.'---'-__~ '--'---'. ? duurzaamheidDE CONSEQUENTIESVANHETBOUWSTOFFENBESLUITNa meerdantienjaarvan breedvoerige discussie is eind 1995hetBouwstoffenbesluitgepu"bliceerd. Daarin liggen regels vast omtrent de belasting van bodem en water door bouwstof-fen. De kern van het besluit wordt gevormd door toetswaarden voor samenstelling en uit-loogbaarheid en een aantal toepassingseisen. In de bijbehorende uitvoeringsregeling isaangegeven hoe toetsingsberekeningen moeten worden uitgevoerd, welke voorzieningenmoeten worden getroffen opdat aan de eisen wordt voldaan, welke normen van toepassingzijn en hoe de handhaving is geregeld.Als een bouwwerk of constructie niet meerwordt onderhouden, dient verwijderingplaats te hebbenprof.dr.ir.Ch.F.Hendriks is hoogleraar Materiaalkun-de aan de Faculteit der Civiele Techniek van de TU-Delft en directeur Externe Betrekkingen van certifi-ceringsinstelling BDA Intron in Geldermalsen36Gefaseerde inwerkingtredingBasis voor de normstelling is het principe van de marginale belasting, d.w.z. streefwaardenmogen als gevolg van hetgebruik van bouwstoffen nauwelijks worden be?nvloed (1% in hon-derdjaar).Cementgebonden materialen vallen, voorzoverze niet binnen een bouwwerk worden toege-past, onder condities waar geen water kan toetreden, volledig onder de werkingssfeer.De inwerkingtreding van hetbesluitisgefaseerd. Thans is alleen nogmaar de zogenoemdeverwijderingsplicht van kracht. Dat houdt in dat als .een bouwwerk of constructie niet meerwordt onderhouden, verwijdering dient plaats te hebben. Voor 1998 zullen ook alle andereonderdelen in werking treden.Er isveel onderzoekverricht naar de gevolgen voor de toepassingvan cementgebonden ma-terialen. Vrijwel altijd vallen de toepassingen in de zogenoemde categorie 1. Dat wil zeggendat de volgende randvoorwaarden gelden:? De toepassing moet terugneembaar zijn in verband met de verwijderingsplicht; mengenmet bodem is niet toegestaan, tenzij dit om constructieve redenen gebeurt, waarbij danwel het ontstane product terugneembaar moet zijn.? De toepassing hoeftniette worden gemeld, maar wel moetde opdrachtgeverjeigenaarsa-menstellings- en uitlooggegevens kunnen tonen, waaruit blijkt dat het inderdaad om eencategorie 1 materiaal gaat. Wordthet product geleverd meteen erkende kwaliteitsverkla"ring (zie verder) dan is dit per definitie afdoende bewijs.Het predikaat categorie 1 blijkt vrijwel zonder uitzondering terecht te kunnen worden gege-ven bij gebruik van cementen die voldoen aan de cementnorm, natuurlijke toeslagmateria-len, (genormeerde) hulpstoffen, aanmaakwater, en eventuele toevoegingen zoals poeder-kooIvliegas en silicafume. Wel kunnen enkele parameters voor wat betreft de uitloging vanbelang zijn, bijvoorbeeld sulfaat, mogelijk als gevolgvan hetgebruikvan een bindtijdregelaarsommige (zware) metalen Ba, Sn, Cd, Ma en enkele oxyanionen.CEMENT1996jllScheiding van afvalstromen bevordert hergebruik Een voorbeeld van hergebruik van puin: wegfunderingOok bij gebruik van (puin)granulaten als toeslagmateriaal blijft indeling in categorie 1 ge"handhaafd. Bij andere secundaire toeslagmaterialen zoals sommige typen slakken, ver"dient hetaanbeveling diteerstna te gaan. Immers, zou hetmateriaal na bindingmetcementin categorie 2 terecht komen, dan is alleen ge?soleerde toepassing toegestaan.HandhavingVoor alle duidelijkheid zij vermeld dat het Bouwstoffenbesluit niet werkt met vergunningen.De handhaving is geregeld via:? Meldingen (alleen van belang voor categorie 2 en grond).? Experimenteel onderzoek aan de gerede bouwstoffen (v??r toepassing) of aan de con"structie (achteraf); hiervoor zijn toetsingsprotocollen opgesteld waarin is beschreven demonsterneming, monstervoorbehandeling, analyse en toetsingsberekening. Ten over"vloede zij vermeld dat het alleen gaat om het mengsel zoals het in de constructie wordtaangebracht en niet om de samenstellende grondstoffen.? Kwaliteitsverklaringen, bijvoorbeeld in de vorm van partijkeuring.? Erkende kwaliteitsverklaringen; naar analogie van het Bouwbesluit gaat het hier om doorde minister van VROM op voordracht van Stichting Bouwkwaliteit afgegeven erkenningenop de combinatie attest met productcertificaat. In de beoordelingsrichtlijn (BRL) voor hetproductcertificaat zijn alle productgebonden aspecten beschreven, terwijl in het attest"deel de toepassingscondities zijn vastgelegd.Indien er reeds technische certificaten bestaan kan het bovenstaande worden geregelddoor een aansluiting met het Bouwstoffenbesluit te maken in de vorm van een milieupara"graaf, ook dan onderverdeeld in een attestgedeelte en een product"certificaatgedeelte.Voor betonmortel is een dergelijke aanpak in voorbereiding. Dan dienen ook de meetmetho"den te worden vastgelegd. HeUs aantrekkelijk vooral bij uitloogonderzoek gebruikte makenvan korte testmethoden. Voorts zijn de interne kwaliteitsbeheersing en de externe controlegeregeld. De hierbij aan te houden frequenties zijn gekoppeld aan de kans op overschrijdingvan de eisen.Ten slotteHet Bouwstoffenbesluit geeft een extra dimensie aan het milieuverantwoorde gebruik vanbouwstoffen. Onder normale omstandigheden zullen cementgebonden bouwstoffen detoetsing goed doorstaan. Wel is nodig dat opdrachtgever, constructeur, architecten, advi"seurs en aannemers zich goed van deze regels op de hoogte stellen.De Betonvereniging heeft hiervoor een ??ndaagse cursus opgezet.CEMENT1996/11 37