Moderne hulpmiddelenvoor betonbouw enbetonwarenindustrieGrondverzet en materiaaltransportSleuvengraverDe Dinkum sleuvengraver, die gemonteerd is op een FordsonMajor dieseltractor, is een hydraulisch werkende mobiele graaf-machine voor het graven van sleuven van 25--91 cm breedte toteen diepte van 2,80 m (foto I). De werkzaamheden kunnenzonder meer worden uitgebreid tot het laden van auto's en hetvullen van shuven, terwijl met speciale hulpwerktuigen ookgewerkt kan worden als bulldozer en hooglepel. Door toepassingvan verschillende emmerbreedten en het gebruik van zijplatenbereikt men een variatie in de sleufwijdte. Afhankelijk van degebruikte emmer kan met deze betrekkelijk lichte machine (ca680 kg) een grondverzet worden bereikt van ca 18--25 m3/h.Bij het laden van auto's heeft men een max. laadhoogte van 2,34 m,het zwenkbereik is 100?. Door de snelle demontage van de sleu-vengraver is de tractor ook gemakkelijk voor andere werkzaam-heden te gebruiken.Bouwmachine met meerdere mogelijkhedenNegen verschillende hulpwerktuigen geven aan de Bischaff ly-trac een groot aantal toepassingsmogelijkheden. Met behulp vansteekbouten worden de verschillende onderdelen op de zgn.werkbrug gemonteerd, waardoor men op een snelle manier debeschikking kan krijgen over: een grijperkraan met kraanarm(inhoud 250 of 350 I, laadgewicht 500--700 kg, capaciteit 15--25m3/h), een laadschop (foto 2) (inhoud 750 I, laadgewicht 1200--1400 kg), een zwenkschop (inhoud 500 I, laadgewicht 800 kg),een kraanarm met kraanhaak (hijsgewicht, afhankelijk van kraan-arm, 800--2 000 kg), een bulldozer, een sleuventrekker, e.a.Zo nodig vervangt men de luchtbanden door zgn. halve rupsen.De machine, met een totaal gewicht --afhankelijk van het ge-monteerde hulpwerktuig-- van 5 300?6 500 kg, wordt aangedre-ven door een 46 pk luchtgekoeide dieselmotor, waarbij men debeschikking heeft over 7 versnellingen voor- ?n achteruit tot eenmax. snelheid van 22 km/h.Universele graafmachineHet kenmerkende onderdeel van de Gradall graafmachine is dezwenkende arm, waarvan de lengte, volgens het telescopischeprincipe, kan vari?ren van 3,60--7,50 m. Aan deze zwenkarm, dieover 360? kan draaien (bovendien over 45? links en rechts omeigen lengte-as; tot een hoogte van ca 5,50 m en een diepte tot ca3,10 m) kunnen een groot aantal hulpwerktuigen worden gemon-teerd, waardoor deze machine een groot aantal functies in zichverenigt (foto's 3 a-b): het graven van rioleringssleuven, hetplaatsen van rioleringen en pijpleidingen, het dichten van desleuven, het afgraven van hellingen, het schoonmaken van weg-bermen, het laden van auto's, het graven van funderingssleuvenin een beperkte ruimte, het trekken van greppels en sloten, enz.De zwenkarm kan zo nodig nog extra worden voorzien van een1,20 m lang zijstuk (voor het trekken van sleuven en greppelslangs wegen) en van een 3,60 m lang verlengstuk (in het bijzondervoor het afgraven van hellingen).Hei-installatiesDe Menck hei-installaties kunnen worden gebruikt met de half-automatische Menck stoom-heiblokken (waarbij een staandestoomketel met dwarse waterhuizen en een 2-cilinder stoom-machine voor de aandrijving zorgen (foto 4, blz. 352); ook snel-slaghamers en diesel blokken kunnen worden toegepast. De hei-installatie, die niet wordt getuid, bestaat in hoofdzaak uit: eenonderwagen; een bovenwagen met ingebouwd herwerk (paal-,geleider- en bloktrommel en 2 verhaalkoppen); een driezijdigeheistelling van gelaste stalen buizen; een losse geleider, die car-danisch in de stellingkop is opgehangen, waardoor de geleiderde paal steeds kan volgen, zodat altijd centrisch wordt geslagen.Van 4 verschillende typen varieert de nuttige heihoogte 17,5--28 m en het paalgewicht 3,4--I2,5t. In de standaard-uitvoeringzijn de bereikbare schoorstanden : I : 4 voorover, I : 2?achterover en I : 20 naar beide zijden. Met behulp van een spe-ciale inrichting aan de installatie kan men schoorstanden be-reiken van I : 6 naar beide zijden (wat vooral van belang is bij hetCement 8 (1956) Nr 13-14351inheien van paalgroepen) en van I : i achterover (voor heiwerkonder een hoek van 45? bij schoorpalen, verankeringen en in debruggenbouw). De installatie kan ook worden gebruikt als grijper-kraan en paaltrekker, terwijl na montage van een speciale giektoepassing als torenbouwkraan mogelijk is. Daar de gehele instal-latie uit drie delen bestaat, kan montage en demontage snel ge-schieden. Bij het monteren wordt m.b.v. een opstelbok de hei-stelling door het eigen lierwerk omhoog getrokken, waarbijdit Herwerk onveranderd op de bovenwagen blijft staan.Transport van onverpakt cementPneumatische transportgoot ('Airslide')Bijzonder geschikt voor een nagenoeg horizontaal cementtrans-port in betonwaren- en cementfabrieken is de T.H.D.-Airslide (vanNederlands fabrikaat). De rechthoekige, plaatstalen koker (foto 5)is horizontaal (ongeveer ter halver hoogte) in twee?n gedeeld ;hiertoe is gebruik gemaakt van een 15--30 cm (afhankelijk van decapaciteit) brede strook van poreus weefsel, dat aan weerszijden ineen flensverbinding is vastgeklemd. Wanneer in het onderste ge-deelte van de transportgoot lucht met een geringe overdrukwordt ingeblazen, dan zal het cement -dat zich op de textielstrookbevindt- als het ware met lucht verzadigd worden en daardoorbeginnen te vloeien. Op deze wijze bereikt men een snel en gelijk-matig transport, zonder stofvorming en zonder slijtage, terwijlverschillende capaciteiten mogelijk zijn. Het benodigde kracht-verbruik is zeer gering, bijv. 1? pk voor een capaciteit van 30 t/hover een afstand van 35 m.foto 5pneumatischecement-transportgootfoto 4. hei-installaties met half-automatische stoomheiblokken bij het in-heien van een paalfundering voor een kademuurfoto 6. schroeftransporteur met autom. afweeginrichtingrechts: vulopening voor aansluiting cementsilofoto 7. truckmixer gemonteerd op vrachtautoSchroeftransporteurBij de verwerking van onverpakt cement op het bouwwerk dienthet cement getransporteerd te worden van cementsilo naar op-haalbak of naar v??rdoseersilo. Hiervoor wordt gebruikt deEttlinger schroeftransporteur, eventueel voorzien van een auto-matische Ettlinger afweeginrichting (foto 6). De transporteurwordt aangedreven door een elektromotor van 1? pk, met eenspeciale remconstructie, waardoor de transporteur na het af-zetten van de motor onmiddellijk stil staat. Indien een afweeg-inrichting is aangebracht, wordt de motor m.b.v. een kwikrelaisuitgeschakeld, wanneer de juiste dosering is bereikt. De capaciteitvan de transporteur, die in standaarduitvoering een lengte heeftvan 3? m, bedraagt ca 16 t/h, wat voldoende is voor het vullen vaneen 350 I menger. Het is mogelijk de transporteur onder eenhelling van 10% op te stellen.Transport van betonspecieTruckmixers en agitatorsTot ??n van de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van debetonbouw behoort ongetwijfeld de oprichting van zgn. beton-mortelcentrales, van waaruit de gewenste betonspecie door deaannemers wordt betrokken. Daarbij maakt men voor het trans-port gebruik van C.M.C. Transcrete truckmixers, welke op vracht-wagens zijn gemonteerd (foto 7). Deze truckmixer wordt toege-past als menger (waarbij men de grondstoffen meevoert en een352 Cement 8 (1956) Nr 13-14intensieve menging verkrijgt tijdens het transport of na aankomstop het bouwwerk) en ook als agitator (waarbij ontmenging vande meegevoerde betonspecie tijdens het transport wordt voor-komen door rotatie van de trommel).Als menger heeft de Transcrete een capaciteit van ca 3 m3, eenmengsnelheid van 4--16 omw./min en een mengduur van ca 50omwentelingen; als agitator bedraagt de capaciteit ca 3? m3. Delossnelheid kan vari?ren van 4--16 omw./min.Bij een grotere uitvoering van deze truckmixer bereikt men eencapaciteit van resp. 4 en 5 m3.De menger is voorzien van een nauwkeurig instelbaar water-reservoir van 580 I. Voor het lossen van de specie maakt men ge-bruik van een 2? lange losgoot, die uit twee elementen bestaat.De truckmixer wordt gemonteerd op een vrachtwagen, waarvoorin aanmerking komen de fabrikaten D.A.F., Commer en Bed-ford.Pneumatische transporteurDe Placy pneumatische betonspecietransporteur past men toe ophet bouwwerk, vooral daar waar grote afstanden tussen menger enstortplaats voorkomen en/of moeilijk te bereiken stortplaatsenaanwezig zijn. De maximum transportlengte bedraagt ca 300 m,terwijl een opvoerhoogte van 25--30 m kan worden bereikt.Afwerkmachine voor betonvloerenDe Thor Power Trowel (mechanische plakspaan) dient voor het me-chanisch afwerken van betonvloeren. De machine is uitgevoerdmet drie draaiende troffels (spanen), die zo zijn aangebracht, dathet gewicht van de machine op het midden van de troffels drukt.Op deze wijze is een grote overeenkomst bereikt met de methodevan werken met de hand, waardoor een gelijkmatige afwerkingwordt verkregen. De Thor Power Trowel (foto 10), gewicht ca32 kg, wordt aangedreven door een 4-cylinder benzinemotor metvertikale slag (2 pk, 3 600 omw./min), waarbij de draaiende troffels45--100 omw./min kunnen maken. De bevestiging van de troffels(afmetingen I5 x 28 x 1,6 cm) is zodanig, dat deze op eenvoudigewijze kunnen worden verwisseld en bovendien aan twee kantente gebruiken zijn. Het freem is van gelaste stalen buizen (? 19mm) ; aan de onderzijde is een vaste beschermingring aangebracht.Om het gewicht van de machine te vergroten kan men twee ge-wichten van elk 6? kg aanbrengen. Met de machine is gemiddeldvier maal zoveel werk te verzetten als met de hand, terwijl boven-dien een drogere specie kan worden verwerkt.foto 8. pneumatische betonspecietransporteurv.l.n.r. luchtketel met luchtleiding, betonspeciemenger, persketelt t tl idifoto 9. cementmortelspuitHet essenti?le onderdeel van de transportinstallatie (foto 8) is dezgn. persketel, die van gietstaal is vervaardigd. In het bovenstegedeelte bevindt zich een pakkingkamer, waarin de rubberpakkingvan de conische vulklep wordt aangebracht. Door deze construc-tie kan de pakking op eenvoudige en snelle wijze worden ver-vangen. In de luchtketel verkrijgt men de benodigde luchtdrukm.b.v. een normale compressor (werkdruk ca 6 ato). De dia-meter van de pijpleiding (rechte buizen 1--6 m; bochten van45? en 90?) wordt in hoofdzaak bepaald door de grootte van hettoeslagmateriaal; hij kan vari?ren van 12?--20 cm. Devangketelheeft tot taak om de snelheid van de specie te neutraliseren. Dehoeveelheid getransporteerde betonspecie bedraagt (afhankelijkvan capaciteit persketel, inhoud luchtketel, diameter en lengtevan transportleiding, grootte van de luchtdruk) 5--15 m3/h.Spuitinrichting voor cementmortelVoor het uitvoeren van pleisterwerk en reparaties en het cemen-teren van de wapening, maakt men gebruik van de Lancy cement-mortelspuit (foto 9). De werking berust op hetzelfde principeals dat van de verfspuit; de mortel wordt door samengeperstelucht 'verstoven'. Het reservoir wordt gevuld met de mortel,waaraan een plastificeermiddel is toegevoegd. Een compressor(6--10 pk) levert de benodigde hoeveelheid samengeperste lucht(6 ato), die middels rubberslangen wordt aangevoerd. De flexibelespuitslang (? ca 4 cm) is aan het uiteinde voorzien van een spuit-stuk met afsluiter. Het is mogelijk om tot op 20 m afstand van deverrijdbare persketel te werken, terwijl de werkzaamhedenzonder bezwaar 4--8 m boven de opstelling van de ketel kunnenworden uitgevoerd. De max. capaciteit bedraagt ca 110 I mortelper 6 min. Door de grote spuitkracht wordt een goede lanhech-ting en daardoor een dichte mortellaag verkregen.Cement 8 (1956) Nr 13-14 353foto 11. veegmachine achter tractorVeegmachinesDe Asbr?nk's veegmachine (foto 11) kan worden gemonteerd v??rof achter een normale tractor, terwijl het heffen en zakken van debezemrol geschiedt m.b.v. het hydraulisch hefapparaat van detractor ?f m.b.v. een handspaak, indien de tractor niet is voorzienvan een hydraulische hefapparatuur. De aandrijving vindt plaatsdoor middel van een aftakas (cardanas) of een cardanas en eenkettingoverbrenging. De machine is geheel gelagerd op kogel- enrollagers. De borstelelementen zijn met een spanband op deborstelrol bevestigd, waardoor verwisseling op eenvoudige wijzemogelijk is. De veegmachine wordt gebruikt door wegenbouwers,waterstaten, voor onderhoudswerken, enz.VibratorenA.E.G. vibratoren werken volgens het elektro-magnetische principe,waardoor geen draaiende delen in de vibrator voorkomen. Boven-dien zijn de trillingen 'gericht' en kunnen bijv. zuiver vertikaalwerken. De vibratoren worden gemonteerd in triltafels, als opper-vlakteverdichters en in trilbokken (foto 12). Vooral bij deze laatstetoepassing komen de voordelen van genoemd principe duidelijknaar voren. Indien twee of meer trilbokken op hetzelfde stroom-net worden aangesloten, trillen zij volkomen synchroon. Hiervanwordt gebruik gemaakt bij de vervaardiging van balken en palen,die dan in een stijve bekisting moeten worden getrild. Normaal ishet aantal trillingen 6 000/m?n en indien een gelijkrichter wordttoegepast 3 000/min. De trilwijdte kan vari?ren van 0,3--2,4 mm,en de versnelling van 6--20 g. Bij uitschakelen staat de vi-brator onmiddellijk stil, zodat geen kritische resonanties kun-nen optreden. Het in- en uitschakelen en het regelen van deamplitude geschiedt vanuit een afzonderlijke schakelkast. Hetgebruik van trilbokken heeft nog het voordeel, dat men de mallenkan opnemen en verplaatsen m.b.v. een vorkheftruck.fig. 12. elektro-magnetischevibrator gemonteerd in trilblokfoto13.tegelpers, 1400-1500tegels/dagTegelpersenDe pneumatische Lucassen-tegelpers werkt volgens het zgn. slag-principe en is geschikt voor het vervaardigen van alle in N 500genormaliseerde tegels 300/300 mm en eventueel van dunneretegels. De pers (foto 13) is uitgevoerd met twee stampers, welkevolgens het pneumatische systeem werken en door een 2 pkelektromotor worden aangedreven. Een elektrisch tijdrelais, datinstelbaar is van 0--60 sec, regelt de tijd van het stampen. Deronddraaiende tafel is voorzien van 6 vormkasten, waarin de vul-platen kunnen worden geplaatst. Door het heffen van de tafel(m.b.v. het voetpedaal) kan deze gemakkelijk met de hand wordengedraaid. Als het pedaal wordt losgelaten, draagt de onderste vul-plaat geheel op het aambeeld, waardoor scheef- of kromslaan vande tafel niet mogelijk is. De pers is gebouwd op een onderfreemvan U-staal, zodat scheefzakken van de delen afzonderlijk nietkan optreden, terwijl bovendien met een betrekkelijk eenvoudigebetonfundering kan worden volstaan. De productie bedraagt1400--1500 tegels (keur I, 4? cm dik) per 8-urige werkdag mettwee man. Op deze pers kan een automatische vulinrichtingworden aangebracht voor het inbrengen van de grove specie, indat geval kan de bediening door ??n man geschieden.Een kleinere uitvoering van deze pers, volgens hetzelfde principedoch met I stamper en 3 vormkasten, is speciaal geschikt voor devervaardiging van halve tegels (1600 per 8-urige werkdag) en vaninritstenen (formaat 210/105 mm, dikte 65 en 80 mm; 2000 perdag). v. d. V.354Cement8(1956)Nr13-14