C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gFunder ingenBijna twintig jaar geleden werdende eerste sportvelden aangelegdmet schuimbeton. Een scheefzakkend sportveld waarop plassenwater blijven staan, is natuurlijkstorend bij gebruik. Bovendienzijn herstel- en egalisatiewerk-zaamheden kostbaar en tijdro-vend. Toen rond 1980 schuimbe-ton op de Nederlandse marktkwam, was de stap niet zo grootom het nieuwe product toe tepassen als lichtgewicht funde-ringsmateriaal onder sportvelden.Het voordelige sommetje voorschuimbeton is snel te maken opbasis van het evenwichtsprincipe(fig. 1): je verwijdert een laagdikteaanwezige grond met massa M1en je brengt er een laagdikteschuimbeton met massa M2 eneen toplaag met massa M3 voorterug. Je zorgt dat de laagdikteschuimbeton zo gekozen wordtdat M1 = M2 + M3. De onder-grond is daarmee in rust en daar-door spreken we van een zoge-noemd `zettingsarm' ontwerp.Afhankelijk van het type veld waser keuze uit een gesloten en eenopen cellenstructuur van hetschuimbeton. Het toepassen vanspecifieke schuimmiddelenmaakte een drainerende veldcon-structie mogelijk. Tegelijkertijdwerd het schuimbeton tevensvoor binnenvloeren toegepast.Behalve het lichtgewicht aspectvan schuimbeton was de isole-rende waarde van het materiaaleen belangrijke reden voor toe-passing in verwarmde sporthal-len.B i n n e n v l o e r e nSporthallen bestaan vaak uit grotekapconstructies, steunend opspanten met grote afmetingen. Derandbalken van deze hallen wordendaarom doorgaans onderheid. Devloerbelastingen in de hal zijn inhet algemeen gering, vari?rend van2 tot 5 kN/m2. Deze vloeren voor-zien van heipalen is een kostbarekeuze. Een vloer op staal gefun-deerd bespaart behalve op de palenook op materiaal voor de vloercon-structie. Een keuze voor een isole-rende lichtgewicht vloer vanschuimbeton, afgewerkt met eenzwevende dekvloer, is vele malengoedkoper. De vloer komt los (gedi-lateerd) van de gevelbalk te liggen.Standaard wordt een type schuim-beton toegepast van 500 kg/m3, inlaagdiktes vanaf 300 mm. Dewarmtegeleidingsco?ffici?nt van dittype schuimbeton bedraagt = 0,12 W/mK, zodat bij de mini-male laagdikte een isolatiewaardevan R = 2,5 m2K/W wordt bereikt.Het schuimbeton wordt geschei-den van de zwevende dekvloer dooreen dampdichte folie. De zwevendedekvloer bestaat doorgaans uit eenvloeivloer van bijvoorbeeld anhy-driet GD 30 met een dikte van45 mm.Dergelijke vloeren zijn geschiktvoor een variabele vloerbelastingvan 4 kN/m2en even grote puntbe-lastingen. In de vloer kunnen ver-ankeringen voor toestellen (fig. 2)en/of hekwerken worden opgeno-men. Bij een indooratletiekhal inDordrecht werd in 2002 een vloer-verwarmingssysteem in de dek-vloer opgenomen. In dit geval heeftde dekvloer van anhydriet een diktevan 75 mm, aangebracht op damp-dichte folie met daaronder 400 mmschuimbeton.B u i t e n v l o e r e nFunderingslagen van schuimbe-ton worden toegepast voor velesoorten van sport. Opvallend is datveel atletiekbanen op schuimbetonzijn gefundeerd. Dit is eenvoudigcement 2004 448Lichte sportbelastingen combineren met lichte vloerenSport gefundeerd opschuimbetoning. G.H.M. Oostdam, Stichting Schuimbeton Nederland (SSN)Sport en schuimbeton zijn letterlijk `niet van gisteren'. Zo werden reeds in dejaren tachtig de eerste atletiekbanen, korfbalvelden, voetbalvelden en hoc-keyvelden aangelegd. Schuimbeton was kort daarvoor ge?ntroduceerd op deNederlandse markt. Later werden binnenvloeren van sporthallen uit dit mate-riaal vervaardigd, evenals de vloeren van kantines en kleedkamers. Voor lich-te gebouwen is een lichte vloer van schuimbeton voldoende sterk, isolerendgenoeg en prijstechnisch heel interessant. De laatste jaren wordt dit materiaalsteeds vaker gekozen vanwege de eenvoud en de goede isolerende eigen-schappen.1 | Schema evenwichts-principeC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gFunder ingente verklaren vanuit een tweetal ge-zichtspunten. Ten eerste wordenaan atletiekbanen zeer hoge vlak-heidseisen gesteld, waardoor zet-tingen van de ondergrond al sneltot onacceptabele onvlakhedenleiden. Daarnaast bevat de toplaagvan een atletiekbaan vaak eenkostbare afwerking, veelal eenasfalt-toplaag afgewerkt met ver-schillende lagen kunststof. Daar-door wordt reparatie en/of renova-tie een dure aangelegenheid.Pakketten schuimbeton tot500 mm dikte zijn dan ook geenuitzondering, indien vereist wordtdat de kans op zettingen nihildient te zijn. Op een atletiekbaanin Barendrecht, die in 2002 werdaangelegd, is dit toegepast (foto3). De laatste jaren zijn skeeler-banen in opmars. Zo is de wieler-/skeelerbaan in Gouda op300 mm schuimbeton gefundeerd(foto 4).Ook drainerende velden wordennog steeds gemaakt. Echter nietmeer met het drainerende typeschuimmiddel in het schuimbe-ton, maar door perforaties in hetverharde schuimbeton (fig. 5).Constructief en kwalitatief is diteen betere keuze gebleken, metname de bestendigheid tegenvorst is hiermee verbeterd. De per-foraties kunnen bestaan uit gaten?40 mm die h.o.h. 1,0 m in hetschuimbeton worden aangebracht.De gaten worden gevuld met eendrainerende grove granulair, zoalssplit. De drainerende toplaag is viade geboorde gaten door het betonverbonden met een drainerendezandlaag onder het schuimbeton,voorzien van een drainagesys-teem. Een goed voorbeeld vandrainerende korfbal- en tennisvel-den vinden we in de gemeenteMoordrecht.K a n t i n e e n k l e e d a c c o m -m o d a t i eNiet alleen lichte vloeren, maar ooklichte gebouwen worden opschuimbeton gefundeerd. Hetclubhuis en de kleedruimten vaneen sportvereniging bestaan vaakuit ??n bouwlaag. Deze belastingenzijn uitermate geschikt voor eenevenwichtfundatie met schuimbe-ton. De laagdikte schuimbeton van500 kg/m3varieert doorgaanstussen de 600 en 1000 mm enwordt in ??n of twee lagen aange-bracht (fig. 6).Alle invoeringen en rioleringenworden ingestort in het schuim-beton en desgewenst zijn ver-cement 2004 4 493 | Aanbrengen schuimbe-ton atletiekbaan inBarendrecht2 | Doorsnede binnenvloermet toestelverankering4 |De nieuwe skeelerbaanin Gouda is op schuimbe-ton gefundeerdC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gFunder ingenschillende loze leidingen op tenemen. Op het schuimbetonwordt een drukverdelende laagvan beton toegepast. Veelal kanworden volstaan met een laag-dikte van 100 mm en een enkelwapeningsnet ?8-150 mm. Daarwaar hoge punt- of lijnlasten aan-wezig zijn, wordt een verzwaringin de betonvloer aangebracht.G o e d e g r o n d s l a gDe laatste jaren zien we dat funde-ringen van schuimbeton steedsvaker worden toegepast op goedegrondslag (fig. 7). Hierbij speeltdus niet het evenwichtsprincipe,maar wordt het schuimbetongekozen vanwege de eenvoud ende goede isolerende eigenschap-pen. Zo staat het clubhuis vanvoetbalvereniging Amsvorde inAmersfoort op schuimbeton (foto8). Door de relatief goede onder-grond kan worden volstaan metschuimbeton en slechts een af-werkvloer. Een drukverdelende be-tonvloer is achterwege gelaten. cement 2004 450W e b s i t e S S NUitgebreide informatie over de ei-genschappen van schuimbeton,standaard detailleringen, bestek-teksten en veel praktijkvoorbeel-den zijn te vinden op de websitevan de Stichting SchuimbetonNederland (SSN), www.schuim-betoninfo.nl. Technische vragenkunt u mailen naar ssn@schuim-betoninfo.nl6 |Doorsnede clubhuis fun-dering (slappe grond-slag)7 | Doorsnede clubhuis fun-dering (goede grond-slag)5 | Doorsnede perforatiebuitenvloer8 | Clubhuis Amsvorde inAmersfoort staat opschuimbeton