting van 5,0 kN/m2;- De bouwdelen zijn allen op zichzelf staand en kunnen ook alsdusdanig opereren, waardoor ze eenvoudig zijn op te splitsenen eventueel afstootbaar.Tot slotDe bouw verloopt volgens schema: de ruwbouwfase is afgeronden de offici?le opening staat begin september gepland. Dan zaldefinitief blijken of alle ambities zijn waargemaakt. Op hetgebied van CO2-reductie en schoonbeton is daar meer over telezen in de respectievelijke artikelen `Sturen op CO2-emissievan beton' en `Schoonbeton vraagt om co?rdinatie'. PROJECTGEGEVENSproject Stadscampus Saxion Enschedeopdrachtgever Saxionarchitect IAA-architectenhoofdconstructeur ABT bvschoonbetonco?rdinator ABT bvinstallatieadviseur Arupaannemerscombinatie Haafkes/Plegt-Vosleverancier in situ beton Rokramixbetontechnologisch adviseur Anninkleverancier prefab beton Constarconstructeur prefab beton Alferink-van Schieveenleverancier bollenplaatvloeren BubbleDeckInstallatieconceptDe vloeren zijn voorzien van betonkernactivering. Dit is eenenergiezuinige manier om een gebouw te verwarmen en tekoelen en zorgt voor een behaaglijk binnenklimaat. Aan deonderzijde van de vloer zijn over circa de helft van de vloerop-pervlakte akoestische plafonds aangebracht, waarin installatieszijn ge?ntegreerd. Aan de bovenzijde van de vloer is een bouw-kundige computervloer aangebracht. Het plenum wordtdaarbij gebruikt als ??n grote ruimte om lucht in te blazen envoor het aanbrengen van leidingen of kabels (fig. 8). De inge-blazen lucht wordt gevoed via de kernen in het midden van deplattegrond. De integratie van de sparingen voor de luchtin-blaas vanuit de kernen was een lastige puzzel en vroeg om veelafstemming tussen constructie en installatie. Mede ook doorde breedte van de kanalen in verband met de beperkte hoogtevan het plenum.FlexibiliteitSaxion had een belangrijke ambitie ten aanzien van duurzaam-heid van het gebouw. Een van de aspecten waarbij dit tot uitingkwam in het ontwerp, is flexibiliteit. Immers, een flexibelgebouw met adaptief vermogen verlengt de levensduur van hetgebouw. En dat geldt zeker voor onderwijsgebouwen waarvande indeling nog wel eens op de schop gaat. In het constructiefontwerp is de volgende flexibiliteit aanwezig:- Indelingsflexibiliteit door het ontbreken van kolommentussen de dragende gevel en de stabiliteitskernen in het hartvan de plattegrond, waardoor er in het hele gebouw een vrijeindeelbaarheid van de ruimten is. De lichte, verplaatsbarescheidingswanden kunnen overal op het grid van 1,26 mworden aangebracht;8