STAMPVOLLEBE ONM RKT 1990OVERZICHT VAN HET NIEUWS OP DE EXPOSITIEDit jaar zal de altijd al drukke Betonmarkt tijdens deBetondag groter en voller zijn dan ooit. Maar liefst 114bedrijven en instellingen zullen hun produkten cq.diensten presenteren aan de vakwereld. Demogelijkheid om in ??n dag vele contacten te leggen ende stand van de betontechniek te overzien, maakt eenbezoek aan de Betonmarkt zeer de moeite waard. Deredactie vroeg de exposanten informatie over hunpresentatie en stelde op basis daarvan het volgendeoverzicht op, met extra aandacht voor denieuwigheden.Voor de overzichtelijkheidzijn de expo-santen ingedeeld in de volgende groe-pen:- bouwbedrijven;- automatiseringvoor ontwerpbureaus;- bekistingen;- bevestigingstechniek;- automatisering en procestechniek be-tonmortelindustrie;- betonreparatie;- funderingstechniek;- bouwmachines, gereedschappen,meetapparatuur;- grondstoffen, mortels, hulpstoffen;- onderzoek, advisering- prefab beton;- vezels, wapening, voorspanning;- branche-organisaties.(Vervolg van blz30)Het stellen van de elementen geschied-de met behulp van roestvaststalen stel-plaatjes 80 x80 xl mm3, waarbij devoegwerd voorzien van een licht expande-rende epoxylijmmortel met sterkte-ei-genschappen gelijkwaardig aan desterkteklasse van de prefab elementen,te weten B45 (foto 5 en 6).Tijdens de montage dienden tevens denodige voorspanstaven te worden door-gevoerd en afgespannen.De benodigde handelingen tijdens demontage maakten de bouwvan eenstei-ger rondom de mast noodzakelijk, dieCement 1990 nr. 11BOUWBEDRIJVENBallast Nedam Beton en WaterbouwBV, AmstelveenDe Boer Beton BV, BaarnColyn AannemingsbedrijfBV,NieuwendijkVan Hattum & Blankevoort BV,BeverwijkStrukton Betonbouw, MaarssenDirk Verstoep BV, RotterdamVisser & Smit Bouw, PapendrechtVoorbij Groep Wilnis, WilnisWelling Onderwaterbeton, Didamuiteraard de montagesnelheid van demast diende te volgen (foto 7).Een en ander vergde tijdens (maar voor-al ook voor) de uitvoering het nodigeoverleg en afstemming, teneinde demontage zo vlot mogelijk te latenverlo-pen. Mede hierdoor werden de 14 ele-menten in slechts drie dagen succesvolgemonteerd en afgespannen.Hierna werden de technische voorzie-ningen aangebracht, waarna de mastmet een stalen opbouw met parabool-antennes werd gecompleteerd.Visser & Srnit ontwikkelde metCugla nieuw brandwerend bekle-dingsmateriaalVisser & Smit Bouw profileert zich alseen vooruitstrevende bouwer die spe-cialistische technieken ontwikkelt entoepast. Recente voorbeelden daarvanzijn de bouw van de verkeerstoren voorSchiphol en het afzinken van een pneu-matisch caisson voor het nieuwe hoofd-kantoor van de Gasunie in Groningen.Visser & Smit begeeft zich ook op hetterrein van materiaalontwikkeling.Men heeft in samenwerking met mor-tel- en hulpstoffenfabrikant Cugla eenmateriaal ontwikkeld dat zowel brand-werend als corrosiebeschermend is.Aanleiding tot deze ontwikkeling waseencorrosieprobleem metstalenonder-BetrokkenenOpdrachtgever: PTT-Telecom-KRVConstructief ontwerp en directievoe-ring: Ingenieursbureau Boorsma BV,LeeuwardenHoofdaannemer: Rottinghuis BV, Gro-ningenPaalfundering: Fundex-Noord BV,WinschotenPrefab elementen: Hibex BV, Gronin-genVoorspanning: Dywidag-systemen Ne-derland BV, Zaltbommel31De kartonnen koker heeft een aantalopmerkelijke voordelen. Allereerst degunstigeprijs;datmoet ookwel,wantdekoker is maar eenmalig bruikbaar. Doorhet lage gewicht is de koker eenvoudigte stellenzonder kraanhulp. Een specia-Doka Nederland BV, OssHakron, NunspeetMatab, ZwijndrechtOutinord NederlandBV, WaddinxveenEenmalige kartonnen kolombe-kistingHAKRON heeft een uitgebreid pro-grammavanbekistingsaccessoires, zoalsafstandhouders, stekkenbakken, dilata-tiedeuvels, voegenbanden e.d. Recent isdaarbij een kartonnen kolombekistingbijgekomen, de Sonotube, voor rondekolommen van 150 mm tot 600 mmdiameter; maximale lengte is 6 meter.en!ofstaven, bestaathetgevaarhetover-zicht te verliezen. Om dit te ondervan-gen heeft CAE optionele modules ont-wikkeld voor de 2D en 3D elementen-pakketten, waarmee selectiefresultatenkunnen wordenbekekendanwel uitge-voerd.1 De eindige-elementenmethodevoor het berekenen vangeavanceerde constructies is nu ookbeschikbaar voor pc's, bij CAEBEKISTINGENEindige-elementenmethode op pcCAE Nederland heeft geavanceerde re-kenprogrammatuur geschikt gemaaktvoor pc (IBM pc, AT, PS/2 en compati-bles), waardoor deze binnen het bereikkomen van kleinere bureaus (fig. 1). Hetrekenhart van de programmatuurwordt ge?mporteerd uit de VerenigdeStaten, de overige modules zijn ontwik-keld door CAE. De capaciteitvanhet re-kenprogramma bedraagt (voorzowel de2D als de 3D versie) 9999 knopen, 9999platen, 9999 staven, 9999 veren, 9999li-neair-elastische materialen en 9999 be-lastinggevallen.Interessant is de optionele postproces-sor. Hetinterpreterenvan de uitvoervaneen eindige-elementenprogramma isvaak een moeizame bezigheid. Zeker alseen berekening is uitgevoerd voor eenconstructie met grote aantallen platenIntegratie van rekenen. tekenen enbuigstatenMatrix Software komt met een uitbrei-ding ten behoeve van het automatischaanmaken van wapeningstekeningen.Daartoe is een integratie gecre?erd tus-sen de modulen voor rekenen en teke-nen. Vanuit de wapeningstekeningenworden vervolgens automatisch debuigstaten gegenereerd.AUTOMATISERINGVOOR ONTWERPBUREAUSTechnostrukt met WindowsHet standaardpakket dat Technosoftaanbiedt voor het ontwerpen van veel- L-=~====~~==~===~=~voorkomende constructietypen, Tech-nostrukt, is uitgebreid met windows.Deze optie vindt men meer en meer innieuwe programmapakketten.Ditbiedtde mogelijkheid allerlei gegevens op teroepen zonder het lopende programmate verstoren.CAE Nederland, RotterdamIngenieursbureau Ascal, DelftLogisterion, RotterdamMATRIX Software, NijmegenTECHNOSOFT, LochemTeser Holland BV, DordrechtW & B Software BV, Deventerder water storten van beton. Inmiddelsis het aangevraagde octrooi verleend.Door perfectionering van het systeemkan een grotevlakheid vanhetbetonop-pervlak worden vezekerd, voor zowelongewapende als gewapende vloeren.Het Hop-dobber systeem van de firmaWelling is overigens niet alleen interes-sant voor grote werken zoals tunnelsmaar ook voor kleinere werken zoalsbouwputten voor kelders en dergelijke.steuningen van bolvormige LPG-tanks.De brandwerende bekleding daarvanbood onvoldoende bescherming tegencorrosie. Het nieuwe produkt is een ce-mentgebonden materiaal met als toe-slagmateriaal Lytag-korrels in plaatsvan zand en grind. Door de afwezigheidvan siliciumhoudend toeslagmateriaalis het bestand tegen zeer hoge tempe-raturen, tot boven 1000 oe. De toepas-sing van hulpstoffen en vulstoffen ga-randeren een uitstekende verwerkbaar-heid en goede dichtheid na verharding.Behalve als bekledingsmateriaal voorconstructiestaal is het ook toe te passenals betonmortel voor constructieve ele-menten die moeten voldoen aan hogeeisen ten aanzien van hittebestandheid.Voorbij Groep geeft garantie opmaximale wateropname VOTONschuimbetonDe Voorbij Groep Wilnis staat al langerbekend om z'n actieve bijdrage aan ma-teriaal- en produktontwikkeling, metname schuimbeton. De afdeling Re-search en Ontwikkeling van Voorbijheeft uitgebreide proeven gedaan naarde wateropname van schuimbeton. Ditis een heikel onderwerp. Omdat de pro-motievan schuimbetonvooral is gerichtop toepassing als evenwichtsfunderingin zettingsgevoelige gebieden, is de ge-wichtstoename ten gevolge van water-opname onder een bepaalde waterdrukvan essenti?le betekenis. Omdatschuimbeton een nieuw materiaal is,was op vragen hieromtrent nog geen'waterdicht' antwoord. Op grond vanlange-duurproeven op schaalmodellen,belast door waterdruk op het bodem-vlak, is de mate van wateropname doorschuimbeton vastgesteld. De resultatenzijn zodanig dat Voorbij nu de garantiegeeft dat een schuimbetonpakket,- met een volumieke massa van 500kg/m3tijdens het aanbrengen,- met een grondwaterdruk op het bo-demvlak van het pakket van 1 meterwaterkolom,- met een pakketdikte van ten minste 1meter, zodanig dat het bovenvlak zichboven de grondwaterspiegel bevindt,- waarbij het zijdelingse oppervlak vanhet pakket maximaal 5% bedraagt vanhet oppervlak van het bodemvlak,gedurende ten miste 10 jaar expositieniet zwaarder zal worden dan 600kg/m3? Deze waarde voor de maximalevolumieke massa geldt als gemiddeldevoor het pakket.Octrooi op Hop-dobber voor on-derwaterbetonDe Hop-dobber is sinds de introductiecirca 10jaar geleden door de firma Wel-ling een begrip geworden voor het on-32 Cement 1990 nr. 11PolystyrolGruppe 040100 mmBetonstahlrStahiplatteSI 37Edelstahl V4AIIV4AEdelstahlBetonstahlPolystyrolGruppe 040aOmmStahiplatteSt 37Betonstahl EdelstahlV4ABetonstahl\Trennung schwimmenderEstrich2 De Isokorf, een thermisch ge?soleerde verankering vooruitkragende constructiedelen3Reductie vau contactgeluid bijtoepassing van een Sch?ckTronsole TIe coating aan de binnenzijde zorgt er-voor dat geen aanheching van het betonoptreedt. Aanbrengen van ontkistings-olie is dus verleden tijd. Gebruik van deSonotube maakt een gaaf, egaal beton-oppervlak mogelijk, zonder aftekeningvan naden.BEVESTIGINGSTECHNIEKErico Benelux BV, Baarle-NassauFrimeda Nederland BV, Alphen aidRijnFischer Bederland BV, WeespHilti, Berkel en RodenrijsJG.K1aassen Bevestigingstechniek,EnschedeBV Nedeximpo, AmsterdamH. van de Riet, EnterTiggeloven Verankeringssystemen,Alphen aid RijnUpat Bevestigingstechniek, LeusdenThermisch ge?soleerde veranke-ringenVorigjaar introduceerde verankerings-specialist Van de Riet een interessanteoplossing voor het probleem van dekoudebruggen: de Isokorf, een ther-misch ge?soleerde verankering (fig. 2).Het Sch?ck Isokorfsysteem bestaat uitroestvaststalen staven die door isola-tiemateriaal (styropor) zijn gestoken.Hiermee kunnen constructieve verbin-dingen worden gemaakt tussen bij-voorbeeld geprefabriceerde elementen(buiten) en terplaatsegestorte construc-ties (binnen), zonder dat koudebruggenontstaan. De belangstelling voor ditnieuwe verankeringssysteem is bijzon-der groot, omdat het een bijdrage levertaan een goede beheersing van het bin-nenklimaat.Een andere noviteit van Van de Riet iseen trillingdempende verankering,Sch?ck Tronsole T (fig. 3). Deze is ont-wikkeld voor toepassing in trappehui-zen in woongebouwen. Vaak ontstaatvanuit trappehuizen nogal wat hinderdoor contactgeluiden. Het toepassenvan deTronsolealsverankeringvanpre-fab trapelementen aan bordessen envloeren, reduceert de overdracht vancontactgeluid aanzienlijk.MBA ISO-Tr?gerHet idee om constructieve verbindin-gen tussen binnen- en buitendelenthermisch te isoleren is ook opgepaktdoor de firma MBA, in Nederland ver-tegenwoordigd doorTiggelovenVeran-keringssystemen. Deoplossingdie MBAontwikkelde heet ISO-Tr?ger-System.Hiermee is eenvolledige overdrachtvanmoment en dwarskracht mogelijk ge-maakt. Het systeem is toegespitst op inhet werk ~estorte, uitkragende vloerde-len (fig. 4).Thans werken twee ingenieursbureausESTRICHBALKON'(STB. B25THERMiSCHETRENNUNGSTAKlBETON 825MEA ISOTR?GERLaststufen 5, 8, 11,15,21,33,45,55 kNTyp1lAusf?hrung zum nachtr?glichenAnd?beln4Detaillering van het ISO Tr?ger systeem, evenals Isokorfontwikkeld om koudebruggen te voorkomenCement 1990 nr. 115 Verbeterde gevelplaatverankeringvan Frimeda33aan de aanpassing en berekeningvan hetsysteem aan de typisch Nederlandseconstructies. Er is een aantal construc-tiedetails geselecteerd voor berekeningmet een driedimensionaal rekenmodel.Op basis hiervanzullen tabellenwordenopgesteld waarmee op simpele wijze deproduktkeuze voor elke toepassing kanworden gemaakt.Verbetering gevelplaat-verankeringOok op het gebied van gevelplaatveran-keringen zijn elkjaar vernieuwingen tezien. Het gevelplaatanker van Frimedais gewijzigd voor een eenvoudiger in-bouw in de betonfabriek, zonder (poly-styreen) hulpstukken en een snelleremontage. De stelmogelijkheid bevindtzich nu boven de te monteren plaat inplaatsvan erachter.Spouwafstandenvan40 tot 180 mm zijn mogelijk (fig. 5).Het ankerrailsysteem van Frimeda isuitgebreid. De ankerrails zijn nu tevensverkrijgbaar met een boutanker inplaats van het T-vormige anker, waar-door minder inbouwruimte nodig is.Gewindeschutz-koppe(Kunststofflhvdk j.E..?.JKonstruktionsbeispiel:An5chlu~ einer Stohlkonstruktion on ein Slohl-betonfundomentPlannings- en distributiesysteemBETON 2000MAINS is een systeemhuis dat sindseind 1989 op de Europese markt com-puterprogramma'sverkooptvoor de be-tonindustrie. Het pakket omvat de pro-gramma's Beton 2000, Pomp 2000 ensilo 2000. Opmerkelijk is dat alle pro-gramma's hardware onafhankelijk zijnen daardoor op bijna alle computerty-penen merkenkunnendraaien. Hoe be-langrijk dit is hebben de afgelopen tijddiverse bedrijvenondervonden toen en-kele leveranciers van planningssys-temenvan de marktverdwenen. Hetbe-tekent ook dat de klant zelfde voorde-ligste hardware kan bepalen.BETON 2000 is een plannings- en dis-tributieprogramma voor betonmortelen metselspecie. Veel aandacht is be-Jonker Elektrotechnische Bedrijfsauto-matisering, EibergenMains, BorneNewa Techniek, Etten-LeurRotonde, DeldenSchwing-Stetter, RaamsdonksveerUBO, SoesterbergVerboom Betontechniek, MoerkapelleZinda, Utrechtchemische ankers, zoals door UPATaangeboden. Deze gaan over het volle-dige schachtoppervlak een verbindingaan met het beton, waarbij dus geenspreiddruk wordt uitgeoefend.Puntlastanker van HalfeneisenIn het toch al uitgebreide programmavan Halfeneisen is een opmerkelijknieuw produkt opgenomen, een punt-lastanker voor grote puntlasten. Dit an-ker is ontwikkeld uit het koppelings-systeem voor wapeningsstaven (destijdsge?ntroduceerd door Richmond). Doortoepassing van een gesmede mof kaneenboutworden gekoppeld aan eenwa-peningsstaafFeBSOO van gelijke diame-ter (M14 tot M33).Bij verankering in dedrukzone kunnen hiermee treklastenworden opgenomen van 32 kN tot 140kN (fig. 7). Dit biedt een aantrekkelijkeoplossing voor bijvoorbeeld kolom-voetverankeringen die ook op trek kun-nen worden belast.Brinkman & Germeraad, Dieren6 Maken van konisch uitlopendeboorgaten voor nieuwbevestigingsanker van FischerAUTOMATISERING VOOR DEBETONMORTELINDUSTRIEAnkerbouten en boortechniekFischer begeeft zich op de professionelemarkt met hoogwaardige produktenb b b 7 Nieuw in hetvoor oren en evestigen in eton. Deankerbout FAB is de eerste voor de trek- Halfeneisen-progra11lll1a: eenpuntlastanker op basis van het principezone goedgekeurde ankerbout met een voor doorkoppelen vancapaciteit tot 13 kN, in de drukzone tot wapeningsstaven met een gesmede mof20 kN. Dankzij de massieve schachtdia- L_aa_n_d_e_st..:.a..:.af.:::.. -.L_~===:::::==:.::::::::::::::==:.:::==~meter heeft de FAB-ankerbout een zeerhoog buigmoment. Daarnaast biedt Fi-scher een zogenaamd satelliet-ankeraan, geschikt voor doorsteekmontage.Ditankerwordtvoorzienvan een hoed-moer voor in het zicht komende beves-tigingen waar hoge esthetische eisenworden gesteld.Tot slot het ZYKON ankersysteem, datstaat voor (Z)Cylindrisch-KONischeboorgaten. Hiervoor is eenspeciale boorontwikkeld waarmee men eerst een ci-lindrisch gat boort, dat vervolgens metdraaiende bewegingen aan het eindwordt voorzien van een konisch gedeel-te. Op deze wijze kan men zonder ver-wisseling van gereedschap een boorgatmaken voor ankers met een spreidme-chaniek (fig. 6)Deze boortechniek is nieuw voor hetmaken van ankergaten met een achter-insnijding. De ankers met een spreid-mechaniek aan de achterzijde zijn allanger op de markt en bijvoorbeeld ookte vinden bij HILTI en KLAASSEN. Ar-gument voor toepassing van deze duur-dere ankerbouten is vooral de vermin-derde gevoeligheid voor scheurenin be-ton, zodat toepassing in de (gescheurde)trekzone mogelijk is.Een andere optie is de toepassing van34 Cement 1990 nr. 118 Terugwinning van zand en grind uit restbeton,systeem van SCHWING-STETI'ERGmbH Umwelttechnik und Beratung,die ook een recyclingsysteem voor rest-beton heeft ontwikkeld.SCHWING-STETTER presenteert te-vens uitspoelapparatuur voor restbeton.Kern van het ~steem is een tegen-stroommenger (fig. 8). Zand en grind-korrels worden door een doorgaandespiraal op de trommelwand tegen dewaterstroom in getransporteerd endaardoor gewassen. Het allerf~nstema-.teriaal wordt met het water afgevoerdnaar een reservoir, van waaruit aan-maakwater wordt opgenomen.steed aan een gebruikersvriendelijkebediening. Zo kan men in elke pro-grammafase via windows alle opgesla-gen informatie naar believen op hetscherm zetten, zonder het lopende pro-gramma te be?nvloeden.BETON 2000 is erin eenversie met mo-bilofoon-statusmelding en een versiezonder die mogelijkheid. In beide ver-sies worden constant en automatisch deplanningen aangepastaan dewijzigendesituaties tijdens het uitleveren van be-tonmortel. Met dit systeem beschiktmen ook over een schat aan manage-ment-informatie, die op eenvoudigewijze kan worden gepresenteerd, in cij-fers en in grafiekvorm.DYNA-VISION weeg- en doseer-systeemJonker Elektrotechnische Bedrijfsauto-matisering biedt een compleet pakketvoor automatisering van produktie enplanning in de betonmortelindustrie.Onderdelenzijneenlaboratoriumcom-puter voor mengselberekening en sta-tistiek, een weeg- en doseersysteem eneen planning- en registratiesysteemvoor de uitlevering. In het weeg- en do-seersysteem introduceert Jonker nuDYNA-VISION voor de grafischeweergave van de procesinformatie opeen 21 inch kleurenbeeldscherm. Ditvervangt het conventionele blindsche-ma. De handbedieningsknoppen zijnvervangen door een zogenaamd touch-screen, een display met aanraakvlakken.Automatische produktiebesturingDe firmaBrinkman & Germeraad is ge-specialiseerd in industri?le besturings-techniek. Men heeft een basisconceptontwikkeld voor kleinere produktie-processen waar wegen en doseren cen-traal staat, zoals de betonmortel-fabricage. Onlangs is zo'n systeem ge?n-stalleerd bij VEI te Huissen,voor depro-duktie van prefab vloerplaten. Het sys-teem is opgebouwd rond eenindustri?leCement 1990 nr. 11IBM-computer en een vrij-program-meerbare PLC van Siemens. Het wegenen doseren wordt door de computer incombinatie met de PLC geheel automa-tisch verzorgd. De bedieningsman geefthiertoe aan de computer een dagpro-gramma op, dat zonder verdere tussen-komst kan worden uitgevoerd.Speciale voorzieningen zijn getroffenvoor tolerantiebewaking, automatischenavalcorrectie, nultarrering en vocht-correctie. Door middel van eenvoudigevraag- en antwoordprocedures kan debedieningsman via de bedieningslesse-naar gegevens invoeren ofwijzigen.Een dergelijke installatie draagt bij aanoptimale procesbeheersing.Omkeer-trommelmenger vanZINDAZINDA maakt bekend dat de omkeer-trommelmenger nu ook leverbaar ismet een capaciteitvan 5, 7'/2 en 9 m3percharge. De om een horizontale as rote-rende trommel is te zamen mt de aan-drijving gemonteerd op een zelfdra-gend stalen frame, comleet met in- enuitlooptrechter. Daardoor is een snelleen eenvoudige montage mogelijk.Verwerking van restbeton wordtactueelDe grote aandacht voor de verwerkingvan rest-en afvalstoffen heeft ook ge-volgen voor de betonmortelindustrie.Verschillende fabrikanten presenterenapparatuur voor het recyclen van rest-beton.UBO biedt daarvoor het Kl?rfix sys-teem aan. Uit het spoelwater van detruckmixerswordenzand engrind (gro-ter dan 0,2 mm) teruggewonnen. Def~nste delen worden in een waterreser-voir zwevend gehouden door een wer-velmechaniek. Vanuit dit reservoirwordt opnieuw water voor de beton-mortel bereidingen voor uitspoelen op-gepompt.ROTONDE is importeur van BIBBETONREPARATIEBalm Bv, AmstelveenBatec BV, HoofddorpBetontechniek WG.Deys, HarderwijkDapemo BV, RotterdamEmiss BV, RaamsdonksveerGrout Techniek, NunspeetIntegron, UithoornNebest BV, Groot-AmmersRaymakers BV, HaelenTorkret Bv, GoudaVintec, De BiltVogel, ZwijndrechtNatte spuitmethode voor bouwschaaldakSpuitbeton is een veel toegepaste tech-niekvoor betonreparatie,vooral de dro-ge spuitmethode. VOGEL is daar spe-cialist in. Vanwege deze specialisatie isVOGEL ook betrokken geweest bij eenexperimentele bouwwijze voor bolvor-mige mestsilo. Daarbij is duidelijk ge-worden dat spuitbeton heel geschikt isom bijzondere bouwvormen zoalsschaaldaken te realiseren. Daarom werdVOGEL ook betrokken bij de bouwvaneenamusementshal annex circustheaterin Zandvoort, naar een ontwerp vanSjoerd Soeters. Het tentdak kon wordenuitgevoerd in beton, door toepassingvan een natte betonspuitmethode (foto9a-b).Verbetering mengappartuur voordroge spuitmethodeIn de expositie van GROUT TECH-NIEK zal veel aandacht uitgaan naar denieuwe mengapparatuur voor beton-spuiten, vanMeyco Unica.Bekend is datde droge spuitmethode nogal wat stof-overlast kan veroorzaken. Meyco heefteenhydraulisch naspansysteem ontwik-keld voor de rotor, waardoor geen stof-ontwikkeling meer optreedt bij de ma-chine.359 Uitvoering van het schaaldak voor de amusementshal 'Play-inn' te Zandvoort,met behulp van de natte betonspuitmethode; door VOGELDENSIT-mortel voor superieuredruksterkteINTEGRON beschikt voor speciale be-tonreparaties waar zeer hoge eisen wor-den gesteld aan duurzaamheid en sterk-te, over een nieuw produkt uit Dene-marken, genaamd DENSIT. DENSIT isontwikkeld door cementfabrikant Aal-borgen bestaat uit portlandcement, sili-ca fume en superplasticifeerder. Bij toe-passing in spuitbeton is een water-ce-mentfactor mogelijk van 0,13 tot 0,25.Kenmerkend voor het produkt zijn dehoge sterkte en uitzonderlijke dichtheiden duurzaamheid. De toe te passen toe-slagmaterialen zullen bepalend zijnvoor de te bereiken druksterkte. Mettoepassing van bauxiet als toeslagma-teriaal kunnen druksterkten hoger dan200 N/mm2worden bereikt. Dankzij desterke vermindering van capillaire po-ri?n ten opzichte van normaal betonwordt de duurzaamheid aanzienlijkverbeterd. Bij vorst-dooibeproevingenop verschillende soorten, afwisselendopgeslagen in een 7% NaCI-oplossingbij 20 ?C, in een vriezer bij - 20 ?C eneenschotelwarmer van 105 ?C, was hetDENSIT-beton na 6 maanden nog in-tact, terwijl andere proefstukken, inclu-siefhoogwaardig beton, al na twee we-ken waren vernield.INTEGRON gaat DENSIT verwerkenmet de natte betonspuitmethode bijprojecten in de chemische industrie, bijhoogovens, afvalwaterzuivering e.d.FUNDERINGSTECHNIEKFranki Grondtechnieken, Capelle aidIjsselFunderingstechnieken Verstraeten,OostburgNedehorst Grondtechniek, GoudaStichting LEF, NieuwegeinTerre Arm?e. BredaTubex, Oostburg36Erkenningsregeling Funderings-bedrijfLEF staat voor Landelijke Erkennings-regeling Funderingsbedrijf. Eind vorigjaar is de Stichting LEF opgericht doorde Nederlandse Vereniging AannemersFunderingswerken. Op de Betonmarktgeeft de Stichting LEF informatie overhet beleid en de erkenningsvoorwaar-den. Onderdelen van het beleid zijnproduktverbetering, co?rdinatie vancertificatie-activiteiten, veiligheid,technische eisen aan kranen, arbeids-omstandigheden en marketing. Tot nutoe hebben 44 bedrijven uit de branchezich aangemeld voor de erkennings-regeling; deze bedrijven hebben eenomzet van f 400 miljoen perjaar.GEREEDSCHAPPEN, MACHI-NES, MEETAPPARATUURB+BTEC, DordrechtNed. Bouwstoffen Combinatie,NieuwegeinELE-Intertest, Etten-LeurMulder Boskoop BV, BoskoopNema Electronics, AmsterdamSCIA BV, TielSonco BV, RotterdamWacker Nederland, AmsersfoortWijnmalen & Hausmann BV, RhenenModernisering drukbankenELE Intertest introduceert ADR-tech-niek, oftewel de Advanced DigitalReadout. Niet alleen worden alle nieu-we druk- en buigbanken van ELE hier-mee uitgerust, ook bestaande drukban-ken met manometer-uitlezing kunnenhiermee worden gemoderniseerd. DeADR-unit is voorzien van een displaymet instelbaar contrast en is vanuit eengrote invalshoek uitleesbaar. In hetfrontpaneel is een toetsenbord met con-tacttoetsen opgenomen voor invoer vande gegevens.De digitale uitlezing heeft een meet-nauwkeurigheid van +1- 0,25% over degehele range van 1 tot 100% volle schaal.Gecombineerd metde voordelenvan desimpele kalibreermogelijkheid, resul-teert dit in eenzeer grote precisievan demeetresultaten.Digitale wapeningsdetectorDe nauwkeurigheid van digitale uitle-zing leidt ertoe dat deze faciliteit steedsmeer wordt toegepast op meetappara-tuur. Ook op wapeningsdetectoren.NEMA Electronics vraagt belangstel-ling voor de Reformeter S-I, een wape-ningsdetector met digitale uitlezing.Door het gebruik van een richtingsge-voelige sonde kon op het display eenzoek-indicatie worden opgenomen.Deze faciliteit versnelt het werken met10 Digitale wapeningsdetectorReformeter S-1. Dankzij detoepassing van een richtingsgevoeligesonde verkrijgt men op het display eenindicatie van de zoekrichtingCement 1990 nr. 11Haitsma Prefab Beton, HarlingenHoco Beton, WeertHurks Beton, VeldhovenKemperbeton BV, TilburgDe Lange's Beton, WaalwijkDe Meteoor, RhedenMolenaar Betonindustrie, GoesSchokbeton BV, ZwijndrechtVEI, HuissenWaco-Liesbosch Beton, UtrechtPolijsten van betonoppervlakkenHet pakket van Hoco Beton uit Weertomvat produktie en montage van dra-gende gevelelementen, kolommen, bal-ken, TT-elementen enz. Ook wordenelementen in sierbeton geleverd in ge-straalde, uitgewassen of gepolijste af-werking. Voor het polijsten van gevel-elementen is een volautomatische slijp-straat aanwezig waarin elementen metmaximale afmetingen van 4 x 10 meterbewerkt kunnen worden. Het resultaatzijn elementen met een vlakke en gaveoppervlakstructuur die met een hogeproduktiesnelheid gemaakt worden!fOto 11).Voor het slijpen en polijsten van gevel-elementen bestaat een toenemende be-langstelling van architecten en op-drachtgevers. Dankzij verdere ontwik-keling van de produktieapparatuur zijnthans vrijwel alle vormen te polijstenvoor een redelijke kostprijs.Ook Hurks Beton in veldhoven is ver-trouwd met het polijsten van beton ingevelelementen en heeft onlangs eennieuwe produktielijn in gebruik geno-men.Waterdichte afsluiting centerpen-gatenMolenaar fabriceert niet alleen afstand-houders in vele uitvoeringen, maar on-der meer ook zgn. MBK betonkonussenvoor het dichtzetten van centerpen-gaten.Erwordenzes typenkonussenge-fabriceerd. Een speciale twee-compo-nenten betonlijm kan worden bijgele-verd die opwinddroge betonoppervlak-kenhecht. Op de cementhuid is de lijm-verbinding voldoende voor afdichtwerken opvulwerk. Voor constructieve toe-passingen moet eerst de cementhuiddoor middel van stralen worden verwij-derd.Prefab beton voor MinisterieVROMDycore systems uit Oosterhout levertvoorgespannen kanaalplaten in diktenvan 150 tot 400 mm met een maximaleoverspanning tot 18 m. Recent wordenvloerelementen geleverd aan de bouwvan het Ministerie van VROM, thanshet grootste bouwproject in Nederland.De vloeren van het complex wordenADVISERING, ONDERZOEKABT,ArnhemArticon BV, AmersfoortFugro Geotechniek, ArnhemIngenieursbureau Grabowski & Poort,'s-GravenhageInstituut Intron, HoutenKoning & Bienfait, AmsterdamTNO-Bouw, DelftAerocem Supervoor metselspeciesTer verbetering van de kwaliteit vanmetselwerk is het noodzakelijk de met-selspecie te prefabriceren. Daarvoorzijndiverse droge en natte systemen op demarkt. Een daarvan is Megamix. In ditsysteem gebruikt men tweekamersilo'sop de bouwplaats; een kamer voor ce-ment en ??n voor (vochtig) zand.CEMENTBOUW importeert voortoepassing in dit systeem een cementwaaraan een luchtbelvormer is toege-voegd. De specifieke eigenschappendaarvan worden op de Betonmarkt ge-presenteerd.FUGRO start Bouwstoffen-laboratoriumFUGRO Geotechniek beschikt overeenlaboratoriumvoormateriaalkundigon-derzoek te Arnhem. Daar is onlangs eennieuw bouwstoffenlaboratorium in ge-bruik genomen voor het verrichten vanfysisch en chemisch onderzoek, ondermeer op beton. Hier gaat Fugro bijdra-gen aan het onderzoek op alternatievegrondstoffen voor de bouw, al ofniet af-komstig uit het recycling-circuit. Voorhet verantwoord toepassen van reststof-fen en afValstoffen is veel onderzoek no-dig opdat er regelgeving op dit gebiedtot stand kan komen.Betonson, SonDenBoerBetonBV, NieuwLekkerlandDY-CORE, OosterhoutPREFAB BETONLichte diamantboormachineVoor het boren van sparingen voor klei-ne leidingdoorvoeren heeft B+BTECeen nieuw type diamantboormachine,de Karat 90 SE. Deze machine is afge-stemd op de wensen van installatiebe-drijven voor cv, sanitair en klimaatbe-handeling. Op vrijwel elke plaats kun-nen hiermee snel en exactgatenwordengeboord in gewapend beton, van 25 mmtot 122 mm doorsnede. Met behulp vanverlengstukken is een boordiepte tot 3meter mogelijk.de detector aanzienlijk. Het displaytoont 18 mm grote cijfers en is daarmeemoeiteloos afleesbaar (foto JO). De meet-nauwkeurigheid is onafhankelijkvan devochtigheid van het beton.GRONDSTOFFEN, MORTELS,HULPSTOFFENBouwchemie 'De Bikkels', DeurneBMC, GoudaCemtac BV, EnschedeCementbouw, HeemstedeCIPEC Nederland BV, WaddinxveenGrind- en Zand Exploitatie Mij vlhSmals, HertenHoogovensgroep BeverwijkMebin, 's-HertogenboschSIKA BV, MaarssenVasim, NijmegenVliegasunie, 's-HertogenboschEerste certificaat industriezandSMALS heeftals eersteeenKOMO-cer-tificaat verworven voor industriezand.Dankzij een goede beheersing van hetproduktieproces kan met grote nauw-keurigheid zand worden geleverd vol-gens de gewenste gradatie. Dit draagtbijtot optimalisering van het grondstof-fenmengsel bij betonmortelcentrales enbetonfabrieken.11 Volautomatische polijstmachinevoor het bewerken vangevelelementenFysisch-chemische rioolinspectiedoor TNO-BouwUit een reorganisatie van diverse TNO-instituten is TNO-Bouw ontstaan; zier------------------, daarover ook de mededeling in de ru-briek 'Berichten uit de betonwereld'.TNO-Bouw zal tijdens de Betonmarktde aandacht vestigen op de methode dieis ontwikkeld voor rioolinspectie. Demethode bestaat uit een fysisch-che-misch onderzoek van het afValwater enhet beton. Hierbij gaat men uit van hetbelangrijksteaantastingsmechnisme datbij betonnen rioleringen een rol speelt,de biogene zwavelzuuraantasting.Cement 1990 nr. 11 37volledig met kanaalplaten gebouwd,ruim 72000 m2(foto 12).Voertuigkering van prefab betonDe Lange's Beton in Waalwijk fabri-ceert voertuigkeringen voor enerzijdstoepassing in tunnels bij renovatie-werken, anderzijds bij bruggen. Dezeprefab elementen type New Jersey,krijgen te maken met een zware belas-ting door dooizouten. De dichtheid vanhet beton is zodanig dat de elementeneen maximum waterindringing hebbenvan 20 mm volgens DIN 1048. Foto 13toont de montage van een voertuigke-ringselement op een brug.Speciale keerwandelementen met eenbreedte van 2 m en een kerende hoogtevan 3 m zijn gemaakt voor een Afval-stoffendepot in Moerdijk (foto 14). Decompartimenten worden overdekt meteen stalen kapconstructie die op dekeerwanden rust. De overspanning be-graagt 21 m. De elementen zijn met 5voorspankabels aan elkaar bevestigd.Arbeidsbesparende beugelsPS-funderingsbekist?ngVEI Verkoop Mij in Huissen levertpolystyreenschuimfunderingen. Eennieuwigheid voor deze isolerende be-kistingen is dat ze met stalen beugelsworden geleverd die het stellen van debekisting vergemakkelijken en aldus ar-beidsbesparend werken.De PS-funderingen worden toegepastvoor paalfunderingen in de woning- enutiliteitsbouw.Bergingsriolen/bergingskeldersWaco-Liesbosch Beton in Utrecht le-vert sinds kort bergingsriolen en ber-3814 Bouw van het afvalstoffendepot nabij Moerdijk.De kapconstructie is gemonteerd op de prefab keerwandelementenCement 1990 nr. 11Stichting Vakopleiding Bouwbedrijf,Den HaagBetondispuut, TU DelftVEN LeidschendamVNC, 's-HertogenboschVereniging Aannemers Grond- Wateren Wegenbouw, NieuwegeinVereniging Betonreparatiebedrijven,Badhoevedorp16 Een interessante order in prefab beton. De Lange's Beton bouwde in totaal19 beschermhuizen van 5 m diameter ten behoeve vanlozingspunten voor gezuiverd afValwater in de Noordzee, nabij PortsmouthNieuwe voorspankabels voor uit-wendige voorspanningDywidag heeft een systeem ontwikkeldwaarbij de voorspankabels van eenmeervoudige corrosiebescherrning zijnvoorzien. Dit maakt de toepassing ervanvoor uitwendige voorspanning, met na-me in de bruggenbouw, mogelijk.Bovendien introduceert Dywidagstrengen met een epoxy-coating. Ka-rakteristiek is het feit dat ook de ruimtetussen de afzonderlijke draden metepoxy-hars is gevuld. Door toepassingvan specialewiggenblijftde coatingookin de verankeringszone intact.WAPENING, VOORSPANNINGEN VEZELSNieuw systeem dwarsliggers voorde Nederlandse SpoorwegenSchokbeton en De Meteoor hebben metNS overeenstemming bereikt over deleveringvan nieuwe dwarsliggers. Hier-voor is het voorgespannen mono-blokontwikkeld (foto 15). In de periode van1991 tot en met 2000 zullen de twee 15 Schokbeton en De Meteoor hebben een nienw type dwarsliggerontwikkeld, het voorgespannen Mono-blok.producenten gezamenlijk tenminste Tot het jaar 2000 gaan ze minitnaal 800.000 stuks aan NS leveren800.000 stuks aan NS leveren. Het mo- i---------------------------------jno-blokgaathetbekendeduo-blokver-vangen.Bekaert Nederland BV, DordrechtDywidag-systemen Nederland BV,ZaltbommelSamaco BV, Technisch Handelsbedrijf,RijswijkTrefilarbed Nederland BV, 's-Herto-genboschgingskelders die in veel gevallen nood-zakelijk zijn om piekbelastingen van ri-oolstelsels te kunnen verwerken. Dekeldersworden opgebouwd uit schakel-portalen of rechthoekige duikerele-menten, terwijl de bergingsriolen wor-den aangelegd met MS-duikerele-menten. De aansluiting van de elemen-ten gebeurt met rubber afdichtingspro-fielen waarmee elk element is voorzien.Alle elementen, lang 1,50 m, zijn voor-zien van vier koppelkanalen.BRANCHE-ORGANISATIES IONDERWIJSINSTELLINGENStichting Arbouw, AmsterdamBelton, WoerdenBFBN, WoerdenBetonvereniging, GoudaStichting CUR, GoudKIWA, RijswijkCement 1990 nr. 11 39