1  De begane grond heeft een glazen gevel van glas en koper, de verdiepingen zijn omkleed met geperforeerde betonnen panelen, foto: Adam Mørk DEENS KANT Faculty of Engineering op de Universiteit van Zuid-Denemarken, Odense 54? CEMENT 5 20 21 beton in beeld door ir. Kirsten Hannema ZWEVEND BETON Het faculteitsgebouw, 70 x 110 m², drie lagen hoog, voegt zich binnen de stedenbouwkundige structuur van de universiteits- campus uit de jaren 70 met rechthoekige laagbouwpanden. Tegelijk valt het daartussen op, door de hedendaagse toepas- sing van beton. De bestaande campusgebouwen hebben een massieve betonnen basis met daarboven een cor-ten stalen gevelbekleding. In het nieuwe faculteitsgebouw heeft C.F. Møller architects het omge- draaid: de begane grond heeft een gevel van glas en koper, de verdiepingen zijn omkleed met geperforeerde betonnen panelen. De omkering in de gebouwcompositie versterkt de suggestie van lichtheid; het beton lijkt te zweven. CEMENT 5 2021 ?55 beton in beeld 2 Gatenkaas, kanten kleed of een bellenblaaspatroon?, foto: Adam Mørk PROJECTGEGEVENSproject Faculty of engineering, Universiteit van Zuid- Denemarken, Odense (DK) (2009-2015)opdrachtgever The Danish Universities & Building Agency en SDU ontwikkelaar Bygningsstyrelsen architect C. F. Møller Architects landschapsarchitect Schønherr Landskab constructeur MOE leverancier gevelelementen Hi-Con vloeroppervlak 20.000 m² (laboratoria, studieruimtes en gedeelde faciliteiten voor vier onderzoeksinstituten) De prefab-betonnen gevel van de Faculty of Engineering is dé blikvanger van de SDU, de Zuid-Deense universiteitscampus in Odense. De een ziet een gatenkaas in de geperforeerde witte panelen waarmee het gebouw is omkleed, de ander een kanten kleed of een bellenblaaspatroon. Met deze gevel van heeft C.F. Møller architects de faculteit niet alleen een krachtige identiteit gegeven, maar ook een uithangbord gecreëerd voor het internationale onderzoek dat in het gebouw gedaan wordt naar innovaties in de bouwindustrie. 2 56? CEMENT 5 20 21 beton in beeld 1st. FLOOR PLAN 3 De verschillende diameters en positie van de ronde openingen zijn zo bepaald dat je op ooghoogte vrij uitzicht hebt, foto: Adam Mørk 4 Plattegrond eerste verdieping VIER INSTITUTEN ONDER ÉÉN DAK De vier instituten die het faculteits- gebouw delen, doen onder meer onderzoek naar materiaal- en constructietechniek, nano-optica, milieuwetenschappen en robotica. Elk instituut heeft een eigen gebouw, daar omheen is een over- koepelende 'kas' gebouwd. In het midden is een vijfde volume gemaakt met gedeelde voorzienin- gen. Daglicht valt binnen door de ronde daklichten, twee lichtstraten en de transparante gevel. De prefab betonnen 'sluier' reduceert de inval van direct zonlicht met 50% en voorkomt hinderlijke schittering. De verschillende diameters en positie van de ronde openingen in de gevelpanelen zijn zo bepaald dat je op ooghoogte vrij uitzicht hebt. Ook zorgen de openingen voor natuur- lijke ventilatie. Tegelijk verbindt de gevel de instituten visueel met elkaar. 3 4 CEMENT 5 2021 ?57 beton in beeld 6 5 5 Een van de toegepaste mallen6 Aanbrengen elementen ULTRA-HOGESTERKTEBETON De gevelelementen zijn uitgevoerd in ultra-hoge- sterktebeton (CRC, Compact Reinforced Composite). Hier is om meerdere redenen voor gekozen. CRC heeft door zijn dichte structuur en lage porositeit een zeer hoge druksterkte. De leverancier rekent met een druksterkte van 110 MPa. Deze extreme sterkte is belangrijk om de geperforeerde elementen te kunnen storten zonder kans op bezwijken. Naast traditionele wapening is het beton voorzien van staalve- zels, waarmee de scheurvor- ming wordt beheerst. De gevel is opgebouwd uit 292 elementen van 5 x 3 m², 65 mm dik, die elk ten minste een gat van 1,2 m in diameter omvatten. Het geperforeerde deel beslaat 65% van het gevelelement. De panelen zijn met roestvaststalen beugels bevestigd aan de vliesgevel. 58? CEMENT 5 20 21 8 7 7, 8 Daglicht valt binnen door ronde daklichten en twee lichtstraten, foto's: Jørgen True ZEVEN PANEELVARIANTEN Praktisch was de uitdaging om het beeld van een gaten- kaas, waarbij de ronde openingen ogenschijnlijk op willekeurige plekken zitten, te maken met zo min mogelijk verschillende panelen ofwel mallen. De mallen zijn name- lijk het kostbaarste onderdeel bij de ontwikkeling van de gevel. Het gevelontwerp is erop gericht om een zo geva- rieerd mogelijk gevelbeeld te creëren, waarbij je geen repe- titie ervaart. Zo bedachten de ontwerpers om panelen te spiegelen. Op deze manier werd het project financieel haalbaar. De houten mallen zijn met de hand vervaardigd. Uiteindelijk zijn daarmee zeven paneelvarianten gemaakt voor de hele gevel. De Faculty of Engineering op de Universiteit van Zuid-Denemarken in Odense staat ook uitgebreid beschreven en geïllustreerd op www.tektoniek.nl. Tektoniek is het kennisnetwerk voor architectuur in beton. Via lezingen, projectbezoeken, work- shops, expert meetings en online communicatie wordt informatie, inspiratie en ondersteuning geboden aan (toekomstige) archi- tecten, constructief ontwerpers, bouwkundig adviseurs en produ- centen. Daarbij gaat het altijd om de relatie tussen vormgeving, constructie en maakbaarheid. CEMENT 5 2021 ?59 beton in beeld