NEDERLAND IN 2050Op 17 septemberjl. opende minister-president Lub-bers in de Aplsterdamse Koopmansbeurs de ten-toonstelling 'Nieuw Nederland, Als Ontwerp'. Deexpositie geeft een beeld van vier verschillende fragmentenvan Nederland rond het jaar 2050, zoals deze vorm hebbenkunnen krijgen binnen het kader en onder inspiratie vanvierduidelijk van elkaar te onderscheiden scenario's. Die scena-rio's zijn minofmeerpolitiekgeori?nteerd. Ze geven eenvisieop de toekomstende daarbinnen teverwachtenontwikkelin-gen,waarop materiedeskundigenenontwerpersgedetailleer-de programma's van eisen en vormgeving konden verzorgenvoor de aan hnn toevertrouwde fragmenten.Hoewel de gevolgde methode voor technici ineerste instantieeen beetje omslachtig overkomt, zijn er bij de realisering vanhet pr~ect tot ieders tevredenheid goede resultaten bereikt.Het is in de alledaagse praktijk immers zo dat niet de techni-sche mogelijkhedenin eerste instantie en de opstellersvanhetprogramma van eisen de toekomst bepalen, maar de inves-teerders. En die investeerders komen vandaag de dag - vooralwaar het om onze infrastructuur gaat - uit de overheid, dieimmers alleen vanuit politieke motivering kan acteren. Bo-vendiengeeftdie politiekhandelendeoverheidhetkadervoorde ondernemer aan. Doet de overheid niets aan de verre toe-komst,bezuinigtdiebijvoorbeeld teveel gerichtop de termijnvaneen kabinetsperiode, danvalterweinig te verwachtenvaneen strategie voor de verre toekomst. Nou ja verre, wat is 60jaar?Visies op de toekomstDe stichting NNAO (Nederland Nu Als Ontwerp) ontwik-kelde scenario's voor toekomstbeelden, gekenmerktdoorres-pectievelijk:- een zorgvuldigscenario, datwil zeggenzorgvuldig omgaanmet bestaande culturele verworvenheden, waarmee hetfragment Noord-Brabant en Limburg werd ingevuld;- een kritisch scenario, waarbij zorgvuldig moestworden in-gehaakt op alles wat ons mogelijkerwijze kan bedreigen, nuen in de toekomst, waarbinnen Noord-oost Groningenvorm kreeg;- een dynamischscenario,waarbij vooralvanuitdemogelijk-hedenvanvandaagwordtge?xtrapoleerdals grondslagvoorde toekomstige vorm van Noord-Holland, en tenslotte- een ontspannen scenario, van waaruit zonder enige reservegebruik wordt gemaakt van alles wat technisch gezien mo-gelijkenverantwoord is enwaarbinnen ethischevragen on-dergeschikt zijn.Binnendeze visiekregenZuid-HollandenZeeland een 21 e eeuws aanzien.Duidelijkbleekdatwaar depolitiekewilIvisie ofhoe menhetook wil benoemen, eenmaal was vastgelegd, de creativiteitvan ruimtelijke en constructieve ontwerpers geen grenzenmeer kende. Aangetoond werd datwaar de technische moge-Aandacht voor de toekomst van de betonbouw is ook in eenrealistisch tijdschrift als Cementop zijn plaats. Met ingangvandit nummer zullen met enige regelmaat korte signalementenvan ontwikkelingen worden gebrachtdie op z'n minst totna-denken stemmen. Achter het pseudoniem Verdichter gaat depersoon schuil van prof.ir.ChJ.Vos.RedactieCement 1987 nr. 11lijkheden op grond van kennis wereldwijd hetzelfde zijn, demogelijkheden om ze te gebruiken afhangen van de cultuurwaarbinnen ze worden gekoesterd.Nieuw, nieuw, nieuwKernfusie als energiebron met een geheel andere rol van dekosten voor verwarming; een nog hoogwaardiger geroboti-seerdelandbouw;hetverdwijnenvanhetbulkgoederentrans-port ten gunstevanhetmindervolumineuzevervoervanhalf-produkten; supersnel vervoer van goederen en mensen diedoor de gebruikte communicatiemiddelenvoorhunwerk ei-genlijk helemaal niet hoeven te reizen; en extreem veel vrijetijdbinneneenredelijkwelvarendesamenleving,zijnzo maarenkele scenariopunten waarop ontwerpers en constructeurszich konden werpen.Lens-woning uit het ontspannen scenario: beton in het wateren nieuwe materialen erbovenDie constructeurs gebruiken vaak hoogwaardige kunststof-fen en composieten, waarmee hoog boven de grond groteruimten worden overspannen. Verdere klimatologische in-vulling en andere conditionering van die gebouwde omge-ving verzorgt het intelligente bouwwerk zelf.Beton komen we op het eerste gezicht niet zoveel tegen. Wevinden het in allerlei vormen vooral terug in de vele onder-grondse bouwwerkenvoor transporten opslag.Endaarzithetwaarhetbegon, ookinNederland,jazelfs indeBeursvanBer-lage, de huisvesting van deze tentoonstelling. In 1898 was diteen van de eerste bouwwerken in Nederland waar gewapendbeton werd gebruikt, voornamelijk voor de kelders op de tra-ditionele houten paalfundering. Reden was de uitstekendewaterdichtheid! van het nieuwe materiaal ten opzichte vanmetselwerk.2050 ligt dfhterbij dan 1900.Een nieuw elan tekent zich afinEuropa. Communicatie in al z'n hoedanigheden krijgt we-zenlijk nieuwe vormen, zoals anderhalve eeuw geleden bij deaanlegvan de eerste treinverbindingen inEuropa.DeTGV, dedatanetten, de doorbraak in de supergeleidingstechnologiedie voorwaarde isvoorkernfusie, de start metinfrastructurelebouwwerken als de Kanaaltunnel, de Scan-link en het Kra-Isthmus kanaal doorThailand,ondersteunenhetbeeld datdietoekomst al is begonnen. Ofdie toekomst ontspannen, zorg-vuldig, dynamisch ofkritisch zal zijn, moeten we samen in-vullen.Verdichter31