SMART BUILDINGSBouwen met elektronische toetersen bellenWaaraan mijnheer Verdichter nou precies herkendwerd door de lift, is ook hem onduidelijk. Feit isdathij bij hetbinnenkomenvan de liftvanhetge-bouw waarin zijn kantoor zich op de negende verdieping be-vindt, vriendelijk wordt toegesproken:'Mijnheer Verdichter, goedemorgen. Ik ben Goliath, uw liftvoor vandaag. Wilt u misschien voor u naar uw bureau gaateven bij de directeur langs gaan'. De lift raastvervolgens langsde hem vertrouwde negende verdieping waar koffie, secreta-resse ennaaste medewerkers klaarstaanomde dagaangenaamte beginnen, naar de elfde, waar Goliath z'n passagier uit-spuugtinde kamervan de grote baas.Aangekomenbij z'nbaaskrijgt mijnheerVerdichter, zonderdatwie danookheeftkun-nen ingrijpen, zijn ontslag.Mooi geregeld, intelligentopgevangen. OfGoliathhem heeftherkend aan de streepjescode op de label op zijn revers ofaande streepjes van het nette pak, zoals in zijn kringen wordt ge-dragen, interesseert hem minder. Hij vestigt zich vervolgensals zelfstandig consultant in intelligente gebouwen. En metsucces, gespecialiseerd in 'employee controll'.Smart Buildiugs, wat zijn dat?De brede betekenissenvan hetEngelse woord smart,vari?rendvan vinnig via pienter tot keurig, geeft bij voorbaat een ruimterritorium aan waarbinnen gebouwen smart zijn te noemen.Dat zal ook de reden zijn dat deze uitdrukking de benaming'intelligent buildings' doorgaans verdringt.Een smart buildingis uitgerust met autonoom responderendeintelligente apparaten, die invloeden op het functioneren vanhet gebouw kunnen waarnemen, identificeren en interprete-ren.Deze apparaten kunnenvervolgens beslissenoverde uittevoeren gebouwfuncties. Deze functies kunnen liggen in destatische en dynamische eigenschappenvan hetgebouw, maarvooral ook in de observatie van het bouwwerk voor onder-houd en duurzaamheid en ook in de sfeer van organisatori-sche, communicatieve diensten die een gebouw aan zijn be-woners offreert.34Constructeurs en 'smart' bouwenDroomvan constructeurs in de sfeervan smartbouwen, is eenbouwwerk dat zich door adequate respons op dynamische be-lastingen beschermt tegen traagheidskrachten, inclusief dy-namische amplificatie. Een serie elektronisch bestuurde hyd-raulischevijzels tussenfundering endraagconstructie zou bij-voorbeeld de extra sterkte van het skelet om aardbevingen teweerstaan overbodig maken. Een en ander naar analogie vanhet dynamisch gepositioneerde schip.Het lijkt echter niet waarschijnlijk dat nujuist dit aspect vansmart bouwen snel wordt gerealiseerd. Veiligheid ten aanzienvan bezwijken wordt bij bouwwerken traditioneel immersdoor passieve systemen tot stand gebracht. Acceptatie vansterkre van bouwwerken gebaseerd op computers en werk-tuigbouwkundige apparaten is cultuurvreemd voor de bouwen zal dat nog wel even blijven.Wat wel haalbaar lijkt en bovendien veel dichter ligt bij hetvoorbeeld van het dynamisch gepositioneerde schip, is hetmechanisch computergestuurd compenseren van onaange-name trillingen en bewegingen ten gevolge van wind in eenrestaurant op een hoge toren. Direct doel is daarbij het com-fort van de gebruikers en niet hun vanzelfsprekende veilig-heid.Toeters en bellen in JapanInJapan, het land waar snufjes gebaseerd op micro-elektroni-ca hogelijk worden gewaardeerd, staande gerealiseerde intel-ligente gebouwfuncties in het teken van comfort voor de be-woners. Flatbewonerscommuuicerenvia computers methunomgeving, waardoor ze weten ofer post in de brievenbus be-neden ligt, ofenwanneerer eenplaats vrij is op de belendendetennisbaan enom aan te geven oferwerkaan dewinkelisvoorde concierge. Nuttig ofniet duidelijk is dat het hier gaat omeen modieuze aangelegenheid als bij de accessoires van auto's.En wat is daar tegen?Hoe nu verder?Andere functies die ten aanzien van het beheer van een ge-bouw in de vaart van de hedendaagse informatica-sameule-ving zijn opgenomen, richten zich op het beheer en onder-houd. Ookhier zijnvoorbeelden uitgewerkt en ge?mplemen-teerd: het centraal vastleggen van alle roerende zaken in eengebouw, het controleren van de aanwezigheid daarvan, in-spectie, onderhoud en vervanging en alles wat daarbij verdervalt te bedenken. Hoewel zoiets volledig valt onder de defini-tie van een smart buildingals hiervoor beschreven, is er een an-der etiket opgeplakt. Het heetfacility managementen dat is ze-ker een belangrijk ontwikkelingsgebied.Voor de volledigheid moet bovendien worden gezegd dat hetgehele gebied van de elektronische beheersing van de effecti-viteit van gebouwinstallaties, hoe intelligent ook, doorgaansniet onder de noemer van het smart bouwen valt.BesluitZo zien we dus, dat smart buildingsmeer iets te maken hebbenmet een speelse knipoog naar de techniek van de informaticain het bouwen, dan met een technologische filosofie ten be-hoeve van economie en effectiviteit.En dat maakt het nou netzo leuk. Net als de mode.VerdichterCement 1988 nr. 10