De thermische uitzettingscoëfficiënt van beton is een belangrijke eigenschap in het ontwerp. De grootte van die coëfficiënt kan flink variëren, afhankelijk van de samenstelling van beton. Als niet de juiste waarden worden aangehouden, kan dit vervelende consequenties hebben.
In de bouw worden helaas nog wel eens fouten gemaakt. Nou is fouten maken menselijk, de kunst is ervan te leren en zo te voorkomen dat ze vaker optreden. Cement start in dit nummer een nieuwe rubriek ‘Weer wat geleerd’, waarin Cement-lezers laten zien waar zij het in hun praktijk vaker fout zien gaan. De artikelen stippen de fouten aan en schetsen de gevolgen, oorzaken en mogelijke oplossingen. Diepgravende achtergrondinformatie blijft achterwege. Met deze nieuwe rubriek dragen we bij aan het lerend vermogen van de bouw en kunnen we herhaling voorkomen.
Heb je zelf ook een voorbeeld dat je wil delen, geef dat door aan Jacques Linssen (j.linssen@aeneas.nl).
Figuur 1. Impressie project ViA15 GelreGroen; een constructie onderhevig aan temperatuurveranderingen (bron: Ney & Partners / BMD3D / Gelregroen)
Materialen zoals beton en staal reageren op temperatuurveranderingen. Bij hogere temperaturen zetten ze uit en bij lagere krimpen ze. Deze thermische vervorming (ε) is afhankelijk van de temperatuurverandering (ΔT) en van de thermische uitzettingscoëfficiënt van het materiaal (α): ε = α ΔT. De eenheid van de thermische uitzettingscoëfficiënt is m/m per °C.
Vraag een constructeur wat de thermische uitzettingscoëfficiënt is en hij of zij zal de waarde geven uit Eurocode 2 (EC2): 10 · 10-6 K-1 (art. 3.1.3 (4)). De bijbehorende normtekst geeft wel stof tot nadenken: “Tenzij nauwkeuriger informatie beschikbaar is, mag de thermische uitzettingscoëfficiënt zijn gelijk genomen aan 10 · 10–6 K –1”. In de Ontwerpvoorschriften van ProRail (OVS) wordt een andere waarde voorgeschreven, namelijk 12 · 10–6 K –1, met als reden dit het beste past bij het grindbeton dat in Nederland wordt toegepast.
Het lijkt er dus op dat er verschillende waarden voor de thermische uitzettingscoëfficiënt in omloop zijn. Voordat we hier verder op ingaan, zetten we eerst op een rij waar thermische uitzettingscoëfficiënt in het ontwerp een rol speelt.
Reacties