Taal, teken en bitsHet chaotische, doorgaans ongestructureerde aanbod vanvanhard- ensoftware,doet onssteedsvakerineen -anarchie belanden. Van veel mogelijkhedenwordt vergeten dat er de nodige organisatie, discipline enstandaardisatie bij hoort om ze te kunnen gebruiken.Desk top publishing in de constructiewereld eist hoge disci-plineenvraagtdure, nognauwelijks bestaandesoftware.Van-daar de afWezigheid van goede illustraties in leerboeken encollegedictaten.Hetbestaanvanoude,voorautomatischeverwerkingnietvol-doendeeenduidigenormen,geeftaanleidingtotnorriIlozeaf-beeldingen. De wetenschap, die het traditioneel niet zo zietzitten in de praktijk van alle dag, richt zich maar op een verretoekomst,vaninformatievoorrobots diedemenshebbenver-vangen, betaalbaar ofniet.Na tienjaar micro-elektronica zoudenwe beter moeten we-ten. Veel gaat razendsnel, veel ook uiterst langzaam. Er valtbest een realistisch beeld uit op te makenvan wat uitvoerbaaren betaalbaar is in een groeipad voor kennis en informa-tieoverdracht in het bouwproces.Taal noch teken zullen daarbij verdwijnen. Bits zullen datproces steeds krachtiger ondersteunen.Eeuwig BabylonTaalen teken, overdrachtsmediavaninformatie naarhetbou-wen, zijn in de loop der eeuwen mee veranderd met de cul-tuur. Daarbij is er een duidelijke functiesplitsing vast te stel-len. Er is namelijk informatie benodigd voor de beslissingomte bouwenen informatie voorhet bouwproceszelf. Heteerstehangt samen metculturele en politieke gewoonten,het twee-de met vakmanschap. In een kleine randstadgemeente werdonlangs een Open Hous? gemeentewerken. Doelwas de belanghebbenden overde detaillering vaneenom te leggenwegeu te strUctureren toe-eid. Op de showwaren eningen ge?taleerdkwaliteit, dat zelfs vaklieden die niet zodaniginte eteren dat ze hun eigen have en goed in ver-en bren enmetde op televeren nieuwe infrastrUc-ral, dat niet de gemeente, maar eengroot dat ook softwarepaketten met demooiste presentatietechnieken op de markt brengt, de teke-niugen had vervaardi d. Driedimensionale showprenten enwat daar allemaal komen kijken, zoals maquette-en-doscopie en Walk computing, hebben een flinkemarkt voor ondernemingen die iets hebben te verkopen;daarbuiten niet.Voor communicatie met de boumen. Wat moet worden ov bmanschap bij on en u minder de con-structeurvan de .e afWeet en des te ongeschoolder deman op de bouwplaats wordt, des te meer informatie moetworden geproduceerd. Wellicht zit daariu ook de verklaringvan het spectacnlaire snelle ontwerpen en bouwen van wer-kenals deEifeltorenin27 maandenenhetCristalpa1lacein 10maanden.Daarwasinelkgeval hetvakmanschapvanontwer-pers en bouwers zeer hoog.nkespilSboom roosGebrek aan goed gei11ustreerde boeken, afscha ver-plichtpraktischwerk, al in het VWO eenhoog e-ni-veau, . . . stu . nwerk en ontwerp-oefeni hun invlo gelden op het tech-nisch isaanhetverarmen.Hetzit nietmeerinde aanbied' de technischeboekhandel n e platenadassen enconstructieleerboeken,zijnzeviaeengolfvanwerkenoveropmain-frame computers geori?nteerde berekeningsmetho-dieken, gevuld geraakt met PC handleidingen.Van vaktaal geen spoor meer. Wel een nieuwjargon, dat vandePe.Beschrijvende meetkundeVraagt men diezelfde ingenieur om even datgene te tekenenwat hij met z'n generieke taalgebruik zonder succes probeer-de duidelijk te maken, danvolgt er in het gunstigste geval eenklungelig balI-point krabbelqe. Deze schets, een driedi-mensionaal bedoeld model van de werkelijkheid, is niet instaat om afinetingen en detaillering over te dragen.Vandeeveneens tweehonderdjaargeledeninNederland doorJan Blanken in de civiele techniek ingevoerde orthogonaleprojectie is niets over. Het ingenieursreflex omaanzichtenendoorsnedevaneendetailinonderlingesamenhangsneloppa-pier te zetten is verdwenen.De grotendeels afgeschafte tekenles, het verdwijnen vanprachtigewiskunde-onderdelen als stereometrie en beschrij-vende meetkunde (thans in geringe mate terug als wiskundeB) ende hierbovenreeds gesignaleerdeverschijnselen, hebbenelementairekennis envaardighedenomdetechnischewerke-lijkheid sch tepresenteren,bijnageheeldoenverdwijnen.Ons ta . wordt als gezegd generiek, dat wil zeggenuniverseel, maar ook vaag. Het wonder van de taal, de con-stante spanning tussen determineren en generaliserenis flinknaarhetlaatste aanhetdoorslaan. Ditis nietergvooreeneski-mojongeljedatna adverhuistende twintigwoor-den die hij VI nuances kent vergeet. Het iswel erg de constrUcteur, die moet kunnen communice-ren bouwplaats,waarmensenmakenwathij heeft uit-gedacht.VERDICHTERTAAL NOCH TEKENBoom, roos, vis, kesp??.De vraag naar 'een kilo duims spijkers' bij de Doe-het-zelfwinkel is nog steeds een goede aanduiding om in het bezit tekomen van minstens duizend ongeveer 25 mm la e draad-. Dit ondanks het feit dat Napoleon tweeg den het imperiale meetsysteem door hl~t n1