C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU t i l i tei t sb o u wcement 2002 654Het totale nieuwbouwprojectCisco Campus Amsterdam om-vat circa 100 000 m2 bruto vloer-oppervlak, te bouwen in driefasen, te weten 1A, 1B en fase 2.Onder het gehele project is eenhalfverdiepte parkeergarage voorongeveer 750 auto's geprojec-teerd (afmetingen 174 x 196 m2).Fase 1A omvat 37 000 m2 en is op1 juni 2002 opgeleverd. Fase 1Bvolgt op de voet en is op 15 juli2002 opgeleverd.De hoofddraagconstructie is op-gebouwd uit dragende prefabgevelelementen, kolommen, bal-ken en kanaalplaatvloeren. Degevelelementen lopen nergensdoor tot aan de fundering, maarer is een overgangsgebied vaneen kolommen/balken structuurnaar een dragende gevelstruc-tuur op verschillende niveaus.De stabiliteit van het gebouwwordt verzorgd door de prefabgevelelementen en de prefab ker-nen. Tussen de gebouwen be-vindt zich boven de parkeergara-ge een omvangrijk groendek,opgebouwd uit TT-platen enkanaalplaten op prefab balken enkolommen. Deze kolommen ver-zorgen tevens de stabiliteit vanhet dek.A f m e t i n g / g e o m e t r i eFase 1 (A en B) bestaat uit zeskantoorblokken met een lengtevan 55 en 80 m en ??n door-gaand verbindingsblok (rugge-graat), met een lengte van 200 m(fig. 1a, foto 1b).De kantoorblokken hebben eenbreedte van afwisselend 16,80 men 14,40 m. In de blokken van14,40 m kon een kolomvrijeoverspanning gemaakt worden.In de blokken van 16,80 m is eenkolomrij toegepast waardoorvloeroverspanningen ontstondenvan 6,00 en 10,80 m. De blokkenhebben een hoogte van afwisse-lend 5 en 7 bouwlagen.Het doorgaande verbindingsblokheeft een breedte van 14,40 m eneen hoogte van 7 verdiepingenmet daarboven een doorgaandetechniekruimte, uitgevoerd ineen staalconstructie. Ook in ditbouwdeel behoorde een kolom-Nieuwbouw Cisco Campus AmsterdamPrefab als Leidraading. P.G. Hooijschuur, Pieters Bouwtechniek Haarlem b.v.Indien men een gebouw van grote omvang met een korte voorbereidingstijdin hoog tempo wil realiseren, ligt de keuze voor een prefab betonconstructievoor de hand. Daarnaast zijn een nauwe samenwerking met de partners, eengoede taakverdeling en ervaring vereist.1a | Plattegrond van hettotale complex(fase 1 onderzijde)1b | Zes verschillende gebou-wen, verbonden door dezwarte ruggegraatfoto: Aeroview, Dick SellenraadC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU t i l i tei t sb o u wcement 2002 6 55vrije overspanning tot de moge-lijkheden, maar vanwege debelasting van de techniekruimteen reeds geprojecteerde kernenis hier een middenkolom toege-past.De stramienmaat in de lengte-richting van de blokken is 7,50 m.Het gebouw heeft een standaard-verdiepingshoogte van 3,90 m, eneen afwijkende verdiepingshoog-te op niveau 1 van 4,50 m.Er zijn twee gebouwdilatatiesgemaakt, ??n halverwege fase 1Aen ??n op de overgang tussenfase 1A en 1B. Hierdoor ontstaandrie bouwdelen in een H-vorm,waarvan de stabiliteitskernenzich buiten de kantoorblokken inhet centrale middengedeeltebevinden.Op alle verdiepingsvloeren zijn,mede vanwege de schijfwerking,gewapende druklagen toegepast.P l a n n i n gHet bijzondere aan dit omvang-rijke project is het korte tijdsbe-stek. De totale doorlooptijd vande opdracht aan het ontwerp-team, tot en met de uitvoering,bedraagt inclusief planprocedu-res, minder dan drie jaar. Directna de afronding van de definitiefontwerpfase in bouwteamver-band, is de engineering van hetprefab beton gestart. Deze snellestart leverde een enorme tijd-winst op.Het hield wel in dat de maatvoe-ring van de constructies, zoalsvastgelegd in het DO, maatge-vend en leidend zijn geweestvoor alle diciplines (inclusiefbouwkunde). Een nauwe samen-werking en een goede taakverde-ling tussen ontwerpende, uitvoe-rende en prefab producerendepartijen was van groot belang.Uiteindelijk waren er vier leve-ranciers voor de verschillendeprefab onderdelen bij het projectbetrokken.Pieters Bouwtechniek was alshoofdconstructeur verantwoor-delijk voor het ontwerp van detotale constructie. Ingenieurs-buro Bartels heeft de prefab en-gineering op zich genomen dieonder meer bestond uit het ma-ken van merkenoverzichten vande prefab elementen (vloeren engevels), het maken van detailbe-rekeningen (inclusief afstem-ming van de elementen onder-ling) en het maken van element-tekeningen in samenwerkingmet de leveranciers. Bij dezewerkwijze was, vanwege het nogontbreken van de bouwkundigewerktekeningen, zeer frequentoverleg tussen alle partijen nood-zakelijk.P r e f a b g e v e l s ( f o t o 2 )In de DO-fase zijn alle vloeren engevels door Pieters Bouw-techniek getekend inclusief deprincipedetails. Deze tekeningenvormden het uitgangspunt vooralle prefab onderdelen en allebouwkundige maatvoering. Vande geveloverzichten kondendirect het aantal (1500) en typenvan de gevelelementen wordenbepaald.Vanwege het grote aantal ele-menten is ervoor gekozen omeerst een standaardelement van3,89 x 7,50 m compleet te engi-neeren en vrij te geven voor pro-ductie. Zodoende kon een grotevoorraad van deze elementenworden aangemaakt. De afwij-kende elementen konden vol-gens een afroepschema wordengeproduceerd en geleverd.Voor de wanden van de trappen-huizen is een aparte mal in eenU-vorm gemaakt, in plaats vandrie losse wanden. Daarmee konhet aantal montagehandelingenworden beperkt.Voor de schroefhulzen tenbehoeve van het terracotta gevel-systeem werden aluminiumkokers boven de mal gehangen.Hierin is een rij pijpjes gemaaktom de schroefhulzen op eenstandaardmaat in te kunnen stor-ten.P r e f a b b a l k e ne n k o l o m m e nIn de gebouwblokken waar eenkolomrij is toegepast, zijn de bal-ken voor de helft geprefabri-ceerd. De balkbodems zijn vanvoorgespannen prefab beton,waar beugelwapening uitsteekt.De bovenwapening is in het werkbijgevlochten. Het bovenste deelvan de balk werd tegelijk met hetvullen van de kelkvoegen gestort.Op die manier kon een goedeverankering van de randwape-ning in de balken gerealiseerdworden, om de stabiliteitskrach-ten naar de kern af te voeren.Een bijzonder element in de con-structie van het gebouw vormende ronde kolommen van 15,4Enkele data geven een beeld van de korte bouwtijdFase 1A (37 000 m2) Fase 1B (19 000 m2)start ontwerp december 1999 maart 2000DO gereed 8 mei 2000 21 september 2000slaan 1e paal 29 juni 2000 27 november 2000stellen 1e wand eind augustus 2000 19 maart 2001ruwbouw gereed mei 2001 november 2001oplevering juni2002 juli 20022 | Gevelelementen (kop van??n van de kantoorge-bouwen)foto's: Henk van der VeenC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU t i l i tei t sb o u wcement 2002 656meter lang (foto 3). Deze slankekolommen, met een diametervan 600 mm, zijn vrijstaand over4 verdiepingen. De kolommenzijn in ??n keer gestort, in eenhorizontale gietinstallatie. Degietmal is voorzien van tweedelen die open kunnen klappen.De mal wordt daarna door eenstortopening van 10 cm breedtevolgestort. De kolom wordt tenslotte compleet rond glad gestre-ken. Voor de uitvoering heeft hetaan ??n stuk fabriceren van dezekolommen ook een groot voor-deel, ze zijn namelijk eenvoudigaf te schoren. Dat is met kolom-men die uit verschillende delenbestaan veel lastiger. Vanwege dehoeveelheid wapening was hetniet mogelijk om ankers in dekolommen te boren of voorzie-ningen in de kist op te nemen.De aansluiting van het terras opniveau 1 is daarom door middelvan stalen klembanden om dekolommen uitgevoerd.M o n t a g eDe montage van de prefab ele-menten is met mobiele kranen(200 tons) uitgevoerd (foto 4) . Dekranen waren opgesteld tussende blokken, waar tijdens de mon-tage het dek is weggelaten. Opdie plaatsen zijn wel de palengeheid, maar de poeren nietgemaakt. De palen zijn diep afge-hakt waarover een laag verdichtzand met een dikte van 1 m isaangebracht.Het gebouw is in drie bouwstro-men gemonteerd, waarbij tel-kens de H-vorm met stabiliteits-elementen per verdieping gelijkwerd opgetrokken.De druklagen werden aange-bracht nadat de vloer van ??nniveau hoger gemonteerd was,zodat deze direct konden wordenafgevlinderd. Om de stabiliteittijdens de bouwfase te waarbor-gen, zijn stalen strippen op devloeren bevestigd, om tijdelijk defunctie van de druklagen over tenemen.De houten stelkozijnen zijn in deprefab gevelelementen meegeno-men. Om die reden was hetnoodzakelijk dat de gevelelemen-ten zeer nauwkeurig werdengesteld. Projectgegevensopdrachtgever:Cisco SystemsbouwmanagementCisterra Partners LTD. San Diego,USA/AmsterdamarchitectHOK Internationalbouwkundig adviesbureauPieters Projectbureau HaarlemhoofdconstructeurPieters Bouwtechniek HaarlemhoofdaannemerJ.P. van Eesterenprefab engineeringIngenieursburo Bartelsleverancier prefab gevels enwandenVoorbij Prefab Beton en Schokbetonleverancier prefab balken,kolommen en TT-vloerenSpanbeton en Haitsma3 | Toepassing van zeerhoge kolommen4 | Montage met toren-kranen, opgesteld tussende gebouwen