Nieuw kantoorvoor ProvincialeWaterstaatZeelandIn Middelburg is vorig jaar de nieuwe huis-vesting voor de Provinciale Waterstaatdienstin gebruik genomen. Het nieuwe kantoor isgelegen aan Het Groene Woud op een doorwegen omsloten terrein met aan de zuidkantde toegang voor zowel voetgangers als auto's.Dat een nieuwe huisvesting voor de Provin-ciale Waterstaatdienst wel noodzakelijk was,blijkt uit het feit dat tot het moment van ver-huizing de dienst was ondergebracht in eenvijftal grachtenpanden aan de Rouaansekaaien de Londensekaai in Middelburg, terwijl delandmeetkundige dienst was ondergebracht inenkele kamers van de Provinciale Griffie. Totaan de Tweede Wereldoorlog verbleef dedienst die in 1881 was opgericht, in ??n derAbdijtorens - een romantische behuizing.Na goedkeuring door de Staten van Zeelandwerd in augustus 1973 begonnen met hetbouwrijp maken van het terrein, op 1 oktoberstartte het heiwerk en binnen ??n jaar daarna,te weten op 7 augustus 1974 was het hoogstepunt bereikt. Op 1mei 1975 waren alle mede-werkers in het nieuwe kantoor gehuisvest. Denuttige vloeroppervlakte bedraagt 2305 m2, bijeen bezetting van ca. 120 personen, eventueeluitte breiden tot 140.De constructieKenmerkend voor dit gebouw is de opzet intwee vleugels die elkaar onder een hoek van10? ontmoeten in de centrale binnenruimte. Indeze ruimte treft men onder meer aan: dehoofdingang, het centrale trappehuis en delift. De gebouwvleugel van 69 m lengte teltdrie verdiepingen (inclusief de begane grond),de gebouwvleugel van 57 m lengte telt 5 ver-diepingen.Constructief gezien bestaat het gebouw uiteen combinatie van ter plaatse gestort en ge-prefabriceerd beton. In de langsgevel zijnprefab-betonkolommen 25 X 27 cm geplaatst,hart-op-hart 1,80 m. In het middengedeeltevan het gebouw dragen ronde kolommen meteen diameter van 50 cm de constructie (hart-op-hart afstand 5,40 m). Deze zijn ter plaatsegestort. Dat was ook het geval met de ver-schillende 'stabiliteitswanden zoals die zijngeplaatst op de kopgevels, noodtrappehuis,afsluiting technische ruimten, archief enz. Delift bevindt zich in een ronde koker die meteen klimbekisting is opgetrokken. Deze kokersteekt tot boven het gebouw uit en is daar be-kleed met zwarte steen.De verdiepingsvloeren zijn alle 25 cm dik. Dein breedterichting van het gebouw overspan-nende vloeren zijn gestort op 5 cm dikke pre-fab-betonplaten, waarin de onderwapeningvan de vloer was opgenomen. Dit betekendeeen aanzienlijke besparing op de post bekis-tingen.Alleen ter plaatse van de ronde kolommenwas een aanpassing door middel van ter plaat-se storten van de gehele vloerdikte noodzake-lijk, omdat daar de vloerwapening in de leng-terichting van het gebouw doorlopend moestzijn.Voor de gevels is gekozen voor geprefabri-ceerde betonelementen met witte kleur. Debreedte van de elementen bedraagt 1,80 m(= hart-op-hart maat van de kolommen). Deelementhoogte is zodanig dat een bovenlig-gend element ca. 30 cm over het daarondergelegen inspringende element heen steekt,waardoor een koof is ontstaan voor het aan-brengen van de zonwering.De keuze van een wit gebouw heeft te makenmet het Middelburgse stadsbeeld, dat vooreen groot deel gekenmerkt wordt door witge-pleisterde en geverfde gevels. De architectenhebben gestreefd naar schaalverkleining doorde beide gebouwvleugels ongelijk van hoogtete maken en door de kopgevels te laten uit-kregen, waardoor een bijzondere geleding isAanzicht van het gebouw met op de voor-grond de lage gebouwvleugelfoto's: Cement/Bob de Ruiterontstaan. Gevoelsmatig werd hiermee eenbetere aansluiting bereikt met het traditioneleMiddelburgse stadsbeeld dan wanneer vooreen strakkere en daardoor massalere bouw-vorm was gekozen. Opmerkelijk detail is ver-der de regenwaterafvoer. Hiervoor zijn zwar-te pijpen gekozen die ca. 40 cm van de gevelaf staan.Het gebouw is voorzien van airconditioning,met als voornaamste oorzaak het omringendeverkeer dat ten eerste veel lawaai oplevert enten tweede veel uitlaatgassen, waardoor devoorkeur werd gegeven aan gesloten ramen.Bij de ramen geplaatste inductie-units verzor-gen de toevoer van geconditioneerde lucht(verwarmd/gekoeld/bevochtigd). Het afzuigenvan de lucht gebeurt ter plaatse van de licht-armaturen. Per kamer kan de temperatuurworden geregeld.Het kantoorgebouw gezien vanaf de zuid-westkant, met de vijf verdiepingen hogevleugelCement XXVIII (1976) nr. 11 514Een van de tekenzalenPlattegrond eerste verdieping; de beidegebouwvleugels die elkaar onder een hoekvan 10? ontmoeten, zijn duidelijk teonderscheidenIn de centrale hal komt veel schoon betonvoor. Het wandkleed getiteld 'Stroming', datspeciaal voor het kantoor is gemaakt, sym-boliseert de Zeeuwse kustHet gebouw is daarnaast voorzien van eenbuitenzonwering die volautomatisch wordt be-stuurd door middel van een op het dak ge-plaatste foto-elektrische cel. Deze reageertop de lichtintensiteit met als speciale voorzie-ning dat bij een windkracht van 7 en hoger dezonwering automatisch omhoog getrokkenwordt en geblokkeerd blijft tot de windkrachtonder 7 is afgenomen. Vooral met het oog opde toepassing van airconditioning zijn de ra-men in de gevels tamelijk klein gehouden,waardoor de warmtetoetreding beperkt blijft.Om te veel warmteverlies in het koude jaar-getijde te voorkomen, is thermopane begla-zing toegepast.Cement XXVIII (1976) nr. 11 515Het interieurHet kantoor is gebouwd op een stramienmaatvan 1,80 m bij een kamerdiepte van 5 m eneen breedte van 3,60 m. De ruimte-indeling isdoor gebruik van niet-dragende scheidings-wanden flexibel gehouden. De wanden heb-ben in principe alleen een visuele en akoesti-sche functie, ze kunnen gemakkelijk wordenverwijderd en men kan met evenveel gemakwanden bijplaatsen. Het voordeel daarvan isdat de gebouwindeling kan worden aangepastaan zich veranderende organisatiestructuren.Het interieur is eenvoudig: werkvertrekken entekenzalen vormen de hoofdschotel. Daar-naast is er een kantine die ook als vergader-en aanbestedingszaal gebruikt wordt. Vooreen gemakkelijke bereikbaarheid is de kan-tine gesitueerd aan de hal op de eerste ver-dieping, die visueel verbonden is met de en-treehal en de hal op de tweede verdieping. Dehierdoor gevormde centrale ruimte verzachtdoor de scheve en onregelmatige vorm hetzakelijke karakter van het kantoor.De afwerking van wanden en ter plaatse ge-storte kolommen is in schoon beton, waarbijde houtstructuur van de verticaal geplaatstebekistingsdelen in het zicht blijft. De gang-vloeren zijn belegd met grauwe Jurasteen, inde kamers ligt tapijt en in de tekenzalen lino-leum. De plafonds bestaan uit groene alumi-niumlamellen met daarachter glaswol vooreen goede akoestiek.Per verdieping zijn garderobemolens of -kas-ten geplaatst, die op een apart afzuigsysteemzijn aangesloten, zodat natte kleding snel ge-droogd wordt.BijzonderhedenDe toegankelijkheid van het kantoor voor in-validen is goed, waardoor het toegankelijk-heidssymbool van de Nederlandse Verenigingvoor Revalidatie werd verkregen. De toegangtot het kantoor verloopt zonder treden enbinnen is een rolstoeltoilet aangebracht.Rondom het terrein waarop nog twee bode-woningen zijn gebouwd, werden 15 tot 20 jaaroude iepen geplant, die vrijkwamen bij de re-constructie van een nabijgelegen provincialeweg.Een andere bijzonderheid is de langs de zuid-westelijke gevel gesitueerde 'plastiek'. Dit iseen door S.Littel uit Oudelande ontworpenbuitenkunstwerk bestaande uit een waterloopmet ronde boorden en gebogen uitstulpingen,doorlopend tot tegen de gebouwgevel. Hetontwerp voor dit kunstwerk was de winnaarvan een door het Provinciebestuur van Zee-land uitgeschreven prijsvraag. Het materiaaldat hiervoor gebruikt werd, te weten oudekeien uit een wegverharding, is afkomstigvan de provinciale we.g Uzendijke-Belgischegrens, een weg die bij reconstructie een ande-re verharding kreeg. De hierbij geplaatstefoto's geven een indruk van deze omgevings-vormgeving, waarbij een relatie tot de gebrui-ker van het gebouw (de Provinciale Water-staat) waarneembaar is.Voor een eventuele naderhand noodzakelijkegebouwuitbreiding is op het terrein nog eenstuk grond beschikbaar, momenteel een par-keerplaats, waarop maximaal een even grootgebouw kan worden neergezet als het thansaanwezige gebouw.architecten: architecten- en ingenieursbureauBerghoef, Hondius Lamers, Aalsmeeraannemer bouwkundig deel: KortewegBouw- en Aannemingsmij te Bredagevelelementen: Schokbeton, KampenBouwkosten kantoor en terreinaanleg:9153 000RedactieTwee details van het buitenkunstwerk, door-lopend tot tegen de gebouwgevel. De van degevel af staande regenwaterafvoerpijpencontrasteren met de witte gevelelementenLangs de begroeide waterloop is een padvoor voetgangers uitgespaard, dat uitkomt ophet parkeerterrein. Het buitenkunstwerkdient dus niet alleen a/s verfraaiing van deomgevingCement XXVIII (1976) nr. 11 516