C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU tiliteitsbou wcement 2006 262Direct naast de autosnelweg A2verrijst een compleet nieuwe stadswijk, de Leidsche Rijn. E?n van deroemruchte Vinexlocaties die deafgelopen jaren uit de grond zijngestampt. Letterlijk gestampt, wantwaar eens het Hollandse polderland met koeien in de weide hetlandschap domineerde staan nu,ogenschijnlijk binnen twee jaartijd, talloze huizen met alle voorzieningen die bij een woonwijkvan circa 20 000 mensen horen.Tot die voorzieningen behoren ookonderwijsgebouwen.E?n van de andere uitingen vandeze tijd is dat allerlei verschillende soorten scholen in ??ngroot gebouw worden ondergebracht. Vanwege de te delen voorzieningen, vooral op sportgebied,is dit een economisch aantrekkelijke gedachte. Zo ontstond hierde wens een scholengemeenschap te stichten met goed geoutilleerde sportvoorzieningen diedan tevens, op weekavonden enin het weekend door de buurtbewoners als sporthal zouden kunnen worden gebruikt.A l g e m e n e o p z e tHet schoolgebouw is uit vijf gebouwdelen opgebouwd (zie fig. 1op blz. 27). Centraal ligt een 15 mhoog bouwvolume van 53 x 37 m2grondvlak. In dit bouwdeel zijn dealgemene functies ondergebrachten ligt de hoofdentree tot het gebouw. Eromheen liggen vier, circa14 m hoge en 18 m brede onderwijsvleugels. Er bevinden zichlokalen, kantoren en andereschoolruimtes die het beschouwdedeel zelfstandig kunnen latenfunctioneren. De vleugels hebbeneen standaarddoorsnede van vierbouwlagen, maar sluiten ondereen verschillende hoek op het centrale gebouw aan en hebben eenop hun gebruik afgestemde lengte. Momenteel zijn twee vleugelsgerealiseerd, twee zijn er in uitvoering en in de toekomst kan ernog een vleugel bijgeplaatst worden. Het is dus een dynamischconcept aan te passen aan debehoefte aan schoolruimte.Functioneel huisvest het centralebouwdeel een grote kantine annexontmoetingsruimte van de schoolzelf met een grote sporthal erbovenop. Dat betekent dat er vooral groteopen ruimtes moesten wordengecre?erd. Alleen de op de eersteverdieping gelegen sporthal al,meet 36 x 54 m2met een vrijehoogte van 9 m. De architectonische wens tot grote open ruimtesmaakte een geconcentreerde,zwaarbelaste constructie noodzakelijk. De daaropvolgende wens nietmassief maar licht te bouwen, leidde tot de keuze voor een hybridestaalbetonskelet. Hierbij werkenstaal en beton optimaal samen omkleine constructieelementafmetingen mogelijk te maken.C e n t r a l e g e b o u wHet centrale gebouw is dus vooraleen lege doos. De leegheid, deDynamisch concept Sportcampus telt minimum aan constructieve elementenMooie lege doos vanstaal en betonprof.ir. R. Nijsse, ABT adviseurs in bouwtechniek bvHet centrale deel van de Sportcampus is eigenlijk vooral een lege doos, metslechts enkele constructieve elementen. De architectonische wens tot groteopen ruimtes maakte een geconcentreerde, zwaarbelaste constructie nood-zakelijk. De bijkomende wens niet massief, maar licht te bouwen, leidde tot dekeuze voor een hybride staal-betonskelet. De onderwijsvleugels daarentegenzijn vrij standaard van opbouw, met dragende gevels van prefab beton enbreedplaatvloeren.8150800080008150289008150 81501 |Plattegrond beganegrond centraal volumemet stabiliteitswandenC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU tiliteitsbou wcement 2006 2 63openheid heeft vooral te makenmet de noodzaak grote open ruimtes te maken in overeenstemmingmet hun functie; muren of kolommen zouden daarbij een staindeweg of visuele blokkade zijn.Eigenlijk zijn er maar enkele constructieve elementen in het tochredelijk grote gebouw. Ten eerstedragen de vier gevels. In elk gevelvlak staat een aantal, met betongevulde HE350Bkolommen, opgrote hartophart afstanden, enenkele ter plaatse gestorte wandschijven (fig. 1). De wandschijvenverzorgen ook de stabiliteit, zowelvoor het centrale gebouw als voorde vier schoolgebouwen die daaropaansluiten. Op de begane grondstaat verder een dragende betonmuur in het midden van de dwarsoverspanning (foto 2). Aan de enekant van deze middenmuur zit dekantine van de scholen, de anderekant herbergt een fitnesscentrumen de kleedruimtes van de sportzaal. Ook de entree tot de sporthalligt hier; daardoor is de sporthal inde avonduren en het weekendonafhankelijk van de school tebezoeken.SporthalOp de grote middenmuur en opde gevels rust de vloer van desporthal. Deze vloer wordt nietalleen zwaar belast, maar er worden ook hoge eisen gesteld aan destijfheid en vooral aan de trillingsgevoeligheid. De eigenfrequentievan de vloer moet groter zijn dan6 Hz. Mede om deze reden is ergekozen voor een geprefabriceerdvoorgespannen betonelement; eenenkele Tbalk die de 18 m vrijeruimte op de begane grond overspant en aan de strenge sterkteen stijfheideisen voldoet (fig. 3).Er is voor een enkele Tbalk gekozen omdat de standaard dubbeleTbalk niet op de architectonischgewenste vorm en ritme was af testemmen. Op deze sterke en stijvevloer liggen de drie aan??ngesloten sportvelden.Op halve hoogte in de sporthalhangt een omloopvloer langs degehele gebouwomtrek, die de aansluiting en koppeling tussen devier onderwijsvleugels verzorgt entevens een blik op het sportgebeuren mogelijk maakt (foto 4). Dezeomloopvloer hangt aan het dakom kolommen te vermijden en deconstructie op die manier zo rankmogelijk te houden.DakconstructieDe sporthal wordt aan de bovenzijde afgesloten met een dak dat29 m vrij overspant. De resterende7 m aan de achterzijde wordt dooropslag en kleedruimtes in beslaggenomen.Het goedkoopste vloersysteem istegenwoordig een kanaalplaatvloer, maar met de maximaalbeschikbare elementhoogte van400 mm kun je daarmee maximaal circa 20 m overspannen.Daarom is na veel onderzochtevarianten gekozen voor vier stalenhoofdliggers in dwarsrichting.Deze liggers zijn 2,5 m hoge en700 mm brede gelaste stalenkokers die de 37 m (en 29 m vrij)overbruggen.De stalen kokers liggen hartophart 16 m en ertussen in desecundaire overspanning liggen2 |Een zicht in de uitvoe-ringsfase van de onder-ste verdieping van hetcentraal volume. Detwee trappen sluiten aanop een betonnen muurdie behalve als scheidingook voor de stabiliteitwordt gebruikt. Het pla-fond bestaat uit de regel-matig geplaatste enkelT-elementen die de vloervan de sporthal dragenfoto's: Jan Bitter3 |T-ligger met druklaagvormt de vloer van desporthal125650druklaag 125 mm4 |Een blik in de ruwbouwvan de sporthal op deeerste verdieping vanhet centraal volume.Duidelijk herkenbaar isook de omloopvloer ophalve hoogte in de gevel.Slechts enkele kolommenin het gevelvlak dragenhet dak. De balk van deomloopvloer is eensamengesteld gelaststaalprofiel met beton-vulling tussen de flenzenvoor de vereiste brand-werendheid.C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU tiliteitsbou wcement 2006 264de economische kanaalplaten(fig. 5). Bijzonder is dat deze tochredelijk grote kokers boven hetdak liggen. De kanaalplaatvloerhangt er via trekkoppelingenonder (fig. 6). De stalen kokerliggers liggen dus buiten en allerleicomplicaties met koudebrug entemperatuurbewegingseffectenmoesten worden opgelost.Het vlakke plafond in de sporthalwas echter functioneel belangrijken de architect vond de kokers eenmooi accent op het dak. En inderdaad, van de snelweg A2 geziengeven de vinnen op het dak vande grote rechthoekige doos eenmooi beeldend effect. Aardig omte vertellen is dat onder elkehoofddakbalk een ruimte isgecre?erd voor een beweegbarewand, waardoor de grote sporthalin drie gescheiden delen is op tesplitsen. De detaillering van dekanaalplaatophanging was op eenvoudige wijze met deze ruimte tecombineren.O n d e r w i j s v l e u g e l sDe vier onderwijsvleugels zijnvrij standaard van opbouw. Debeganegrondvloer wordtgevormd door een ter plaatse, opzand gestorte betonvloer, ondersteund door funderingsbalken enprefabbetonpalen. Hierop worden in de twee gevelvlakken wanden neergezet opgebouwd uitprefabbetonelementen.Elke vleugel is stabiel door de terplaatse gestorte wandschijf die opde overgang van het centralegebouw naar elke onderwijsvleugel staat, in combinatie met deprefab betonnen gevelwanden.De verdiepingsvloeren rusten opdeze prefab wanden, alsmede opeen balk op kolommen in ??nvan de gangwanden (fig. 7). Hierdoor wordt de gebouwbreedte van18 m in twee velden, 8 en 10 mgroot, opgedeeld. Daardoor kaneen 360 mm dikke breedplaatvloer de schoolbestemming dragen, terwijl tevens aan de massaeisen voor de geluidsisolatiewordt voldaan.De ondersteuning in de gangzone geschiedt met een constructievan prefab balken en kolommen,die door aangestorte verbindingen momentvast worden doorgekoppeld. Het prefab balkdeelonder de vloer is 350 x 440 mm2(b x h) in betonsterkteklasse C65.Door uitstekende wapeningwordt de prefab balk gekoppeldaan de erover lopende breedplaatvloer, zodat een Tvormige liggerontstaat met een gecombineerdehoogte van 440 + 360 = 800 mm.De Tbalk steunt op prefab kolommen | 350 mm, die hartophart6 m zijn geplaatst.GevelwandEen bijzondere constructie (en eenbijzondere vorm!) hebben degevels, die zijn opgebouwd uit prefab elementen. Elk element meetongeveer 3,5 m in het vierkant. Dearchitect stelde voor om de elementen niet, zoals gebruikelijk,23502350240016300 16000 163002890057005 |Plattegrond dak centraalvolume7040071071080070400T400x400x20plaat t.p.v. ophangstripteflon ringenteflon ringensparing rondom bout 2x5platen 150x3plaat 710x402x plaat 2420x202x plaat 2420x20plaat 710x40plaat 710x40HE120BHE120Bgelaste plaat t=20L470x200teflon ringenteflon ringen6 |Details ophangingkanaalplaten aan dak-balken3604403507 |Detail tussenondersteu-ning onderwijsvleugelC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU tiliteitsbou wcement 2006 2 65recht op elkaar te stapelen maar ineen halfsteensverband (fig. 8).Hierdoor staat elk dicht element`bovenop' een opening, een raam.Dit betekent dat elk dicht elementnaar links en rechts 400 mm isopgelegd op de onderliggende elementen (fig. 9). Op zichzelf is dittechnisch mogelijk, alleen wordende aan de uitvoerende partijengestelde eisen hoog. Alles moetimmers goed passen en er is weinig ruimte voor het opvangen vanmaatafwijkingen.Een aardig gevolg van deze `halfsteens'stapeling is dat bij eenopening (raam) de vloer boven hetraam aan het prefab gevelelementerboven moet worden opgehangen (fig. 10). Dit was ook nodigom de wens van de architect tekunnen respecteren: ramen (lees:glas) moeten lopen van de vloertot het plafond. Verder heeft dearchitect veel aandacht besteedaan de vormgeving van het buitenblad van de gevelelementen.De gevelelementen zijn in ??nkeer gemaakt en bestaan uit een170 mm dik constructiebinnenblad, dat de vloer draagt en de stabiliteit mede verzorgt, een100 mm dik isolatiepakket, eenkleine spouw voor de afvoer vanlekwater en condens van het buitenblad, en het 110 mm dikke buitenblad zelf.Het reli?f op dit buitenblad eenruimtelijk patroon van punten dathet beeld van de gevel accentueert is door het opnemen van polyesterafgietsels van een CNCgefreesdealuminium plaat in de bekistingvan de gevelelementen gerealiseerd.Het beton van het buitenbladwordt door een verfsysteem zwartgemaakt. De combinatie van dezwarte gesloten geveldelen met debewust iets geel of iets oranjegekleurde ramen, geeft een bijzondere uitstraling aan een eigenlijk uit standaard betonnen elementen opgetrokken gebouw. n10 | Doorsnede over dra-gende gevel. Vloerboven raam is opgehan-gen aan gevel220220100130 320170501002940440208 |`Halfsteensverband' inde gevel9 |Oplegdetail dragendegevel