Forensisch onderzoek kennen we vooral van de politie. Feitelijk is het een gerechtelijk onderzoek, als voorberei- ding op een rechtszaak. Daarbij draait alles om sporen. Die kunnen namelijk meer ver- tellen over de toedracht bij bijvoorbeeld een misdrijf, brand of verkeersongeluk. De term forensic engineering is wellicht minder bekend. Met forensic engineering wordt bedoeld het onderzoek naar het falen van een constructie. Ook daarbij spelen sporen een belangrijke rol; die kunnen essentiële informatie geven over wat er is misgegaan. Overigens zou voor dit type onderzoek de term forensic structural engineering eigen - lijk beter op zijn plaats zijn. Forensic engi - neering wordt namelijk bij meerdere werk- gebieden van ingenieurs toegepast. Maar in de praktijk wordt in de constructiewereld vaak eenvoudigweg forensic engineering ge- bruikt, dus zonder structural (constructief ). 1 Ingestorte FIU pedestrian bridge in Miami, foto: Storms Media Group / Alamy Stock Photo Forensic engineering voor de lezer van Cement We doen er in Nederland veel aan om constructief veilige bouwwerken te maken. Toch gaat het wel eens mis: er treedt een schade op of erger nog, er stort iets in. Voorbeelden zijn er legio. In al die gevallen is het belangrijk te achterhalen wat de oorzaak is. Forensic engineering kan daarbij een bruikbare aanpak zijn. 1 Populair vakgebied Het achterhalen van schadeoorzaken is van groot belang. Onder meer om te weten of en hoe de schade kan worden hersteld, om mogelijk schuldigen aan te wijzen, maar ook om ervan te leren en zo te voorkomen dat het op andere plekken of in de toekomst fout gaat. Het is een vakgebied dat in de con- structeurswereld steeds belangrijker wordt en op steeds meer interesse kan rekenen. Ook in het onderwijs. Colleges over het vak- gebied trekken steevast volle zalen.Het toenemende belang van het on- derwerp is de reden dat we er met Cement een heel themanummer aan wijden. In dit nummer gaan we dieper in op het principe, onder meer aan de hand van enkele prak- tijkvoorbeelden. Forensic engineering in Cement Bij schadeonderzoek is tunnelvisie een groot risico, zo stellen Huibert Borsje en Karel Terwel in het artikel 'Wat is forensic engi- neering?'. Een gestructureerd en zorgvuldig proces is daarom essentieel. Daar zijn ver- schillende methodes voor, zo laten zij in hun artikel zien. Dat je er na het vinden van een oor- zaak nog niet bent, betoogt Dick Hordijk. Hoe erg is een schade nou eigenlijk en wat is het risico ervan in relatie tot de mogelijke 6? CEMENT 1 20 24 ingrepen? En wat betekent het voor verge- lijkbare constructies? Die afweging is lang niet altijd makkelijk en leidt soms tot lastige dilemma's. Om tot de beste resultaten te komen, is niet alleen het proces belangrijk, ook de toegepaste techniek kan het verschil maken tussen wel en geen antwoord. Edward Ermens en Remco van Osch beschrijven een aantal interessante onderzoekstechnieken aan de hand verschillende cases. Die cases laten zien dat het zeker niet alleen om theorie gaat. Er zijn steeds meer goede voorbeelden dat forensic engineering in de praktijk daadwerkelijk kan leiden tot het achterhalen van de precieze oorzaken. Een aantal artikelen in dit nummer gaat in op enkele van die voorbeelden: schade bij de Rozenoordbrug in Amsterdam, schade bij de Prinses Margriettunnel tussen Sneek en Joure en de instorting van de FIU pedestrian bridge in Miami. Het is overigens niet voor het eerst dat Cement aandacht besteed aan forensic engi- neering. Het onderwerp kwam al aan bod bij de instorting van de parkeergarage bij Eindhoven Airport en het bezweken tribune- element in het Goffertstadion in Nijmegen. INTERNATIONAAL Forensic engineering, is daar geen Nederlandse term voor? Forensisch constructief onderzoek? Dat bekt toch een stuk minder lekker. En bovendien: het is een vakgebied dat over de hele wereld aandacht krijgt. Zo maar wat voorbeelden: Binnen IABSE is Task Group 5.1, Forensic Structural Engineering actief (onder voorzitterschap van Karel Terwel van TU Delft/IMd). Van SEI, de journal van IABSE, komt later dit jaar een special issue uit over het onder- werp. fib kent Task Groep G 3.5, Forensic enginee- ring (lid is onder meer Ab van den Bos van NLyse). Dan is er Working Group 2 van TC 4.2 Bridges van PIARC (World Road Association), die recent het rapport Forensic engineering for structiural failure heeft uitgebracht. ASCE (American Society of Civil Engineers) heeft een afdeling Forensic engineering, waarbij je zelfs beëdigd kunt worden tot forensic engineer. Later dit jaar zullen we ook ingaan op problemen bij de Nelson Mandelabrug in Zoetermeer. Het is kortom een vakgebied waar heel veel over te vertellen is en nog heel veel over te vertellen zal zijn. Veel meer dan we in één themanummer kwijt kunnen. Met deze spe- cial hopen we jou als Cement-lezer iets bij te brengen over dit belangrijke en interessante vakgebied. De redactie van Cement 2 Ingestorte parkeergarage P1 Eindhoven Airport, foto: SQ Vision Mediaprodukties 3 Versterking Rozenoordbrug, foto: Gerrit Serne / Rijkswaterstaat 4 Duizenden zandzakken stabiliseren de tunnelelementen in de Prinses Margriettunnel tussen Sneek en Joure, foto: Rijkswaterstaat 2 3 4 CEMENT 1 2024 ?7