UITVOERINGSORGANISATIE INFORMATICATRANSPORTCOMPUTERVERLAAGT KOSTEN IN DEBETONMORTELINDUSTRIETransport is een grote kostenpost in hetbetonmortelbedrijf: Automatisering van deplanning en distributie vergroot de .inzetbaarheid van het wagenpark en verlaagtdaarmee de transportkosten. De ervaringen vande eerste Nederlandse gebruikers vaneencomputersysteem voor planning en distributiezijn positief:OrderaannatneOrders kunnen tot 10 dagen vooruit inhet systeem worden opgeslagen, met demogelijkheid van wijzigen, duplicerenACSACS staat voor Advanced Contral Sys-tems Computer Services. ACS is circa 10jaargeledenontwikkeldindeVerenigdeStaten als automatiseringssysteem voorplanningendistributie inde betoillllor-telindustrie. Sinds driejaren heeft ACSComputerServices te Hengelo de rech-ten voor verkoop van het systeem inWest-Europa.Het systeem omvat de volgende delen:1. orderaanname;2. planning;3. distributie.Kostenopbouw betonmorte13 %-----r--7'W115 % -----r--27 %-----t--en verplaatsen. Bij de telefonische or-deraanname worden op vraagstellingdo?r de computer de verschillende ge~gevens ingevoerd, zoals klantnaam, af-leveradresen-datum, produkmummer,rijtijd naar het werk, stortcapaciteit,starttijd op de bouwplaats. Eventueelaanvullende informatie kan zijn rijrou-te,gebruikbetonpompe.d. Ditisde eni~ge keer in de totale orderafwikeling datdeze gegevens worden genoteerd. Dezeinformatie wordt bijvoorbeeld ook be-nut voor het afdrukken van afleverings-bonnen en bijwerken van hestanden.Belangrijk voordeel hiervan is, dat alleorders op dezelfde wijze worden aange-nomen. Dit betekent dat de informatiealtijd volledig en voor meerder mensenDe betoillllortelindustrie is een jaar per m3(truck)mixerinhoud is weg-? bedrijfstak mettwee gezichten. gebracht. In 1958 was dat gemiddeldHet ene gezicht is dat van een' 1400m3.Indeloopvandejarendaarnaisproducent van betoillllortel; het andere dat teruggelopen tot circa 850 m3? (Ditis datvaneen transporteur. Voor dehui- zal uiteraard per bedrijf kunnen ver-tenwacht is het eerste gezicht, waar de schillen, maar 850 mag thans als gemid-nadruk op het heton ligt, het belang- delde worden genoemd). Hoe kan ditrijkste. Men bestelt beton van ,een be- weer worden teruggebracht op het ni-paalde kwaliteit, meteen bijbehorende veau van vroeger, ofieder geval weer inprijs. De aannemer zal hier aan toevoe- die richting?gen: maarwel graagop tijd op hetbouw- Is automatisering, tegenwoordig als pa-werk. Voor hem is dat laatste net zo be- nacee voor kostenvraagstukken aange-langrijkals de prijs per m3? Hetwordt als prezen, hetantwoord? Volgens de eersteeen vanzelfsprekende voorwaarde be- gebruikers van het voor Nederlandschouwd. Maar dat is makkelijker ge- nieuwe ACS computersysteem wel. Inzegd dan gedaan. Bij het betoillllQrtel- ditartikel komende mogelijkhedenvanbedrijfweetmendan ookdathettweede dit automatiseringssysteem voorheton-gezicht, dat van de transportonderne- morteltransport aan de orde.mer, niet minder belangrijk is als detechniek rondom de produktie. Het be-drijf is net zo goed transportbedrijf alsbetoillllortelbedrijf. Dit wordt ge?llu-streerd in figuur 1,waarin de kostenop-bouw per m3betoillllortel is weergege-ven.Omdat contracten voor levering vanbetonmortelworden afgesloten volgensde eenvoudige regel 'de goedkoopsteheef? het', is het zaakde kosten zorgvul-dig te bewaken enwaar mogelijk te ver-lagen. Is erwatte verdienenop dekostenvan het transport?De afgelopen decennia zijn de trans-portkostenalleen maar toegenomen.Ennietalleenvanwegede stijgende materi-eel- en loonkosten. Als kostenindexhanteert men in ae betonmortelindus-trie het aantal m3bet?nmortel dat per24 Cement 1986 nr. 1Kantoor orderaanneming enplanningtoegankelijk is. Bovendien kunnen degegevens na uitlevering ineenstatistiek-programma worden verwerkt, wat nut-tige informatie oplevertvoor het mana-gement.PlanningOnmiddellijkbij het aannemenvan eenorder gaat de ingevoerde informatiedoor naar het planningsysteem. Deplanner kan daardoor direct zien ofdeorder op de gewenste datum overeen-komstig de wensen kan worden uitge-voerd. Indien de vraag de beschikbarecapaciteit overtreft, kan staandevoetsworden overlegd over een oplossing.In grote steden komt het voor dat eenbetonmortelbedrijf de beschikkingheeft over verscheidene fabrieken ofcentrales, op strategische lokaties in destad ofregio. Het ACS planningsysteemis in staat de planning voor de verschil-lende fabrieken te integreren. Dit is opzich al te.vertalen in vermindering vande benodigde mankracht. E?n plannerverzorgt de planning voor bijvoorbeelddrie centrales.Hetplanningsysteemwordtbediend viaeen toetsenbord met een kleurenbeeld-scherm. Op het scherm verschijnt eengrafiek waarin horizontaal het aantaltruckmixers staatenverticaal de tijd(perdag).Verderstaaner tweeverticale groe-ne lijnen. De eerste geeft het aantal be-Cement 1986 nr. 1Truckmixer 920 op het werkschikbare wagens van de hoofdcentraleaan; de tweede lijngeefthet totaal aantalwagens aan Van alle centrales waarvoorhet planningsysteem bezig is. Na het in-voeren van een order verschijnt eenblauwvlak, waarmeewordt aangegevenhoeveel wagens men hoelang nodigheeft. Bij meer orders wordt het blauwevlaksteeds groter. De planner kanin??noogopslag zienwaar de capaciteitwordtoverschreden en waar en wanneer nogcapaciteit vrij is.Het blauwe vlak geldt voor de wagensvande hoofdcentrale. Ditwordtgecom~bineerd met een rood vlak voor de wa-gens van de overige centrales. Waar hetblauwe vlak de eerste groene lijn over-schrijdt, is de capaciteit van de centraleoverschreden. Waar het rode vlak detweede groene lijnoverschrijdt, is de to-tale capaciteitvan de centrales te zamen.overschreden. In ??noogopslagis te zienwaar over- ofondercapaciteit aanwezigis. Overcapaciteit van de ene centralekan de planner opvangen met onderca-paciteit van de andere centrale.Het planningsysteem kan een grafischeuitvoer printen en orderlijsten laten af-drukken, waarin de orders per centraleen in tijdsvolgorde staan weergegeven.Om in de vroege ochtend de chauffeursgestaffeld te kunnen oproepen, maakthet systeem een oproeplijst, waarin isaangegeven hoe laat welke wagen moetworden beladen. Tot slot geeft het sys-teem per dag eenproduktielijstpercen-trale, waarin men vindt hoeveel m3be-ton per 15 minuten moet worden ge-produceerd.Kortom: de planner maakt geen inge-wikkelde berekeningen meer, die doorvoortdurende wijzigingen in aangeno-men en nieuwe orders moeten wordenovergemaakt. De computer rekent enlaat de planner zien hoe het wagenparkoptimaal kan worden ingezet.DistributieEenplanning makenis ??n;deze uitvoe-ren is twee. De bouw is een gecompli-ceerd proces, met vele variabelen. Vaakmoet op verrassingen worden gere-ageerd. Storingen in de stroomvoorzie-ning ofinde betonpomp,ondeugdelijkebekistingen die plaatselijk bezwijken,wapeningsconstructies die ophetlaatstemoment niet worden goedgekeurd etc.Daarbuiten staan de verrassingen die dechauffeurs op de weg tegenkomen. Hoelost de transportcomputer dit op?De transportleider bedient hetdistribu-tie-gedeelte van de computer via toet-senbord en kleurenbeeldscherm. Hetscherm is verdeeld in twee delen. Het?vervolg op blz. 2625UITVOERINGSORGANISATIE INFORMATICATRANSPORTCOMPUTERP1anningsf:herm in dose-up;de 920 is ingedeeldvoor het werk PegusDistributiesf:herm(de 920 is op de bouwplaats)Betoncentrale TwentheBij de Betonmortelcentrale Twenthedoet het ACS systeem sinds 1982 deplanning en distributie voor 6 beton-centrales. Voorheen was er per centralePraktijkervaringenOp dit moment is het ACS planning- endistributiesysteem in gebruik hij beton~mortelbedrijven in Hengelo (Beton-mortelcentrale Twenthe), Utrecht (Be-fu) en Koudekerk aid Ijssel (Betonmor-telcentrale Koudekerk). Wat zijn de er-varingen?Na de uitleveringGedurende de planning en distributie iseen overvloed aan gegevens geprodu-ceerd en opgeslagen, die ook na afhan-deling van de order van groot nut kanzijn. Niet alleen om ??n of twee dagen ...- - - - - - - -na levering al te.kunnen factureren (watop zich al een aanzienlijk voordeel aanbankrente oplevert). Ook bijvoorbeeldvoor het laten printen van een uitlever-grafiek perorder, met alle tijden persta-tus.Hiermee is de bedrijfsleider in staat deaannemer te tonen waar eventueel deknelpunten in de uitlevering hebbengezeten. Ook is hij in staat de geregi-streerde gegevens per afnemer te verge-lijken metdievan afnemers die soortge-lijke werken uitvoeren.bovenste geeft horizontaal de orderin- Ditkomtde relatieleverancier-afnemerformatie weer, zoals afleveradres, start- . ongetwijfeld ten goede.tijd op de bouw, rijtijd naar de bouw-plaats, stortcapacitieit, bestelde en reedsafgeleverde hoeveelheid betonmortele.d. Per ordervolgtdan de zgn. statusin-formatie van de truckmixers. Elke in-geplande truckmixer heeft namelijkeenstatus. Dat kan zijn: 'vertrek fabriek','aankomst bouwwerk', 'aanvang lossen','einde lossen' en 'terug op fabriek'.Statuswijzigingen geeft de chauffeurper mobilofoon door aan de transport-computer ofde transportleider.Het onderste deel van de monitorgeeftlinks de laadvolgorde aan van de uit televeren orders, inhet midden de wagensdie op de centrale staan en rechts de wa-gens die van de bouwplaats naar de cen-trale terugkomen.De statusmeldingen maken het moge-lijk de rij-, laad-, los- en wachttijden bijte houden. Worden geplande tijdenoverschreden, dan signaleertde compu-ter dat met een rode balkop het scherm.De transportleider ziet onmiddellijkwaar hij eventueel actie moet onderne-men. Bovendien berekent de computerhet voortschrijdend gemiddelde van derijtijden en de werkelijke stortcapaciteiten neemt deze gegevens mee in het be-rekenen van de volgende laadtijdsiip-pen. Het systeem 'volgt' dus als hetWarede wagens en voorkomt onnodigewachttijden (zowel aan de zijde van deafnemer als aan de zijde van de leveran-cier).26 Cement 1986 nr. 1ZINDA ZINDAlahoratorium_ proces_computercomputerI\ACS SHARP.....transport_ administratiecomputer2Configurlltie computersystemenBefueen transportleider. Door onvoldoendecommun?catie kon de ene centraleoverbezet zijn, terw?jl de andere capac?-teit vrij had. Nu wordthet plann?ng- endistributie-systeem beheerd door 3man. De beladingsgraad is volgens op-gave van de bedrijfsleid?ng met 40%ver-beterd. Het aantal overuren van dechauffeurs is drastisch verminderd.Betonmortelfabriek Utrecht BEFUAls belangrijkste argumentvoor de aan-schafvan de transportcomputer noemtdhr.Reichardt, directeur Befu, met na-druk de betere inzetbaarheid van hetwagenpark. Befu telt 3 betonmortelfa-brieken (waarvan 2 bijeen staan en dederde aan de andere zijde van de stad).Hij merkt op dat in de 6 maanden dathet systeem nu functioneert, men bijeenzelfde omzet per dag een uur eerderklaar is. De inzetbaarheid van het wa-genpark is verbeterd; de transportcom-puter geeft momenteel een besparingvan 9% op de inzet van het wagenpark.Bij de Befu heeft men overigens ook opandere terreinen veel ervaring met au-tomatisering.Sinds 1978 draaitzowel deprocesbesturing als de laboratorium-computerop eenZinda-systeem, terw?jlvoor de admin?stratie een Sharp- sys-teem is ge?nstalleerd. De integratie vande drie systemen is weergegeven in fi-guur 2.ConclusiesDe betonmorteHndustr?e staat net alsandere bedrijfstakken in de bouw voorde vraag hoe men het beste kan inspelenop de terugloop van de vraag. In deze si-tuatie is inzichtin de kostenopbouwvanhet produkt onmisbaar.Transport is naast de grondstoffen ??nvan de grootste kostenposten in het be-tonmortelbedrijf. Automatisering vanhet transport maakt de kosten daarvanbeter controleerbaar en beheersbaar.Het ACS systeem is in staat zowel deplann?ng als de distributie vaneen aan-tal centrales tegelijk te verzorgen endaardoor de beschikbare capac?teit op-timaal te laten benutten. Deze automa-tisering vraagt grote investeringen, diezichzelf echter in enkele jaren kunnenterugbetalen in de vorm van besparin-gen op de kosten van het transport.RedactieMobilifoon voor het doorgeven Vllnde stIltusmeldingen De 920 op de centrIlle(stlltus 'terug op fllbriek')Cement 1986 nr. 1 27
Reacties