C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gBr uggenbou w66 cement 2007 355.77113600 23970 1360090 9013500 23930 13500 42342351777Asnede ABrussel AntwerpenAAan deze viaducten, die warengebouwd in de periode van dewereldtentoonstelling van 1958,was al langer een ernstige bescha-diging vastgesteld. Het brugdekwas indertijd opgebouwd uit eenter plaatse gestorte nagespannenplaat met in dwarsdoorsnede inge-storte kokers, vooral om gewichtte besparen. Juist ter plaatse vandeze kokers is waterinsijpelingvastgesteld, wat zichtbaar werddoor scheurtjes in het ondervlakvan het brugdek. Hierdoor raaktehet beton aangetast, zodanig datde viaducten moesten worden ver-vangen.Gekozen werd voor een oplossingmet voorgespannen brugbalkenmet daarop een ter plaatse testorten druklaag van 0,20 m (fig. 1).Tezelfdertijd moesten ook de land-hoofden en pijlers aan het nieuwedwarsprofiel van de RomeinseSteenweg worden aangepast. Naastde rijweg was hier namelijk ookplaats voorzien voor een enkeltramspoor en een fietspad.R a n d v o o r w a a r d e nOntwerp en uitvoering warengebonden aan drie randvoorwaar-den.De constructiehoogte van hetviaduct mocht niet toenemen, omeenzelfde doorgangshoogte van deRomeinse Steenweg te kunnenwaarborgen (minimum 4,52 mtussen rijweg en onderzijde vande liggers). Om hieraan te voldoenwerd ervoor gekozen de balkenstatisch onbepaald te koppelen,zodat de `tweede-fasebelasting'door de statisch onbepaalde con-structie kon worden gedragen.Het eigen gewicht van de balkenen de eerste-fasebelastingenkonden wel door een statischbepaalde constructie gedragenblijven.Om fietsers te behoeden voor eengevaarlijke oversteek over deVernieuwing viaduct A12 teStrombeek-Bevering. D. Meyskens, Moens nvir. E. Roefs, Studiebureau E. Roefsir. J. Stallaert, Ergon nvDe viaducten in de A12 over de Romeinse Steenweg te Strombeek-Beverwaren al geruime tijd aan vervanging toe. De aangebrachte stalen onder-stempeling en dwarsbalken die jarenlang de middenoverspanning onder-steunden, voorspelden dit reeds. Momenteel worden de viaducten vervangendoor prefab liggers met druklaag. De verwachting is dat meer viaducten uitdezelfde bouwperiode in de nabije toekomst op gelijke wijze zullen wordenvervangen.1 |Bovenaanzicht en langs-doorsnede over het nieu-we viaduct2 |Liggers met massiefeindblokC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gBr uggenb ou wcement 2007 3 67Romeinse Steenweg ter hoogte vanhet kruispunt Romeinse Steenweg? Boechoutlaan ? Madridlaan,werd een vrije kruising voorzienter hoogte van het te vernieuwenviaduct. Hiervoor moest evenwelhet dwarsprofiel van het viaductworden aangepast aan de nieuwebehoeften. Zoals eerder al gemeldwerd ook onder het viaduct hetdwarsprofiel enigszins gewijzigd,en dit om zowel tram als fietserdoorgang te kunnen verlenen.De overlast voor het verkeer opzowel de A12 als op de RomeinseSteenweg moest tot eenminimum beperkt blijven. Zwareverkeersoverlast op de A12 zouimmers direct een enorme filecre?ren richting Brussel, en zoutevens de verkeersstroom richtingRing behoorlijk hinderen.T e c h n i s c h o n t w e r pVanuit deze randvoorwaarden werdeen ontwerp gemaakt dat voorzietin een viaduct in de rijrichtingnaar Brussel van 20,0 m breedte,met twee kortere zijoverspannin-gen van elk 13,60 m lengte en ??nmiddenoverspanning van 24,0 mlengte. In de rijrichting naar Ant-werpen werd de breedte van hetviaduct 16,50 m, met eveneenstwee kortere zijoverspanningenvan 13,60 m lengte en ??n midden-overspanning van 24,0 m lengte.Het viaduct in de richting vanBrussel is breder, omdat hier hetfietspad naast de rijweg zal wordengeconstrueerd.De gebruikte liggers zijn van hettype IG 800/620 (I-vormige door-snede, h = 800 mm en b = 620 mm)voor de middenoverspanning, enIG 800/590 (I-vormige doorsnede,h = 800 mm en b = 590 mm) voorde randoverspanning (foto 2). Beideliggertypen zijn uitgevoerd met eengroot eindblok vari?rend van 850tot 950 mm lengte.Om de continu?teit te waarborgenzijn deze liggers in elkaars ver-lengde gemonteerd, waarbij extraaandacht is besteed aan de uitvoe-ring van de kopvlakken. Hierbij isniet gekozen voor het eenvoudigruw maken van het kopvlak, maarvoor een meer constructieveoplossing, namelijk het met drieinkepingen voorzien van hetkopvlak. Bovendien werd er noguitstekende ? naar bovengeplooide - wapening gebruikt(3 ?14, foto 3).De zone van 105 mm tussen dekopvlakken werd na de plaatsingopgestort met krimparme mortel,teneinde samen met extra wape-ning in de brugplaat en extra beu-gelwapening in de voeg de conti-nu?teit te garanderen.In het midden van de overspanningzijn geen ter plaatse te stortendwarsliggers ontworpen. Er zijn welextra voorzieningen getroffen omhet viaduct te beschermen tegeneen eventuele aanrijding: op vijfplaatsen verdeeld over de lengtezijn - ter hoogte van de onderflens -de randligger en de ligger directdaarnaast met elkaar verbonden.Op deze manier wordt een stijvevierendeelligger in het horizontalevlak tussen de onderflenzen van deop??nvolgende liggers gefabriceerd.Deze verbindingen worden terplaatse gestort en sluiten aan op deprefab liggers, die zijn voorzien vaningestorte bouthouders waarinwapening kan worden geschroefd.De op deze manier gevormde ver-bindingen hebben een hoogte van150 mm en zijn ongeveer 1,0 mbreed.Op de liggers zijn 80 mm dikkevloerplaten gelegd, waarop eengewapend brugdek van 140 mmdikte wordt gestort (foto 4).Hierop komen de waterdichtingen de verschillende lagen asfaltbe-kleding, samen ongeveer 75 mmdik.De funderingen van de pijlers zijnongewijzigd gehouden, maar depijlers zelf zijn verstevigd en hundiameter werd met 0,30 m ver-groot. De landhoofden daarente-gen werden volledig hernieuwd.3 |Aanzicht liggerkop metinkepingen en opgebo-gen wapeningC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gBr uggenbou w68 cement 2007 3U i t v o e r i n g e n f a s e r i n gDe werken worden gefaseerd uit-gevoerd, teneinde het verkeer overde A12, maar ook over deRomeinse Steenweg zo minmogelijk te hinderen. Hiervoor iseen tijdelijke stalen noodbrugingezet, die werd gemonteerdtussen de twee af te breken via-ducten. Op deze wijze kondenextra rijbanen worden gecre?erd,zodat het verkeer op de A12 steeds4 |Bovenop de liggers wor-den 80 mm dikke vloer-platen gelegd5 |Werken tijdens montageC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gBr uggenb ou wcement 2007 3 69in beide richtingen over twee rij-stroken kon beschikken. Dit bete-kende wel een vermindering vande capaciteit in beide richtingen(voorheen 2 x 3 rijstroken), maarop deze manier kon men toch hetfileprobleem tot een minimumbeperken.De opeenvolgende fasen waren:1. Plaatsing van de tijdelijkestalen brug en aanbrengenvan de voorlopige omleidingenop de A12, teneinde twee rij-stroken op de stalen brug indienst te brengen.2. Afbraak en volledige herop-bouw van viaduct nr. 1 (Ant-werpen ? Brussel), terwijl denoodbrug en viaduct nr. 2 indienst blijven.3. Afbraak en heropbouw vanviaduct nr. 2 (Brussel ? Ant-werpen), terwijl de noodbrugin dienst blijft en het nieuweviaduct nr. 1 in dienst wordtgenomen.4. Weghalen van de tijdelijkebrug en de voorlopige omlei-dingen van de A12, afwerkingvan de taluds, uitvoering vande onderliggende fietspadenen aansluiting van het fietspadop brug nr. 1 aan de zijstraten.Met de werken werd gestart injuni 2005 en de voltooiing wordtvoorzien medio 2007. Deze ruimeuitvoeringstermijn wordt mogelijkgemaakt door de beperkte belas-ting van de werkzaamheden ophet overige verkeer en door dehierboven vermelde fasering. Ookworden zo de werkzaamhedenvergemakkelijkt, doordat er vol-doende voorbereidingstijd voor-handen is. Het volgende voorbeeldillustreert dit.De eerste liggers werden halfmaart 2006 gemonteerd, innauwe samenspraak met delokale overheid, het BrusselsGewest en de politiediensten(foto 5). Om de hinder zobeperkt mogelijk te houden voorhet nabij gelegen tentoonstel-lingspark van de Heizel en haartalrijke bezoekers, werd demontage van het eerste deel netn? de grootschalige Batibouw-beurs gerealiseerd. Deze 34eerste liggers werden dan ook ineen recordtempo (op ??n dag)gemonteerd. Dit lukte mededank zij de minutieuze voorbe-reiding van de aannemer, zodathet meet- en paswerk tijdens demontageperiode tot eenminimum werd beperkt.De rest van de eerste brug werdgemonteerd einde april 2006,waarna het brugdek en de rest vande brug verder kon worden afge-werkt en het volledige bovenrij-dende verkeer op de rijrichtingnaar Brussel kon worden omge-legd (foto 6).T e n s l o t t eAls slot kan worden gesteld datwat zowel ontwerp als uitvoeringbetreft dit viaduct een typevoor-beeld is. De ligging en de specialerandvoorwaarden waren hierbepalend om voor deze oplossingte kiezen. Het is echter niet uitge-sloten dat andere viaducten dievolgens dit principe vijftig jaargeleden zijn gebouwd, aan het-zelfde euvel lijden en dus ook opeenzelfde manier kunnen wordenvervangen. nProjectgegevensbouwheer:Ministerie v/h Brussels HoofdstedelijkGeweststudiebureau:E. Roefs, Beerseaannemer:Moens nv, Meiseonderaannemer prefab balken:Ergon nv, Lier6 |Westelijk viaduct(Antwerpen ? Brussel)met fietspad, gereed