Studiereis van de STUVO naar Duitsland*)Beschrijving van de toepassing van voorgespannen beton bijbruggen, betonelementen en een fabriekdoor Ir. J. A. H. HartmannI. Spannbetonwerk HammDeze fabriek is ondergebracht in een oudekazerne.Er woden hier d a k p l a t e n vervaardigd op deiange-bank. Het verwerkte staal bestaat uit inelkaar gedraaide draden van 1,5 mm met eentreksterkte van 210 kg/mm2(Gute Hoffnungs-h?tte).Het spannen van de draden vindt draad voordraad plaats door middel van een, aan eenkabel opgehangen gewicht, waardoor altijddezelfde spanning wordt verkregen; deze me-thode is wel wat omslachtig.De draden worden stuk voor stuk vastgezet metronde stalen wiggen.Ook worden vl o e r b a l k e n vervaardigd, waar-van alleen de onderrand is voorgespannen.Deze onderrand bestaat hier uit een laag bims-beton (50 kg cement, 150 kg bims en 75 kgzand) voor isolatie en een laag beton, welkecentraal is voorgespannen. Uit deze betonlagensteken beugels, welke de schuifspanningenmoeten opnemen, nadat de rest van de balk isaangestort. Tussen deze balken worden blokkenvan bimsbeton (50 kg cement, 100 kg bims en50 kg zand) gelegd. Op een van de bankenworden nog platen vervaardigd, waarvan hetmiddendeel uit glastegels bestaat; naar ver-luid zijn de behaalde resultaten niet zo goed.II. Ruhrbr?cke HerdeckeDe herbouw van deze in de oorlog vernieldebrug vond plaats tussen 1949 en 1951. De brugis gelegen in de weg tussen Hagen en Her-decke en kruist de Ruhr onder een hoek van78?. Het is ??n, over 4 steunpunten doorlo-pende balkbrug (foto 1), waarvan de overspan-ningen resp. 48,16 m, 64,21 m en 48 16 m zijn.De breedte van de weg is 9 m met kantstro-ken van 0,50 m, waarnaast aan de ene zijdeeen fietspad breed 1,80 m en een voetpad van1,60 m, en aan de andere zijde een trambaanbreed 4,30 m; de totaalbreedte tussen deleuningen is dus 17,20 m. De deklaag op debrug bestaat uit een laag van 6 cm gietasphalt.De hoofdconstructie bestaat uit 6 stalen hoofd-liggers (3 m h.o.h.), waarover een dek vanvoorgespannen beton is aangebracht, hetwelkdoor middel van beugels en ankers vast aande stalen hoofdliggers is verbonden ('Ver-bundtr?ger').De stalen hoofdligger is een l-profiel metkleine bovenflens van St 37 en een lijf enonderflens van St 52. De dwarsdragers, enz. zijnvan St 37 gemaakt. Alle verbindingen zijn ge-last, behalve de montagelassen, welke ge-klonken zlin. Het betondek is 22 cm dik (B 370).De voorspanning in de betonplaat is gedeel-telijk aangebracht door de eerst te hoog ge-plaatste steun- en hulpsteunpunten onder dezijoverspanningen resp. 29 en 11.5 cm te latenzakken en voor het overige deel door middelvan Freyssinetkabels (St 165) van 12 draden0 5 elk. Deze kabels lopen over de steun-punten tot boven resp. onder de plaat, waarbijdoor de sparingen in de plaat, waarin de conizijn aangebracht, de kabels kunnen worden aan-gespannen (foto 2). Deze voorspannlngskabelsgeven door hun ligging op de steunpunten posi-tieve en in de velden negatieve momenten,waardoor een gelijkmatiger momentenverloopmogelijk is. In totaal wordt nergens in de voor-gespannen betonplaat een trekspannlng opge-wekt, zodat de plaat in ??n lengte over de ge-hele brug kon worden gestort. Bij de montagewerden de stalen liggers over de steunpuntenuitgekraagd, terwijl tussen twee vaste puntentelkens een hulpsteunpunt v/as aangebracht.De werkvolgorde was zodoende:1. montage van de staalconstructie op land-hooiden, pijlers en tussensteunpunten,2. gedeeltelijk afvijzelen op de tussensteun-punten om een gedeelte van de momentent.g.v. eigengewicht niet in de samenwer-kende betonstaalconstructie te krijgen,3. aanbrengen van de wapening en de kabels,en het betonneren van de vloer,4. gedeeltelijk afvijzelen van de tussensteun-punten en geheel afvijzelen op de pijlers terverkrijging van een voorspanning in het beton,5. voorspannen van de kabels,6. wegnemen van de tussensteunpunten,7. storten van het asphaltdek en afwerken.III. Nibelungenbrug over de Rijn te WormsDeze brug (de herbouw is in voue gang)is een over vier steunpunten doorlopendebrug met overspanningen van resp. 104 2 m,114,2 m, en 101 65 m, waarbij zich aan destadszijde nog een uitkraging van 22.5 m be-vindt. De totale breedte bedraagt 14 m, waar-van de rijweg 7,50 m breed is (foto 3 en tek. 4).Voor de bouw van de pijlers zijn de oudecaissonfunderingen gebruikt.De bouw van deze brug is naar het systeemDy wi dag Spannbeton van de firma Dyckerhoff& Widmann. Bij dit systeem worden de liggerstegelijkertijd naar beide zijden vrij uitkragendvanuit de steunpunten gebouwd, of vanuit ??n338 *) In juni 1952.Cement 4 (1952) Nr 19-20Reeds enige keren heeft de Stuvo de werken in voorgespannen beton in Frankrijk en Belgi?bezocht. Duitsland heeft zich weer in zoverie heisteld, dat ook hier zeer vele belangrijkeen interessante bouwwerken in voorgespannen beton worden uitgevoerd, die zeker de moeitewaard zijn bestudeerd te worden. De stiijd over de octrooirechten, ofschoon niet de enigeoorzaak, heeft hier enkele systemen doen ontwikkelen, welke in Duitsland een ruime toepassinghebben gevondenDe wijze, waarop de 'Deutscher Beton Verein' de excursie heeft georganiseerd, was voortref-felijk, zodat deze reis geheel aan het gestelde doel heeft beantwoord.Hieronder volgen in vogelvlucht de bezochte werken in reisvolgorde, met hier en daar enigebelangrijke details.foto 1. brug over de Ruhr te Herdecke(foto ir Barends)foto 2. onderaanzicht (foto 1)(foto ir Meischke)foto 3. Nibelungenbrug over de Rijn te Worms(maquette)foto 5. overzicht tijdens de bouw(foto 3) (foto ir Meischfce)foto 6. aanzicht op aanbouwwagen(foto 3) (foto ir Ophorst)foto 9. wartelverbinding tussen de staven?26 met omhulling (foto 3)foto 8. eindverankeringen (foto 3)zijde met als tegenwicht een ballastblok (foto5 en 6).In elke etappe wordt aan beide zijden eenstuk van 3 m aangebouwd, waardoor de wape-ning wordt gevoerd. Een aantal staven wordtbe?indigd, voorgespannen en ge?njecteerd.De overige worden doorgevoerd; na 3 mwordt dit herhaald (foto 7). Op de pijler be-vindt zich zodoende steeds de maximum hoe-veelheid staai, weike moet worden gebruikt.Voor de wapening wordt gebruik gemaakt vaneen door het walswerk Rheinhausen geleverdgelegeerd staal - St 90 - met een doorsnedevan 26 mm.De breuksterkte is tenminste 90 kg/mm1, destrekgrens 65 kg/mm2en de kruipgrens55 kg/mm2. Aan beide einden van elke staafis draad opgewalst (hetzelfde proc?d? als bijschroefbouten gebruikelijk).Het opwaisen (koud) van draad heeft grotevoordelen tegenover het snijden van draad,omdat de doorsnede niet zo sterk wordt ver-minderd, daar ook een deel van het materiaainaar buiten wordt geperst. De ingeperstedraad is niet scherp, waardoor de kerf-werking klein wordt gehouden. Tevens is hetmogelijk, door het koudvervormen. de eigen-schappen van het staal zodanig te ver-beteren, dat de breukkracht In de volle staafniet groter is dan de breukkracht in de draad.De verankering kan bij deze staven eenvoudigdoor middel van een ankerplaat met moerworden aangebracht (foto 8). De voorspanningwordt verkregen door middel van een, voordeze staven ontwikkelde vijzel, welke afdruktop het beton en met een moer aan de staafwordt bevestigd. Na het op spanning brengenvan de staaf kan de moer achter de ankerplaatworden aangedraaid.De staven worden voor het storten aangebrachten zijn daarbij omgeven door dunwandigewaterdichte stalen buizen, die een doorsnedevan 30 mm hebben. Deze buizen, welke 3 mlang zijn, worden in elkaar geschoven en terplaatse van de verbinding, voor afdichting,van een rubberbuisje voorzien (foto 7).De staven ? 26 mm worden door middel vanwartels aan elkaar verbonden. Om de wartelszijn wijdere buizen geschoven, . weike vol-doende lang moeten zijn voor het trekken vande staven. De afdichting tussen de buizen van30 mm en deze buizen is tot stand gebrachtdoor een omwikkeling met Denso (foto 9 en 10).De staven zijn elk 6 m lang en worden om de3 m verspringend gelegd. Op de middensteun-punten zijn aan de bovenzijde 468 staven 0 26aanwezig; van deze staven lopen 32 stuks doorover het midden van de boog. Tussen de staven0 26 en de omhulling wordt een mengsel van0.45 cement en 0,55 water ingeperst.Op ??n m3beton wordt 350 kg B-cement ver-werkt.De werkwijze is zodanig, dat eike week aanleder brugeinde een lamel van 3 m lengte wordtaangebouwd (van deze week zijn drie dagenbeschikbaar voor de verharding). Hoewel hetsysteem ingewikkeld lijkt, is door het gebruikvan de ultbouwwagen en door alle steeds te-rugkerende gelijke handelingen op eenzelfdelengte-eenheid, het geheel tot het uiterste teperfectionnerez speciaal bij een groot werkals dit. Tevens kan de bouwtijd zeer kort zijn,ook door het ontbreken van bekistngwerk inde rivier.IV. Goethestrassebr?ckeDeze brug is gelegen In Pforzheim en inaanbouw volgens het systeem B a u e r -L e o n -hardt. Het is een balkbrug van 32 m over-spanning met een constructiehoogte van 1,07 m,geheel volgens het systeem zoals beschrevenwordt in ,Cement' 4 (1952) 21-22. De totalebreedte van de brug bedraagt 20 m, waarvande rijbaan 13 m beslaat.De bouw geschiedt in twee gedeelten. Deene helft is reeds gereed en in gebruik(foto 11). De doorsnede van de brug geefttwee kokers te zien, die elk uit drie delenbestaan, zodat aan elke zijde van de brugtotaal 6 spanblokken aanwezig zijn. De kabelszijn 7 mm dik en bestaan uit 7 draden 0 2 4 mm.In dwarsrichting is de brug in het middenvoorgespannen met 8 kabels (foto 12), waarvande constructie nader omschreven is bij detextielfabriek van Heidenheim (punt X).V. Rosensteinbr?ckeDeze brug is gelegen over de Neckar inStuttgart. Zij wordt gebouwd volgens het sy-steem Leonhardt. De overspanning is 69 m;de constructiehoogte in het midden bedraagt1,30 m. De totale breedte is 17,70 m, waarvande rijbaan 12 m inneemt.De einden van de overkragingen worden dooreen voorgespannen wapening verbonden metde fundering van de pijlers. De kabels wordendaartoe over kleine spanblokken gevoerd,welke na het aanspannen in het eind van dezeoverkragingen worden ingebetonneerd;' hetwapeningsnet van deze eindblokken is te zienop foto 13.Om de wrijving, welke bij het spannen in destalen kokers ter plaatse van de opbuigingenfoto 11. Goethebrug te Pforzheim(foto ir Hartmann)foto 12. verankering van de wapeningvoor de dwarsvoorspanning(foto ?1)foto 7. stortvoeg bij lamel van 3 m enwartelverbindingen aan destaven (foto 3)foto 10. explicatie aan een deel van degroep (foto 3)Cement 4 (1952) Nr 19-20339foto 14a. Neckarbrug tijdens de bouwfoto 14b. Neckarbrug gereedontstaat, tot een minimum te beperken, wor-den de draden ter plaatse op een paraffine-laag gelegd. De wrijvingsco?fficient bedraagtdan ongeveer 0,03.De brug wordt geheel op een bekisting ge-bouwd. Voor verdere bijzonderheden van hetsysteem zie .Cement' 4 (1?52) Nr 21-22.VI Neckarbr?cke NeckarremsDeze brug is gelegen over de Neckar en ver-bindt de landstreken Ludwigsburg en Waiblin-gen bij Stuttgart. Het ontwerp is nagenoeggelijk aan dat van de G?nstorbr?cke in Ulm;ook hier is het systeem Fins t e rw ' a 'der toege-past. Daarnaast is de montage in 'Freivorbau'uitgevoerd; zie hiervoor de beschrijving vande Nibelungenbrug te Worms (punt III).De overspanning is 71 m en de totale lengtemet inbegrip van de overkragingen bed'aagt95 m. De breedte is 10 m, waarvan de rijbaan7 m. Het rijdek rust op twee hoofd?ggers,welke elk 0 50 m breed zijn en 5,90 m h.o.h.zijn gelegen. De constructiehoogte is in hetmidden 1,47 m en bij de oplegging 5,51 m(foto 14 a en b'.Beweegbare opleggingen zijn niet aanwezig,zodat de constructie in feite een. aan tweezijden gedeeltelijk ingeklemde boog is.Bij de bouw van deze brug werd toch noggebruik gemaakt van twee hulpsteunpunten,elk op een afstand van 11 5 m, gemeten v?nuit de opleggingen. Door middel van op dezehulpsteunpunten gep'aatste vijzels was hetmogelijk de juiste hoogte te handhaven.De betonsterkte voor de hoofd'iggers is 450bij een hoeveelheid van 375 kg B-cement perm3en een water-cementfactor van 0,45. Voorhet hoogwaa'dige staal ten behoeve van devoorspanning is ook hier gebruik gemaakt vanhet Sigma 60/90 van Stahlbau Rheinhausen,rondstaal met een diameter van 26 mm metopgewaiste draad.Boven de oplegging zijn per hoofdligger aande bovenzijde 40 staven 0 26 aangebracht, dieIn gro naar het midden in aantal afnemen;bovendien zijn over de gehele lengte van debrug nog 20 staven 0 26 per hoofdligger aan-wezig welke in het midden van de brug aande onderzijde liggen De dwarsspanning be-staat uit 3.3 staven ? 26 mm/m in het middenvan de brug tot 2,44 staven ? 26 mm/m bovende opleggingen.Het spannen van de over de ge'heie lengtevan de brug doorgaande staven vond plaatsvanaf de brugeinden, na het geheel afstortenen verharden van het beton.Vil. Rostan-spannbetonwerkenDeze fabriek, welke voorgespannen b e t o n -b a l k e n vervaardigt met inbegrip van de daar-bij benodigde betonnen vullichamen, is ge-legen in Friedrichshafen aan de Bodensee.De balken worden gewapend met band-staal en in de gevraagde afmetingen ge-leverd. De Hohlsteindecke bestaan uit asym-metrische blokken, welke aan ??n zijde aanhet lijf en de onderrand van een balk aan-sluit, en aan de andere kant met behulpvan een betonlat moet worden opgesloten,zie tek. 15. Van de vloe'en met kassettenplatenzijn de kassetten zo gevormd, dat ze twee-zijdig gebruikt kunnen worden, waardoor zoweieen vlak plafond, alswel een kassettenplafondkan. worden verkregen.VIII. Herdbr?cke in UlmDeze brug is gelegen over de Donau en dientvoor het onderhouden van het stadsverkeer.De oude brug bestond uit 3 bogen. Daar in deDonau, bij hoogwater, terplaatse grote stroom-sneiheden aanwezig zijn, is de nieuwe brugin ??n overspanning uitgevoerd (foto 16).De grondslag is hier van zodanige aard, dathorizontale krachten van enigszins grotere om-vang niet zonder bijzondere voorziening zijnop te nemen.Er is daarom gezocht naar een oplossing,foto 13.Rosensteinbrug teStuttgartwapening van deankerblokken(foto ir Meischke)foto 16.Herdbrug te Ulm(foto ir Barends)340 Cement 4 (1952) Nr 19-20foto 22. bekistingliggers (foto 21)(foto's 17, 18,20, 22 en 28ir. Barends)welke geen grote horizontale krachten geeft.Deze is gevonden door de opleggingen zoveel als moge'ijk is naar voren te schuiven,terwijl de uitkragingen buiten de opleggingenals contragewichten dienst doen. Op dezewijze is een driescharnierboog verkregen,waarbij de horizontale krachten klein zijn.De nog bestaande funderingen van de oudebrug zijn benut voor het dragen van de be-kisting. De overspanning bedraagt 59,20 m, depijlho?gte is 7,73 m en de constructiehoogtein het midden 1,51 m. De totale breedte is15,60 m, waarvan de rijbaan 9 m inneemt.De rijbaan wordt gedragen door 3 kokervor-mige hoofdliggers, elk 3,20 m breed, waarinde voorspanning aan de bovenzijde is aange-bracht door middel van kabels met een door-snede van 32 mm en een oppervlak van 5 69cm2bestaande uit dunne draden, welke doorFeiten en Guillaume zijn geleverd. De trek-sterkte van dit draad bedraagt 160 kg/mm2, devloeigrens is 120 kg/mm2en de kruipgrens88 kg/mm2.De primaire voorspanning is 80 kg/mm1en deuiteindelijke 65 kg/mm2.De constructie werd geheel afgestort behou-dens sleuven, welke in het beton werden ge-spaard voor de kabels.De einden van deze kabels zijn voorzien vankoppen, waarin de draden door middel vaneen zinklegering zijn vastgezet. Deze koppenzijn tussen H profielen gevat, waardoor de ka-bels door middel van hydraulische vijzels ach-ter deze H-balken kunnen worden gespannen.De kabels liggen in haarspeldvormen, waar-door de hoeveelheid hoogwaardig staal naarhet midden van de brug tot nul vermindert,alwaar een scharnier is aangebracht.IX. G?nstorbr?cke UlmDeze brug is gelegen over de Donau en isgebouwd in plaats van de oorspronkelijke uitdrie bogen bestaande brug.De nieuwe brug bestaat uit ??n overspanningvan 82 40 m (foto 17) met aan beide zijdeneen uitkraging van 6.85 m. De hoogte van debrug bedraagt 15 m, gemeten van de onder-kant van de fundamenten tot de bovenkant vande brug. Scharnieren zijn niet aanwezig; defundering is vast met de hoofdiiggers ver-bonden. De totale breedte is 18.60 m, waar-van 12 m rijweg. De brug is in twee geheelafzonderlijke helften uitgevoerd, die elk doortwee hoofdliggers, op een afstand van 5,40 mvan elkander, worden gedragen. De dikte be-draagt In het midden 1,20 m en op de onder-steuningen 4,28 m.Voor de wapening werd gebruik gemaakt vanhet systeem Fi n s t e rw a l der. De nog aanwe-zige fundamenten van de oude brug konden voorhet stellen van de bekisting worden gebruikt.De staven ? 26 met hun omhulling konden zo-doende geheel worden gesteld en werden nahet afstorten en verharden van het beton ge-spannen.Een typische bijzonderheid van deze brug i?,dat de breedte van de hoofdliggers nabij deopleggingen 1,40 m bedraagt en in het midden0,70 m, welk detail op de foto's 18 en 19 goedte zien is. De betonsterkte is 300 behalvevoor het middendeel, waar 450 is toegepast.Gebruikt werd 325--350 kg/m3B-cement. Dewater-cementfactor bedroeg 0,50 resp. 0,42.Ter plaatse van de fundering liggen 92 staven? 26 mm gelijkmatig verdeeld boven in de rij-baanolaat en in het midden 36 stuks aan deonderzijde van de hoofdliggers. Het totalestaalverbruik bedraagt 112 kg/m2. Voor deoverige bijzonderheden moge worden ver-wezen naar d? Nibelungenbrug (punt III).X. Textielfabriek In HeldenhelmDe onderhavige f a b r i e k is een gebouw van 5verdiepingen. De b a l k e n van de verdiepings-vloeren rusten op twee kolommen, welke18,30 m uit elkaar liggen, terwijl zij 4,70 m aanelke kant uitkragen. Een der kolommen isvast; de andere is van een glijblok vooizien.De balken zijn voorgespannen door middel vanopgebogen kabels, volgens het systeem Leon-h a rd t, op dezelfde wijze als de dwarsvoorspan-ning bij de Goethestrassebrug e.a. (punt IV).Elke kabel bestaat uit 12 draden, welke intwee lagen van 6 naast elkaar in een plaat-stalen koker zijn gelegd. Aan ??n eind wordende draden om een stalen doorn gebogen,welke de vorm van een hamerkop heeft, waar-in een steel van draad wordt geschroefd(foto 20). Aan de andere zijde van de kabelworden de losse einden van de draden uit-gebogen en in het beton ingestort. De opfoto 20 aangegeven plaatstalen be?indigingdient om het rondgaande kabeleinde bij hetstorten vrij van het beton te houden. De be-?indiging wordt daartoe voorzien van eenrubber stop, welke uit het beton steekt. Nahet storten wordt deze stop verwijderd en eenankerplaat aangebracht waarachter zich eenmoer bevindt. De steel wordt met een hydrau-lische vijzel, welke eveneens wordt opge-schroefd, naar achter getrokken en de moerachter de ankerplaat aangedraaid. Nadat dewapening ge?njecteerd en de injectie verhardis, wordt de ankerplaat met de steel ver-wijderd, zodat het geheel op de injectieen de hamerkop draagt. Op foto 21 is tezien, op welke wijze de wapening in eenbalkeinde is aangebracht, terwijl foto 22 nogeen aanzicht geeft van de geconstrueerdestalen bekistingliggers.XI. KanalhafenbrUcke in HeilbronnDeze brug ligt in de weg N?rnberg-Heilbronn-Heidelberg. Zij bestaat uit drie overspanningenresp. 33,10 m, 107,80 m en 33,10 m (foto 23).Onder de zij-overspanningen loopt aan de enezijde een spoorbaan en aan de andere zijdeeen weg. De middenoverspanning bestaat uiteen driescharnierspant met uitkragingen van11,80 m, waarop de aanbruggen zijn opgelegd.De totale breedte is 15 m, waarvan 14,50 mrijbaan.341foto 23. Kanalhafenbrug te Heilbronn foto 25. Neckarkanaalbrug te Heilbronn foto 27. Neckargartachbrugte Heilbronn(foto 23, 26 en 29 ir Hartmann, foto 24, 27 en 30 ir Barends, foto 25 en 31 ir Meischke)De brug is ?n de lengterichting in twee vol-komen onafhankelijke helften uitgevoerd, waar-tussen een plaat is opgelegd, welke een tram-baan draagt (foto 24). Belde helften bestaanuit een koker van 4 m breed, welke In hetmidden 1,78 m en op de opleggingen 10,90 mhoog is, terwijl de kokers van beide brug-helften 3,20 m van elkaar liggen. De dikte vanhet beton van de rijweg is 0,28 tot 0,30 m.De vertikale kracht op de opleggingen ten-gevolge van het eigengewicht is 3 600 t enmet inbegrip van de verkeersbelasting 4 090 t.De horizontale kracht bedraagt resp. 3 700 tresp. 4 900 t. De bodemgesteldheid is zeergoed, waardoor een spanning tot 5 kg/cm2kanworden toegelaten.De kabels, welke de voorspanning in het be-ton brengen, bestaan voor elke brughelft uit26 schroefvormig gewonden kabels, elk be-staande uit 62 getrokken draden van 0 4,1 mm,met een treksterkte van 170 kg/mm2.Deze kabels worden naar het midden toe ge-leidelijk minder in aantal tot op het midden-scharnier, waar geen kabels aanwezig zijn.Dit wordt bereikt door op de brug keerpuntenin de kabels te leggen, welke kabels dan ookaan ??n zijde van de brug aan beide zijdengelijk worden gespannen. De draden aan deeinden van de kabels zijn uitgebogen en inhet tapse einde van de verankeringskop meteen legering van 95% Zn, 4% Al en 1% Cuaangegoten. De kabels zijn hier geheel in hetdek van de brug gelegen, in een daartoe inhet betonlichaam opgehouden goot. Deze gootis na het aanspannen met beton gevuld. Opdeze wijze is een goede contr?le op hetvoorspannen mogelijk.XII. Neckarkanalbr?cke Obere BadstrasseDeze brug is gebouwd in verband met de uit-breiding van de haven in Heilbronn.Het schema geeft een balkbrug op 4 steun-punten weer, met resp. 19 m, 96 m en 19 moverspanning. De overspanningen van 19 mhebben de functie van contragewichten en zijndoor vleugelmuren aan het gezicht onttrokken,zodat de Indruk wordt gegeven van een zeerslanke boogbrug op twee steunpunten (loto 25)De totale breedte bedraagt 9,40 m. De con-structiehoogte is in het midden 1,70 m, op detussenopleggingen 3,90 m en op de eindopleg-gingen 5,00 m. De hoofdliggers bestaan uiteen kokerligger van 6,00 m breedte (foto 26),waarvan in de wanden, welke 0,90 breedzijn, de voorgespannen wapening van hoog-waardig staal Is aangebracht volgens hetsysteem Leonhardt.De wapening van deze brug, die om span-blokken met een diameter van 5,10 m is ge-legen, vermindert naar het midden van debrug. Hiertoe is v??r het voorspannen dewapening op een vari?rende afstand var heteindspanblok gelegd, overeenkomend niet deminder benodigde rek in de kabels.Van een van de spanblokken is de w-'peningover de gehele brug doorgevoerd. De brugwerd geheel op een bekisting jestort, velkeop 10 punten was opgevangen, bit as in hetonderhavige geval het eenvoudigste, daar dezebrug in den d oge is gebouwd. Het totale staal-vetbruik bedraagt 116,5 kg/m2.XIII. Neckarbr?cke NeckargartachDeze brug is gelegen over het NeckarkanaalIn Heilbronn. Zij is gebouwd volgens systeemL e o n h a r d t met spanbiokken. Het is een balk-brug over 6 steunpunten met overspanningenvan 41,34 m, 3x43 m en 41,34 m (foto 27). Detotale breedte bedraagt 12,10 m, waarvan derijbaan 7,50 m breed is.De rijbaan is gelegen op twee kokerprofielen,breed 3,10 m. In de zijwanden, welke 0,34 mdik zijn, is voorgespannen waoerung aanoe-bracht.De kabels zijn boven de steunpunten opgebo-gen; speciale maatregelen (paraffineia-ig) ziingenomen om de wrijving tot een zo geringmogelijke waarde te verminderen. Boven desteunpunten zijn daartoe tijdens het stortenvensters gespaard, waardoor het mogelijk isde verschuiving ter plaatse tijdens het span-nen te meten (zie foto Kochendorf, punt XIV).Dwars over de brug is een dwarsvoorspanningaangebracht, zoa:s is beschreven bij de fa-brieksbouw Heldenheim (punt X).XIV. Spoorbrug KochendorfDeze brug bestaat uit twee enkelsporige, over6 velden doorgaande balkbruggen met eentotale lengte van ongeveer 160 m. ZIJ wordtgebouwd vo'gens het systeem L e o n h a r d t metaan elk einde van een brug een spanblok. Terplaatse van de steunpunten zijn de kabe.s om-hoog gebogen.In verband met de grote lengte van de brugen de kans op grotere wrijving door de veleopbulgingen is ter plaatse van de opbuiglngenparaffine als smeermiddel toegepast, tevenszijn boven de steunpunten vensters gespaa?d(zie foto 28), waardoor de verschuiving, welkein de bundel draden optreedt tijdens hetspannen, ter plaatse kan worden gemeten. Opdeze wijze kan het wrljvingsverlies wordenbepaald, dat op rond 28% is te stellen.XV. Buderusschen Elsenwerke BurgsolmsIn deze fabriek worden p l a t e n uit ??n lengteop de lange-bank van 80 m gemaakt, welkelater op een bepaalde maat worden afqezaaqd(foto 29).De plaat wordt in een rijdende bekisting ge-stort, welke bevestigd is aan een machine,waarin tevens de stamp- en trilapparaten zijningebouwd. De machine spaart ook de gatenin de plaat, door middel van torpedovormigelichamen, welke door het vers gestorte betonworden getrokken. De doorsnede van de plaatis te zien op foto 30, terwijl foto 31 de lange-bank met de hierboven aangeduide machinetoont.foto 24. onderaanzicht tussen de twee kokerliggers (foto 23)342
Reacties