themaUitvoering, kwaliteit, economie3201116themaUitvoering,kwaliteit,economieHet proefproject staalvezelbeton op de TU/e is specifiek gericht opseriematige gietbouw, woningcasco's dus. Toch zijn de opgedaneervaringen ook voor andere projectsoorten van belang. De gedachte isdat als staalvezelbeton technisch en economisch haalbaar is in zo'ngeoptimaliseerd bouwproces, het voor alle betontoepassingenhaalbaar is. De partners in het proefproject zien in staalvezelbeton eenserieuze optie om een innovatieslag te maken in gietbouw. In dittweede deel over lessen van het SVB-proefproject wordt aandachtbesteed aan aspecten uitvoering, kwaliteit en bouwkosten.Leren van het SVB-proefproject (2)Wat hebben we gedaan?UitvoeringsprocesHet SVB-casco bestaat uit drie beuken en is gebouwd met stan-daard tunnelbekisting; drie tunnels, twee stortdagen. In lengte-richting is het casco opgeknipt. De eerste stortdag is het casco-deel met een dikke vloer gemaakt, 250 mm, plus de driedaaraan hangende uitkragende balkons van 2400 mm diep(foto 2). Twee van de drie balkons zijn gemaakt met een koude-brugonderbreking (Isokorf), als een simulatie van een prefabbalkon. Dit zijn dan ook de enige plaatsen waar wapeningsstaalin het casco voorkomt. Het derde balkon is zonder onderbre-king en zonder aanvullende wapening doorgestort in staalve-zelbeton. Dat zal nooit een praktische bouwoplossing zijn,maar bood wel de gelegenheid om uitkragingen in staalvezelbe-ton te testen.Uitvoering, kwaliteit, economie 32011 171 Het SVB-casco op het Dubo-park, het terrein voor experi-menteel bouwen van deTU Eindhoven2 Twee van de drie balkons zijngemaakt met een koudebrug-onderbreking, als een simula-tie van een prefab balkon. Deroestkleur is niet veroorzaaktdoor de staalvezels, maar doorde stalen bekisting die lange-re tijd niet was gebruikttunnelgietbouw niet gebruikelijk zelfverdichtend beton toe tepassen. De betonmortel is dan ook op de gebruikelijke wijzemet trilnaalden verdicht (foto 3).Op de eerste stortdag zijn eerst de wanden gestort, vervolgensde vloer eroverheen. Vanwege een onderbreking van deaanvoer met truckmixers dreigde een ongewenste stortnaad teontstaan boven twee van de vier wanden. De snel opstijvendebetonmortel bovenin de wand was nauwelijks meer met eentrilnaald te bewegen tot menging met verse betonmortel van devloer. Dat was reden om op de tweede stortdag wanden envloervelden in ??n gang te storten (foto 3).Samenvatting van de toepaste materialenStaalvezelsVezeltype: lengte 60 mm, gehaakt, hoge lengte/diameterverhoudingVezelgehalte: 50 kg/m3Vezeldosering: op lopende band naar truckmixertrommelBetonmortelMaximum korrelgrootte: beperkte fractie 16-32 mm,verhoogde fractie 4 ? 16mmStreefwaarde betonbuigtreksterkte na 16 uur: 1,5 N/mm2Streefwaarde betondruksterkte na 16 uur: 14 N/mm2Verwachte sterkte na 28 dagen: 45 ? 55 N/mm2Milieuklasse: XC1Consistentieklasse: F4C-waarde: 1,151ing. Hans K?hneCement&BetonCentruming. Jan de GoedeBAM WoningbouwLeren van het proefproject staalvezelbetonDe resultaten van het SVB-proefproject worden behandeld in drieartikelen. Dit is het tweede artikel in deze serie. In het eerste artikelgaat het om de resultaten van het gehele proefcasco. Het artikel`Pons staalvezelbetonvloer beproefd'beschrijft de resultaten van deproef met de gesimuleerde SVB-vloer op palen.In Cement 2010/6 stonden ook al drie artikelen overhet proefproject. Deze zijn samen met andere arti-kelen beschikbaar in het dossier Staalvezelbeton opwww.cementonline.nl.De tweede stortdag is het overige cascodeel gemaakt, met eendunnere vloer van 180 mm dikte. Daarbij zijn dilataties aange-bracht om de bezwijkproeven voldoende malen te kunnenherhalen voor een statistische betrouwbaarheid.Voor een mini-gietbouwproject als dit, met slechts twee stort-dagen, is gekozen om met koude gietbouw te werken, duszonder verwarmingsinstallaties voor versnelde verharding.Vooropgesteld was dat de gewone gietbouwcyclustijd zoumoeten worden gehaald, dat wil zeggen `ontkisten 16 uur nastorten'. Daarmee was de ontkistingssterkte (14 N/mm2) bepa-lend voor het ontwerp van de betonsamenstelling.De stort is uitgevoerd met een kubel, zoals gebruikelijk in degietbouw. Uit constructieve overwegingen was de vezeldoseringvastgesteld op 50 kg/m3, toe te passen vezels met een hogelengte/diameterverhouding. Voor een goede verwerkbaarheiden vooral ook voor zekerheid over goede homogene vezelver-deling was een zeer plastisch betonmengsel gevraagd. Het is bij2Uitvoering, kwaliteit, economie18thema3 Op de tweede stortdag zijn de vloeren enwanden in ??n arbeidsgang gestort. De zeerplastische betonmorel is nog spaarzaamverdicht met trilnaalden.4 Op slechts enkele plaatsen zijn staalvezels inhet betonoppervlak waarneembaar. Extraaandacht is nodig bij hoeken, aansluitingenen bekistingsnaden, om te voorkomen datvezels uit het oppervlak komen5 Om de kans op roestsporen in gipsgebon-den pleisterwerk te onderzoeken, zijn enkelevloerdelen gebruikt voor expositieproevenmet verschillende afwerksystemen6 Controle van vezelgehalte door uitspoelingvan proefmonster en binden van de staalve-zels met en sterke magneetAfwerking met spuitpleisterGaandeweg het proefproject zijn allerlei idee?n opgekomenvoor aanvullende proeven, meer idee?n dan middelen. Zoontstond er op het ontkiste betonoppervlak al snel een roest-kleur, als een waas. Deze bleek niet te worden veroorzaakt doorde staalvezels, maar door de stalen bekisting die geruime tijdniet was gebruikt. In feite waren de staalvezels maar moeilijk inhet oppervlak te vinden. Toch was het aanleiding na te denkenover eventuele roestsporen in het gipsgebonden pleisterwerkals afwerking.Om dit te testen zijn enkele vloerdelen (uit de sloop) afgevoerdnaar Nederweert. Daar zijn diverse afwerksystemen aange-bracht op de staalvezelbetonplaten. Daarnaast zijn deze syste-men ook aangebracht op gewone breedplaatvloerdelen, als refe-rentie. De opstellingen zijn blootgesteld aan een beschut-voch-tige situatie (foto 5).Uitgevoerde kwaliteitscontrolesHet betontechnologisch onderzoek voor het SVB-proefprojectis beschreven in Cement 2010/6.Een proefproject als dit verlangt uiteraard uitgebreide kwali-teitscontroles, om daarmee de reproduceerbaarheid van degevonden constructieve prestaties zeker te stellen ?n om even-tuele afwijkingen in het constructieve gedrag te kunnen verkla-ren. Daarom zijn behalve de gebruikelijke controle van desterkteontwikkeling in het werk (in dit geval online metConcremote) ook intensieve controles uitgevoerd op vezelge-halte. Deze controle is uitgevoerd met een uitspoelproef waarbijde staalvezels aan een sterke magneet blijven hangen (foto 6).De vezels worden vervolgens gewogen.Voorts is een groot aantal proefbalkjes gemaakt voor bepalingvan de buigtreksterkte op diverse `leeftijden' met de driepunts-buigproef.Slopen en recylingEen stalen veiligheidsframe diende steeds als opvang voor de`bezwijkende' vloer, met slechts een beperkte valhoogte. Na afloopvan elke bezwijkproef is het bezweken vloerveld in twee hanteer-bare stukken gezaagd en uitgenomen. Na drie bezwijkproeven oprij (eerste het middenveld, dan de beide eindvelden) zijn dan ookde wanden weggenomen, zodat weer een schone werkplekontstond voor de volgende serie van drie proeven.Vanwege de afwezigheid van wapeningsstaven was het slopenen afvoeren een eenvoudige klus die steeds zeer snel konworden geklaard. restmateriaal werd afgevoerd naar de recy-clingfabriek in Helmond.34Uitvoering, kwaliteit, economie 32011 19Dan ligt de volgende stap voor de hand, namelijk naar een echthybride concept, waarin het economisch, logistiek en constructiefoptimum wordt gezocht van staalvezels plus wapeningsstaven.BetonmortelStaalvezelbeton is meer dan betonmortel met staalvezels. Vanessentieel belang is de homogene verdeling van staalvezels inhet beton. In het mengsel zal als het ware ruimte moetenworden gemaakt voor de staalvezels, door een gedeelte van hetgrove grind (16 ? 32 mm) te vervangen door een fijnere fractie(4 ? 16mm).De wijze van doseren en mengen is ook van invloed op dehomogeniteit.In het beperkte kader van dit proefproject is pragmatischgekozen voor het handmatig doseren van de staalvezels op eenlopende band naar de trommel van de truckmixer die al wasgevuld met blanco betonmortel (foto 8). Zo verloopt de dose-ring wel goed gecontroleerd (aantal verpakkingen per truck-mixer) maar de menging blijft afhankelijk van diverse zakenmet inbegrip van de menselijke factor. Technisch gaat het omde (hoge) draaisnelheid van de truckmixertrommel en de(gematigde) toevoersnelheid van staalvezels. De mengcapaciteitvan een truckmixer is beperkt en varieert nogal per truckmixer(onder andere afhankelijk van de conditie van de trommel ende schoepen). Dit kan van invloed zijn op de resultaten vancontroles op vezelgehalte (zie paragraaf Kwaliteitsbeheersing).Betonverwerking en -afwerkingEen stort van staalvezelbeton moet zonder onderbrekingplaatsvinden (foto 7). Koude stortnaden zijn in feite dilataties,niet overbrugd door vezels.Zoals eerder opgemerkt is tijdens de eerste stortdag al geleerddat in tunnelbekistingen de wanden niet moeten worden voor-gestort, maar dat wanden en vloeren in ??n gang moetenworden uitgevoerd.Wat hebben we geleerd, knelpunten,aandachtpuntenBekistingStaalvezelbetonmortel gedraagt zich niet anders dan betonmor-tel zonder vezels. Hydraulische bekistingsdruk en opstijvings-gedrag zijn gelijk. Wat dat betreft maakt het voor de in te zettenbekisting geen verschil.Wel een punt van aandacht is de dichtheid van de bekisting,dus bij hoeken en sparingen, om te voorkomen dat er staalve-zels aan of door het oppervlak komen. In het proefcasco was debekisting daar niet op ingesteld. Vooral bij niet-perfecteaansluitingen waren daardoor wel wat vezels naar vorengekomen. Constructief is dat geen probleem, maar het is nietaanvaardbaar vanuit arbo-oogpunt. Bij een aanvullendebezwijktest zal extra aandacht aan dit aspect worden besteed.Leidingen en sparingenHet proefproject betreft een leidingloos casco, om de bezwijk-proeven niet ingewikkelder te maken dan nodig is en deuitkomsten zuiver te kunnen beoordelen. In de gietbouwprak-tijk is het op de bekistingsvloer een wirwar van leidingen, zoalsvoor elektra/ict, riolering, ventilatie etc. Met name de elektra-leidingen worden vastgebonden op het wapeningsnet, omopdrijven te voorkomen.Het achterwege laten van wapeningsmatten introduceert duseen probleem: hoe bevestigen we de leidingen op de vloer?Hiertoe zijn inmiddels diverse opties ter discussie gesteld.Meest kansrijk lijkt het toepassen van een minimaal wape-ningsnet (?6 ? 150 mm), dat eventueel kan worden betrokkenin de constructieberekening. Nu lijkt het in eerste instantieinconsequent om toch weer wapeningsstaal te gaan gebruiken.Maar een hybride concept van staalvezelbeton met aanvullendewapening heeft diverse voordelen. Niet alleen ten behoeve vande `leidingproblematiek', ook constructief. Bij grote sparingen,zoals trapgaten, zal er toch aanvullende wapening nodig zijn.5 6themaUitvoering, kwaliteit, economie207 Stortfront in SVB vergt aandacht.Stortonderbrekingen kunnen lei-den tot stortnaden zonder krachts-overdracht8 In het proefproject is gekozen voorhet handmatig doseren van destaalvezels op een lopende bandnaar de trommel van de truckmixerCyclustijd, procesbeheersingHandhaving van de cyclustijd is heilig in de gietbouwpraktijk:'s middags storten, 's morgensvroeg ontkisten. In het proefpro-ject is dat perfect verlopen.Het criterium voor ontkisten was gesteld als een eis aan debuigtreksterkte: ten minste 1,5 N/mm2. Die werd ruimschootsgehaald binnen 16 uur na storten. Dit werd vastgesteld metdriepuntsbuigproeven, op proefbalkjes bewaard op locatie enbeproefd bij de TU/e.Bij de traditionele tunnelgietbouw stuurt men op ontkistings-sterkte; veelal gaat men uit van een gemiddelde betondruksterktevan 14 tot 18 N/mm2, afhankelijk van de overspanning, vloer-dikte en aangestorte voorzieningen (balkon/galerij). Met behulpvan de methode van Gewogen Rijpheid, in combinatie met derijpheidscomputer van Verboom, is het verhardingsproces goedte volgen en te regelen. Monitoren van het verhardingsproces istegenwoordig ook mogelijk met Concremote (van BAS).Zoals eerder opgemerkt is in het SVB-proefproejct het cascouitgevoerd als koude gietbouw. In de bouwpraktijk heeft koudegietbouw, zeker voor eengezinswoningen, nog maar weinigmarktaandeel.Er is geen enkele reden om aan te nemen dat in warme giet-bouw het handhaven van de cyclustijd met staalvezelbeton eenprobleem zou kunnen zijn.In de praktijk moet dat met eenvoudiger middelen te verzeke-ren zijn dan nu in het proefproject is gedaan met driepunts-buigproeven. Er moet dus een vertaalslag worden gemaaktnaar, bij voorkeur, een relatie tussen rijpheid en de buigtrek-sterkte. Dat kan, door per betonmengsel en per vezeldoseringeen ijklijn te maken.KwaliteitsbeheersingSleutelfactor bij staalvezelbeton is de homogene verdeling vanstaalvezels in het beton. Eerder is al gemeld dat bij het proef-project de menging van staalvezels in betonmortel nog voorverbetering vatbaar is. Beton is een composiet materiaal. Inhe-rent daaraan is dat de samenstelling per steekproef spreiding tezien zal geven. Dat geldt voor elk van de componenten, ookvoor het vezelgehalte. Toch moeten we op basis van steekproe-ven uitspraken doen over het geheel. Bij de opgegeven doseringvezels van 50 kg/m3varieerde de uitkomst van de steekproevenvan 39 tot 65 kg/m3, met een gemiddelde van 55 kg/m3. Hetgemiddelde voldoet aan de grenswaarden van beoordelings-richtlijn BRL 5060 voor het KOMO-certificaat `staalvezelbeton';incidenteel is er een overschrijding. (Overigens wordt de BRL5060 momenteel herzien.)Staalvezelbetonmortel vloeit op eenzelfde manier als blancobetonmortel. Vanwege het ontbreken van wapeningsconstruc-ties verloopt het storten zeer snel. Oplettendheid is nodig bijhet gebruik van trilnaalden op de vloer. Trilnaalden mogen nietworden gebruikt om de staalvezelbetonmortel te `verplaatsen'.Gebeurt dit wel, dan worden de staalvezels daar in ??n richtinggeori?nteerd, en dat zal meestal niet de gewenste richting zijn.Er is een sterke voorkeur voor (bijna) zelfverdichtende beton-mortel, waarbij alleen voor het afreien van de vloer nog eenhoogfrequente trilplaat nodig is.Wat betreft de afwerking van de betonvloer moet nog wordengewezen op het voorkomen van staalvezels die uit het vloerop-pervlak steken. Als eerder genoemd is dit vanuit arbo-oogpuntniet aanvaardbaar.In het proefproject is er geen trilbalk of trilplaat gebruikt. Inzetvan een trilplaat voor de afwerking van de vloer lijkt voldoendeom hinderlijke vezels in het oppervlak te vermijden.Ter vergelijking: de beganegrondvloer is monoliet uitgevoerd,geheel in staalvezelbeton, en afgevlinderd. Dit resulteerde ineen fantastisch mooie, gladde, strakke vloer, waarbij je echtmoet zoeken naar sporen van staalvezels.Nu is het in de gietbouwpraktijk niet gebruikelijk een getun-nelde vloer te vlinderen. Maar het is niet ondenkbaar. Indienmen kiest voor het gelijktijdig instorten van verwarmingslei-dingen zou dit wel een optie zijn. Een dekvloer is dan niet meernoodzakelijk. Van een niet-woningbouwproject (de depottorenvan het Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis teLeiden) zijn ervaringen bekend van gevlinderde tunnelvloeren,uitgevoerd met de `warme' gietbouwmethode (versneldeverharding).7Uitvoering, kwaliteit, economie 32011 21Deze elementen worden in geconditioneerde ruimten opgesla-gen. Een en ander wordt regelmatig optisch gecontroleerd enfotografisch vastgelegd.Tot op dit moment (begin april 2011) zijn er nog geen nadeligeeffecten vastgesteld.Dit is in lijn met een onderzoek uitgevoerd bij TU Delft, Stevinla-boratoria, in 1994, door Van der Marel (rapport 25.5-94-9).BouwkostenIntegrale kostprijsberekeningHet SVB-proefproject levert niet meteen een economischetoets op voor bouwen met staalvezelbeton. Het projectverschaft in de eerste plaats nieuwe kennis op het gebied van deconstructie, bezwijkgedrag en bezwijkdraagvermogen. Hetleert ook lessen op gebied van uitvoeringstechniek en kwali-teitsbeheersing. Toch willen de projectpartners meer inzichtverkrijgen in de economische potentie van staalvezelbeton, metop de achtergrond de vraag hoe staalvezelbeton kan bijdragenaan een nog sterkere concurrentiepositie van de betonbouw tenopzichte van andere bouwmethoden. Daarom is een werkgroep`Kostprijsbepaling SVB-gietbouw' opgericht.Aanvankelijk zijn pogingen gedaan om een model op te stellenvoor integrale kostprijsberekening. Daarin zouden alle onder-scheiden procesvoordelen van staalvezelbeton worden gekapi-taliseerd. Uiteindelijk bleek toch de beslissende factor te zijndat in de inkoopfase het prijsverschil tussen `blanco' betonmor-tel en staalvezelbetonmortel ongeveer gelijk moet zijn aan dekosten van de uit te sparen hoeveelheid wapeningsstaal inclu-sief de kosten van aanbrengen.Nu verliep in dit proefproject de deels handmatige doseringgoed gecontroleerd volgens protocol. In gewone praktijksitua-ties is de menselijke factor in zo'n proces doorslaggevend.Iedereen zal zich zeer goed bewust moeten zijn dat in de enkeleminuten van dosering de kwaliteit van het werk en de prestatiesvan het eindproduct worden bepaald.De bouwmarkt wordt het best gediend met levering van gecer-tificeerde staalvezelbetonmortel. Gecontroleerde dosering opde betoncentrale is daarbij onderdeel van een door BMCbewaakt kwaliteitssysteem. Voorwaarde is dat alle schakels inhet proces ? tot en met het betonstorten op de bouwplaats ?robuust genoeg zijn om de homogeniteit te blijven waarborgen.Slopen/recyclingIn de recyclinginstallatie zijn de grote brokken eerst verkleinden vervolgens door de brekerinstallatie gehaald. Daarbij komenniet alle staalvezels los van het beton. Om granulaat te verkrij-gen zonder staalvezels moet het proces van breken en zevenworden herhaald.Het breekproces verliep op zich vlot en probleemloos. De afwe-zigheid van wapeningsstaal lijkt het proces wel te versnellen.Het vrijkomende granulaat, met daarin nog een goed deel vande staalvezels, is opgeslagen. Het plan is daarmee enkeleproeven te doen, bijvoorbeeld nieuw staalvezelbeton makenmet een beperkte toevoeging van nieuwe staalvezels. Zo kanhet kringloopconcept worden getest.Roestsporen in gipsgebonden afwerkingenHet eerder genoemde onderzoek naar risico op roestsporen ofandere negatieve effecten op gipsgebonden afwerkingen opoppervlakken van staalvezelbeton is gestart in maart 2011.De proefopstelling zal na een aantal weken worden afgebouwd,waarna de platen tot kleinere elementen worden verzaagd.8Uitvoering, kwaliteit, economie3201122thema9 Proefstort met staal-vezelbeton in eenhybride constructieAanvullende bezwijkproef met hybride constructieOnverwacht heeft zich een gelegenheid aangediend een aanvul-lende bezwijkproef te doen. Een nieuw ontwikkelde tunnelkistop de werf van BAM Materieel in Nederweert moet wordengetest met een proefstort. Deze gelegenheid is aangegrepen omstaalvezelbeton in een hybride constructieconcept te toetsen.In de wand-vloerverbinding wordt een bescheiden bovenwape-ning aangebracht, ?8 ? 250 mm. Daarmee wordt het veldmo-ment behoorlijk gereduceerd en ook het steunpuntsmoment datnog door het staalvezelbeton moet worden opgenomen.Ten opzicht van het proefcasco in Eindhoven wordt het vezelge-halte gereduceerd van 50 naar 35 kg/m3. De beukbreedte isvergroot van 5,40 m naar 5,70 m; de vloerdikte is gelijk: 180 mm.Over de uitkomsten van deze aanvullende bezwijkproef zal ookin Cement worden gerapporteerd. Toch blijven de totale proceskosten bepalend voor het slagen vanstaalvezelbeton. Als het aanbrengen van wapeningsstaal voor hetovergrote deel komt te vervallen, zijn de voordelen evident:hogere productiesnelheid, eenvoudiger logistiek, minder mensenop de bouwplaats en meer gemak. Met als aanvullende voordelenreductie van tekenwerk, inkoop, opslag en hijsbewegingen. En`last but not least' minder risico. Vereenvoudiging van het proceszonder verhoging van de kosten is in feite al winst.ReferentieprojectOm een en ander te toetsen is een referentieproject gekozen,waarvan de calculaties voor traditionele uitvoering beschikbaarzijn. Dat is een woningbouwproject in Utrecht, waarvoor VanGeest Betontechniek als onderaannemer de gietbouw uitvoert.Dit project omvat zowel eengezinswoningen als een appartemen-tencomplex en is thans (eind maart 2011) in volle uitvoering.ABT heeft de constructieberekeningen voor deze woningcasco'sopnieuw gemaakt, op basis van een uitgekiend hybrideconcept, van staalvezelbeton in een lage dosering (35 kg/m3) enaanvullende wapening. Voorts zijn diverse opties uitgewerkt,bijvoorbeeld voor tussenwanden van `blanco' beton en vanstaalvezelbeton. Voor de diverse opties worden gietbouwkostengecalculeerd. Op het moment van schrijven van dit artikel zijnde resultaten nog niet beschikbaar.UitdagingDe partijen in de werkgroep zijn zich ervan bewust dat het eenenorme uitdaging is om in het vergaand gerationaliseerd procesvan gietbouw nog een slag te slaan met kostprijsverlaging. Dit zalnu wellicht nog niet lukken voor alle woningtypen. Toch zien deuitvoerende bedrijven en de toeleveranciers nut ?n noodzaak omop de ingeslagen weg voort te gaan. De factor arbeid is in debouw gecompliceerd. Goede, vakbekwame en gemotiveerdearbeidskrachten zijn schaars; op diverse bouwprojecten wordenvele talen gesproken, wat de communicatie en dus de kwaliteitniet ten goede komt. Die problematiek wordt allengs knellender.Staalvezelbeton is een zeer serieuze optie om een innovatieslagte maken, met minder arbeid op de bouwplaats en een eenvou-diger logistiek.Tabel 1 Partners in SVB-proefproject TU/eABT ontwerp constructiesArcelorMittal staalvezels toeleveringBAM Woningbouw gietbouw uitvoeringBekaert staalvezels toeleveringBAS research & technology kwaliteitsmanagement, betontechnologisch onderzoekVan Berlo ontwerp en uitvoering beganegrondvloer en fundatieCementbouw productie en toelevering SVBComplan support projectmanagementDikkerboom betonboren en ?zagenVan Geest Betontechniek gietbouw uitvoeringInpijn-Blokpoel geofysisch bodemonderzoekA.Jansen recyclingMebin productie en toelevering SVBSch?ck Nederland balkonverankeringenTU/e, faculteit Bouwkunde, vakgroepenConstructief Ontwerpen en Uitvoeringstechniekonderzoek, monitoring, beproeving, studie, verslagVOBN/Gietbouwcentrum ondersteuning en co?rdinatieCement&BetonCentrum initiatief en co?rdinatie9