A. Gewapend-betonkolommen, beschadigd door ontploffingenHERSTELLINGVAN DOOR B O M I N S L A G V E R N I E L D E B E T O N W E R K E Ndoor P. W. ScharrooIn 1946 werd in Engeland door deBuilding Research Station van hetDepartment of Scientific and In-dustrial Research een brochure uit-gegeven betreffende het herstellenvan door bominslag beschadigde ge-bouwen1). Thans zijn een aantalaanvullende brochures verschenen,welke enkele onderwerpen meer inbijzonderheden- behandelen. Voor-zover deze betrekking hebben opconstructies in gewapend beton,volgt hier een korte vermelding.]) Notes on the Repair of Bomb-Damaged Houses (H. M. Stationary-Office, London). Price 1 s.Publicatie met toestemming van deController of His Britannic Majesty'sStationary Office.fig. 1. herstelling van een kolomkopEen onderzoek, dat werd ingesteldbij verschillende gewapend-beton-constructies, welke door ontplof-fingen werden beschadigd, heeftuitgewezen, dat bij kolommen hetmerendeel van de beschadigingenkan worden teruggebracht tot driegroepen:a. verbrijzeling van de kop of vande voet van de kolom;b. zijdelingse verplaatsing van dekolomstijl; enc. horizontale scheuren in de stijl.a. Verbrijzeling van de kop of vande voet van een kolom kan het ge-volg zijn van een te grote samen-drukking van de kolom, veroorzaaktdoor een ontploffing in een hogergelegen gedeelte van het gebouw.Meestal gaat hiermede samen eensterke doorbuiging van de door deontploffing getroffen vloer, terwijlde lengte van de kolommen kleinerwordt en aan de kop het betonwordt verbrijzeld en de wapeningwordt vervormd. Dergelijke bescha-digingen zijn in de regel zo omvang-rijk, dat van plaatselijke herstellinggeen sprake kan zijn en de betrok-ken vloer met zijn ondersteuningenmoet worden vernieuwd.Ook kan beschadiging van de kopen van de voet van kolommen hetgevolg zijn van de omstandigheid,dat door de druk van een ontplof-fing binnen het gebouw de toelaat-bare spanningen in het gewapendbeton werden overschreden. Hetbeton werd daardoor verbrijzeld ende wapening vervormd, terwijl delengte van de kolom weinig of nietkleiner werd. Herstelling van derge-lijke beschadigingen is doorgaanszeer goed mogelijk.Voor deze herstelling, waarvan deafb. 1 en 2 voorbeelden geven, moetin de eerste plaats alle verbrijzeldeof gescheurde beton door hand-kracht of pneumatisch worden weg-gehakt. Door bekloppen moet wor-den nagegaan, of het beton, datoverblijft, in goede toestand ver-keert. Hierbij moet er de aandachtop worden gevestigd, dat pneuma-tisch weghakken alleen dan is toe-gelaten, wanneer de trillingen geengevaar kunnen opleveren voor deverharding van verse betonspecievan reeds uitgevoerde herstellingenin de nabijheid.Zijn de vertikale staven van dewapening slechts weinig vervormd,dan kunnen zij worden doorgesne-den, worden rechtgebogen en stompworden gelast.Wanneer de staven over een groterelengte zijn vervormd, kan langs dedoorgesneden en recht gebogenstaven nieuw rondstaal worden ge-plaatst en gelast (afb. 1). Dikwijlszal het mogelijk zijn de staven rechtte buigen, zonder dat zij wordendoorgesneden, hetgeen b.v. het gevalis met de staven in de vernieldekolomvoet (afb. 2).Horizontale beugels worden, indiennodig, recht gebogen en vast ge-bonden aan de vertikale staven vande wapening. Indien vereist, wordennieuwe beugels toegevoegd.Teneinde een goede aanhechting teverkrijgen van de nieuw in tebrengen betonspecie aan het be-staande beton, moet dit laatste flinkruw worden gehakt, schoon en natworden gemaakt en onmiddellijk,voordat de nieuwe betonspeciewordt ingebracht, worden aange-brand met een cement-zandmortel1 : 3.De in Engeland opengelaten moge-lijkheid om in plaats van dezemortel een laag mortel van enkelcement te gebruiken, zouden wijniet gaarne ter navolging aanbe-velen.Voorts wordt, met het oog op dete verkrijgen aanhechting, het be-ton een weinig komvormig uitge-hold (afb. 1) en moet worden zorggedragen, dat bij het inbrengen vande betonspecie aan de onderkantvan het bestaande beton geen luchtwordt opgesloten. Met het oog hier-op wordt de bekisting wigvormigbijgewerkt, zodanig dat de beton-specie, welke van een zijde over een185fig. 2. herstelling van een kolomvoetwezig is, moet worden verwijderd,voordat zij begint te verharden. Inde regel zal dit weghalen geschiedenbinnen ??n dag na het storten vande betonspecie.b. Zijdelingse verplaatsing van eenkolomstijl (afb. 4). Gewoonlijk zalfig. 4. herstelling van een zwaar beschadigde kolomhet beton van de stijl moeten wor-den weggehakt. De vertikale stavenvan de wapening worden aan deonderzijde doorgesneden en ver-volgens recht gebogen en opnieuwgesteld, waarna zij van horizontalebeugels worden voorzien.De betonspecie wordt in de meestegevallen eerst gestort tot nabij deonderkant van de balken (afb. 4C).Hierna wordt het bovenste gedeeltevan de kolom gestort met behulpvan een soortgelijke bekisting (afb.4D), als hiervoren voor het her-stellen van de kop van een kolomwerd aangegeven.Wanneer de zijdelingse verplaatsingvan een kolomstijl slechts betrekke-lijk gering is, dan gaat een derge-lijke verplaatsing meestal samenmet enige doorbuiging van de ko-lom en met het optreden van scheu-ren. Bedraagt deze doorbuiging nietmeer dan ongeveer 1,25 cm en bijgrote kolommen 2,5 em, dan zalherstellen van de kolom in de regelmogelijk zijn. Het beton wordt dan,voor zover dit nodig is, weggehakten het overblijvende beton omgevenmet een wapening van gegalvani-seerd staaldraad. Vervolgens wordtuit de hand of door opspuiting eenmortel aangebracht, bestaande uit1 cement op 3 zand. Deze mortel-laag mag nergens dunner zijn dan1,25 cm.186hoogte, groter dan de benodigde,wordt ingebracht, gemakkelijk kantoevloeien, tegen het bestaande be-ton wordt vastgedrukt en geen ope-ningen of naden laat. Het kan nodigzijn, dat hiervoor een gat moet wor-den gehakt in de betonvloer (afb.3).De betonspecie, welke te veel aan-fig. 5. herstelling van een zwaar beschadigde kolomc. Horizontale scheuren in de stijlkunnen worden gevormd bij ko-lommen, welke zich niet in de on-middellijke nabijheid van de ont-ploffing bevonden. In den regel zijndit rondgaande scheuren, welke nietgepaard gaan met zijdelingse ver-plaatsing van de kolom.Zijn deze scheuren niet talrijk enniet groot, dan kunnen zij onderdruk worden volgezet met een mor-tel van snel verhardend cement.Wanneer het aantal scheuren echtergroot is, het beton dus ernstig isbeschadigd en verzwakt (afb. 5),dan moet het beton over de vereistelengte worden weggehakt en de wa-pening zo nodig worden recht ge-bogen, waarna nieuw beton moetworden aangebracht op de hierbo-ven onder a en b aangegeven wtjze.B. Gewapend-betonhalken, beschadigd door ontploffingenZoals mocht worden verwacht, isgebleken, dat ontploffingen in eengebouw van gewapend beton door-gaans slechts een plaatselijke uit-werking en vernieling ten gevolgehebben. Constructiedelen, gelegen inde onmiddellijke nabijheid van deontploffing, kunnen zo ernstig zijnbeschadigd, dat algehele vernieu-wing noodzakelijk is, terwijl openige afstand van de ontploffing debeschadigingen van weinig beteke-nis zijn. Voor constructiedelen,welke tussen deze beide uiterstenliggen, kunnen meer of minder be-langrijke herstellingen nodig zijn.Een ontploffing binnen een gebouwoefent een opwaartse druk uit tegenboven de ontploffing gelegen vloe-ren en balken, welke druk uiter-aard groter is en meer vernielingveroorzaakt dan de naar benedengerichte druk tegen de vloeren enbalken, welke zich onder de ont-ploffing bevinden.De uit te voeren herstellingen heb-ben over het algemeen betrekkingop de volgende vernielingen (afb.6):1. vloerplaten, welke zijn losgeruktvan de vloerbalken;2. naar boven of naar beneden ge-richte doorbuigingen, gepaardmet scheurvorming; en3. plaatselijke verbreking van deaanhechting en losraken van deverankering van de balkeinden.De uit te voeren herstellingenkomen neer op voorzieningen aande scheuren, het bijwerken vankleine beschadigde betonoppervlak-ken, het verbinden van nieuw betonaan bestaand, het herstellen van dewapening en het onzichtbaar makenvan uitgevoerde herstellingen envoorzieningen.Kleine scheurtjes, welke geen na-delige invloed kunnen hebben ophet draagvermogen van de balken,worden op de voor elk afzonderlijkgeval meest ge?igende wijze dicht-gestopt en zodanig beschilderd ofbepleisterd, dat zij onzichtbaar wor-den. Grotere en diepere scheuren,waarvan vooral aandacht verdienenscheuren tussen vloerplaten en bal-ken, kunnen gevaar opleveren voor187aantasting van de wapening doornet ontbreken van een voldoendebetondekking. Bij dergelijke scheu-ren moet het beton ter plaatse goedworden schoongemaakt; losse deel-tjes moeten worden verwijderd ennadat het beton is bevochtigd, moetde scheur worden volgezet of vol-gespoten met een cementmortel.Wanneer een vloerplaat naar bovenis opgebogen, is het gewenst, devloer in vertikale zin te belasten, al-vorens wordt overgegaan tot hetdichten van de scheuren.Oppervlakkige beschadiging vanbetonconstructies door bomschervenheeft in de regel geen nadelige in-vloed op de vastheid van het be-trokken constructiedeel, zodat deherstelling meestal beperkt blijft tothet opvullen van de gaten met mor-tel of betonspecie, waarbij dan hetverkrijgen van een goede aanhech-ting aan het bestaande beton eenhoofdvereiste is.Deze aanhechting wordt verkregenop de gebruikelijke wijze door hetbeton goed raw te hakken en waardit nodig is, de randen van de be-schadiging in te hakken (afb. 7), hetbeton goed schoon en nat te makenen daarna het gat op te vullen meteen droge mortel van b.v. 1 deelsnelverhardend portlandcement op2 delen grof zand. De verhardingkan worden bespoedigd door toevoe-ging aan de vulmortel van calcium-chloride in een hoeveelheid van2 % van het cementgewicht, danwel van ??n van de handelsprepa-raten, welke de verharding kunnenbespoedigen. Tijdens de verhardingmoet de vulling gedurende ten min-ste 7 dagen worden bedekt metnatte zakken.Vullingen, welke bij eventueel los-raken een gevaar voor de omgevingfig. 7. verschillende wijze van herstellingvan oppervlakkige beschadigingen188fig. 8a en b. herstelling met verbinding van nieuw aan oud betonzonden kunnen opleveren, moetennog steviger worden bevestigd aanhet bestaande beton, hetgeen b.v.kan geschieden door middel vanhardgetrokken koperdraad (afb. 7).De aanhechting van nieuw betonaan bestaand is vooral ook een puntvan belang, wanneer meer omvang-rijke herstellingen moeten wordenuitgevoerd. Behalve schoon en natmaken van het bestaande beton enaanbranden met een ongeveer 1 cmdikke laag cement-zandmortel vande samenstelling 1:2, kan in velegevallen hiervoor ook nodig zijn hetaanbrengen van een krimpwapeningvan staaldraad.Van dergelijke herstellingen geeftafb. 8 twee voorbeelden, welke wei-nig toelichting zullen vereisen. Inafb. 8 a was de vloerplaat door ver-tikale scheuren geheel Iosgeruktvan de balk, terwijl in afb. 8 b hetgescheurde en losgeraakte beton aande onderkant van de balk moestworden verwijderd en door nieuwbeton worden vervangen. Dit laat-ste geschiedde door betonspecie vaneen aardvochtige samenstelling van??n zijde in te brengen en goed vastin te stampen en daarna het zijvlakvan de balk vlak af te strijken.Wat de wapening betreft, komt deherstelling neer op recht buigen,lassen, aanbrengen van nieuwe sta-ven en van enige beugels, enz., naargelang de plaatselijke omstandig-heden en de aard van de vernielingdit vereisen.Uitgevoerde herstellingen kunnenop de gebruikelijke wijzen door be-schildering, bepleistering,bekledingenz. onzichtbaar worden gemaakt.Er kunnen zich echter gevallenvoordoen, dat hiertoe meer uitge-breide voorzieningen moeten wor-den getroffen. Zo b.v. wanneer eenvloerplaat een kleine blijvendedoorbuiging heeft, welke wel vangeen invloed is op het draagver-mogen, doch die voor de gebruikersvan het gebouw de schijn van min-dere sterkte geeft. Een dergelijkevloer moet dan aan het gezicht wor-den onttrokken, hetgeen b.v. kangeschieden op de in afb. 9 aange-geven wijze, waarbij een plafondvan board door middel van stalenophangers aan de onderkant van devloer is bevestigd.fig. 9. beschadiging van vloer en balkonttrokken aan het gezicht
Reacties