O n d e r z o e k & t e c h n o l o g i eRegelgevingcement 2002 170Het regelmatig uitbrengen vaneen wijzigingsblad bij de VBC isnoodzakelijk omdat bijvoorbeeldnormen waarnaar in de VBCwordtverwezen,wordengewijzigd.Ook wijzigingen in het Bouwbe-sluit maken het noodzakelijk datde inhoud van de VBC wordt aan-gepast. Tot slot komen door hetgebruik van het voorschrift envoortgaandonderzoekzakennaarvoren waaruit de conclusie moetworden getrokken dat het voor-schrift inhoudelijke aanpassingbehoeft.Inhetnieuwewijzigings-blad komen al deze drie typen wij-zigingen voor. In dit artikel zijnde belangrijkste van de technischinhoudelijkewijzigingenopgeno-men,voorzienvaneentoelichtingals aanvulling op [2].7.3.4.1 Minimale excentriciteitVervang de gehele tekst door devolgende tekst:`Voor iedere kolom, wand of sta-biliteitskern moet een minimale,over de lengte l constante begin-excentriciteit van l/300, niet klei-ner dan 10 mm, worden aange-houden.Hierinisldetheoretischeongesteunde lengte van het be-schouwde constructiedeel.'ToelichtingIn de oorspronkelijke inhoud vanhetartikelisweleenminimalebe-ginexcentriciteit voorgeschreven,maar niet aangegeven is hoe dezeverloopt over de hoogte van deconstructie.Dewijziginghoudtindat een kolom, wand of stabili-teitskern ten minste in staat moetzijn de optredende normaalkrachtop te nemen bij een minimale ex-centriciteit en de grootst mogelij-ke kniklengte. Een voorbeeld vaneendergelijkesituatieiseenwandineengeschoordraamwerk.Dezewand moet in staat zijn de reken-waardevandenormaaldrukkrachtop te nemen voor de situatie waar-bij de beginexcentriciteiten e0ene1volgen uit de krachtsverdeling,maar tevens voor de situatiewaarbij een over de hoogte van dewand constante minimale excen-triciteit aanwezig is. Beide situ-aties zijn in figuur 1 aangegeven.8.1.1 Toetsingscriterium voorbuiging en/of normaalkrachtVervang de tekst van de tweedealinea door de volgende tekst:`Inopbuigingen/ofnormaaldruk-kracht belaste doorsneden moetde rekenwaarde van het maxima-le buigend moment Mdwordenverhoogd met 0,05 h Nd. Voor detotale rekenwaarde van het mo-ment moet ten minste de waardeMd= 0,1 h Ndworden aangehou-den. Hierin zijn h en Ndresp. detotale hoogte van de beschouwdedoorsnedeenderekenwaardevande normaaldrukkracht exclusiefde normaalkracht ten gevolge vanvoorspanning.'ToelichtingTen tijde van de VB 74/84 werdonderscheidgemaakttussendoor-sneden met een kleine normaal-drukkracht en doorsneden meteen grote normaaldrukkracht. Bijeen doorsnede met een grote nor-maaldrukkracht moest de druk-sterkte van het beton met 25%worden gereduceerd. Bij de in-voering van de VBC 1990 is ditonderscheid vervallen. Dit leidtechter tot situaties waarin bij ko-lommen met een relatief grotenormaaldrukkracht en een rela-tief kleine excentriciteit veel min-der wapening benodigd is. Naderin opdracht van de commissie uit-gevoerd onderzoek leert dat bijdeze situatie het voorgeschrevenveiligheidsniveau niet geheel ge-haald kan worden. Om dit veilig-heidsniveau toch te bereiken, istot het toevoegen van de hiervoorgenoemde extra excentriciteit be-sloten. Bij toepassing van de ec-methode kan de genoemde ex-centriciteit van 0,05 h eenvoudigbij de waarde van etworden opge-teld.8.2.2 Rekenwaarde van deschuifspanningIn de beschrijving van b vervalt devolzin:`Indien bij de toetsing gebruikWijzigingsblad A2 op NEN 6720Wijzigingen op de VBC 1995ir. S.N.M. Wijte, Adviesbureau ir. J.G. Hageman bv, Rijswijk/secretaris NEN/CUR-commissie 351 001 09/VC 20 `TGB Betonconstructies'Werkgroep 5 `Onderhoud VBC' van VC 20, formeel NEN/CUR-normsubcom-missie 351 001 09/Voorschriftencommissie 20 `TGB Betonconstructies', heefttot taak het onderhouden van de VBC 1995 [1]. Het resultaat van deze werk-zaamheden is dat met enige regelmaat een wijzigingsblad of een herziene ver-sie van de VBC verschijnt. In 1997 is wijzigingsblad A1 verschenen en onlangsis wijzigingsblad A2 door NEN uitgebracht. In dit artikel zal een korte toelich-ting worden gegeven op de diverse technisch inhoudelijke aspecten die in ditwijzigingsblad aan de orde komen.l/300 10 mm e1a b1 | Verloop vanexcentriciteitena. voorgeschreven mini-male excentriciteitb. excentriciteiten uitkrachtsverdelinge0O n d e r z o e k & t e c h n o l o g i eRegelgevingcement 2002 1 71wordt gemaakt van 1volgens8.2.3.3, moet voor de breedte bde breedte ter plaatse van de elas-tische zwaartelijn worden aange-houden."8.2.3.1 Uiterst opneembareschuifspanning in op buigingbelaste doorsnedenVoegdirectnadebeschrijvingvanMdmaxin:`Bij de bepaling van Mdmaxmaggeen rekening met de belastingdoor voorspanning worden ge-houden.'VoegdirectnadebeschrijvingvanVdmaxin:`Bij de bepaling van Vdmaxmaggeen rekening met de belastingdoor voorspanning worden ge-houden.'ToelichtingDe toevoeging van de momentenen dwarskrachten ten gevolge vandevoorspanbelastingleidtinsom-mige gevallen tot een onbedoeldebe?nvloeding van de dwarskracht-slankheid. In de volgende sum-miere berekening wordt hiervaneen voorbeeld gegeven.Ligger:l = 3 mh = 1 mb = 0,3 ma. versie zonder voorspanningMd= 30 kNmVd= 20 kNm30v= _______ = 1,670,9 . 20g= 1 + 1,672= 3,7912 0,09k= ____ 3_______ = 2,203,79D0,3 . 0,9b. versie met voorspanningMp= ? 15 kNmMd= 15 kNmVd= 20 kNm15v= _______ = 0,830,9 . 20g= 1 + 0,832= 1,6912 0,09k= ____ 3_______ = 4,921,69D 0,3 . 0,9In het beschouwde voorbeeld zoudoor de invloed van de voorspan-ning de verhoging van de schuif-spanning ten gevolge van dedwarskrachtslankheid ruim twee-maal zo groot zijn als in de liggerzondervoorspanning.Erzijngeenaanwijzingen dat deze verhogingre?elis.Bedachtmoetookwordendat de gunstige invloed van devoorspanning al tot uitdrukkingkomtinnvolgens8.2.3.2.Daaromis besloten dat de bijdrage van devoorspanning bij de bepaling vande dwarskrachtslankheid achter-wege moet worden gelaten.8.2.3.3 Doorsneden met geringebuigtrekspanningenVervang de gehele tekst door devolgende tekst:`Voor doorsneden in niet-gedron-gen liggers waarin bij de uiterstegrenstoestand de maximale buig-trekspanning kleiner is dan 0,25fbr,mageentoetsingvandedwars-kracht volgens 8.2.1 achterwegeblijvenindiendemaximalehoofd-trekspanning in enig punt van dedoorsnede niet groter is dan fb.Bij de berekening van de hoofd-trekspanning mag worden uitge-gaan van een vlakke spannings-toestand en een ongescheurdedoorsnede.Bijvoorgespannenele-mentenmetvoorgerektstaalmoetbij de bepaling van de drukspan-ning door de voorspanning meteen naar het einde van het ele-ment afnemende waarde van Fpwvolgens9.7.2rekeningwordenge-houden.'ToelichtingHetoorspronkelijkeartikel8.2.3.3was gebaseerd op de eis dat dehoofdtrekspanning in de door-snede beperkt blijft tot fb. Het on-derzoekdathieraantengrondslagligt is gerapporteerd in [3]. Omaansluiting te zoeken bij artikel8.2.1 waarin een rekenwaarde vande optredende schuifspanningwordt vergeleken met een uiterstopneembareschuifspanning,isdein [3] beschreven theorie zodanigverwoord dat een gemiddeldegrenswaarde voor de schuifspan-ning zonder dwarskrachtwape-ning wordt berekend uitgaandevan de veronderstelling dat dehoofdtrekspanning in de door-snede ter plaatse van de neutralelijn gelijk is aan fb. Ten behoevehiervan was in het oorspronkelij-ke artikel 8.2.2 een definitie voorb gegeven die van toepassing wasals 8.2.3.3 werd toegepast. Bij hetopstellen van 8.2.3.3 was er stil-zwijgend van uitgegaan dat demaximale hoofdtrekspanning inalle gevallen optreedt in de neu-trale lijn. Dit is echter niet altijdhet geval, figuur 3 geeft hiervaneen paar voorbeelden.Om een ongewenst ontwerp tevoorkomen, is artikel 8.2.3.3 aan-gepast op een wijze dat de maxi-male hoofdtrekspanning moetworden bepaald en dat aange-toond moet worden dat dezehoofdtrekspanning kleiner is danfb. De hoofdtrekspanning 1kanwordenberekendmetdeformule:bd2 bd1= d2 +{____}_ ____G 2 2waarin:VdSd= ____bIbdis de rekenwaarde van dedrukspanning in de be-schouwde snede;PdPda bn.l. n.l.3 | Voorbeelden vandoorsneden waarbij demaximale hoofdtrek-spanning niet optreedtter plaatse van deneutrale lijnd = 0,9 mPd= 40 kNA0= 0,092 | Beschouwde liggers zonder (a) en metvoorspanning (b)MpMpO n d e r z o e k & t e c h n o l o g i eRegelgevingcement 2002 172Vdis de maximale rekenwaar-de van de dwarskracht;S is het lineair oppervlakte-moment van het deel vande doorsnede boven de be-schouwde snede ten op-zichte van de neutrale lijn;b is de breedte in de be-schouwde snede.Bij doorsneden met een over dehoogte vari?rende breedte en/ofdrukspanningishetsomsnietmo-gelijk op voorhand te bepalen inwelke snede de maximale hoofd-trekspanning zal optreden. In datgevalkanhetnodigzijndezespan-ninginmeersnedenteberekenen.8.3.4 Door wapening opneem-bare schuifspanning bij ponsDe voorlaatste zin:`Eentoetsvanvolgendeperiferie?nmag achterwege blijven indien deaanwezigeponswapeningterplaat-sevandezeperiferie?ntenminstegelijk is aan de wapening die volgtuit rechtlijnige extrapolatie van dewapening ter plaatse van de eersteen tweede periferie' vervalt.ToelichtingDeze wijziging is aangebrachtomdat de veronderstelling dat debenodigde hoeveelheid ponswa-pening in opeenvolgende perife-rie?n lineair afneemt met de af-stand tot de kolom, niet altijd juistis. Het is daarom noodzakelijkmet een berekening aan te tonendat geen ponswapening benodigdis. E?n van de redenen dat de be-nodigde hoeveelheid ponswape-ning niet lineair af hoeft te nemenis de invloed van de reductiefactork2op de grootte van de uiterst op-neembare schuifspanning.8.3.5 SparingenVervang figuur 66 door de volgen-de figuurToelichtingFiguur 66 is aangepast om de ge-ometrische bepaling van de re-ductie van de perimeter aan te la-ten sluiten op de definitie vande perimeter die in artikel 8.3.2 isbeschreven.9.3 Brandwerendheid metbetrekking tot bezwijkenVervang de gehele tekst van 9.3inclusiefdetabellen45t.m.48on-derhandhavingvandetitel`Brand-werendheid met betrekking tot be-zwijken' door de volgende tekst:`Debrandwerendheidmetbetrek-king tot bezwijken van construc-tiedelen moet rekenkundig wor-den bepaald volgens hoofdstuk 5van NEN 6071 dan wel experi-menteel volgens hoofdstuk 3 vanNEN 6069.'ToelichtingDe tabellen 45 tot en met 48 uit deVBC 1995 zijn overgenomen uitbijlage A van NEN 6071; dezebijlageisinformatief.Doorhetop-nemen van deze bijlage uit NEN6071 in de normtekst van NEN6720 (VBC 1995) is deze tekstonbedoeld normatief geworden.Dit is met de hiervoor beschrevenwijziging gecorrigeerd. Voor hetgebruik van de bijlage van NEN6071 gelden de voorwaarden diein NEN 6071 zijn opgenomen.9.16.1 Geldigheid van de bepa-lingen voor ingestorte ankersVoeg tussen de eerste en tweedevolzin in:`Indien is voldaan aan de voor-waarden volgens 11.7.1 van NEN6772, zijn de bepalingen ook vantoepassing op ankers van kolom-voetplaatverbindingen die tevensop buigende momenten wordenbelast.'9.16.2 Sterkte van ankersVervang de gehele tekst door devolgende tekst:`Ankersbelastopafschuif-entrek-krachten moeten worden getoetstvolgens 13.3.2 van NEN 6770. In-dien de ankers tevens op buigen-demomentenwordenbelast,moeteentoetsingvolgens11.7.2.3.3vanNEN 6772 worden uitgevoerd.Voor bouten resp. ankerboutenmoet ingestorte ankers wordengelezen. De rekenwaarde voor detreksterkte van de bouten resp.ankerbouten moet worden ver-vangen door de representatievewaarde van de treksterkte vanhet materiaal van de ingestorteankers.'ToelichtingDoordat de VBC 1995 in artikel9.16.2 de sterkte van de ingestor-te ankers beschreef bestonden erverschillende methoden voor hetbepalenvandesterktevanankers.Deze methoden zijn beschrevenin NEN 6770 (TGB Staalcon-structies ? Basiseisen en basisre-kenregels),NEN6772(TGBStaal-constructies ? Verbindingen) enin NEN 6720 (VBC 1995). Omdeze discrepantie op te heffen isbesloten om in de VBC 1995 voorhet toetsen van het ankermateri-aal te verwijzen naar de daarvoorgeschikte methoden in NEN 6770en NEN 6772. De sterkte van hetbeton rondom het anker moet welworden getoetst met behulp vanartikel 9.16 uit de VBC 1995. L i t e r a t u u r1. NEN 6720 VoorschriftenBeton ? TGB 1990 ? Con-structieve eisen en rekenme-thoden (VBC 1995), 2edruk1995, inclusief wijzigings-blad A1, 1997.2. CUR-rapport 94-13, Achter-gronden bij de VBC 1990.CUR, Gouda, 1994.3. Walraven, J.C. en W.P.M.Mercx, The bearing capacityfor prestressed hollow coreslabs. Heron Vol. 28, 1983,nr. 3.sparingineffectief deelvan de periferie1 | Figuur ter vervangingvan figuur 66 uit deVBC 1995d + a 5d l1 l2l2