._-.....,~~~~~~~_._~~~~~~~..........J. duurzaamheidPRIJSCONSEQUENTIESVANMILIEUBEWUSTBOUWENInNederland zijn op hetgebied van ecologie en milieubewusthandelen al heel wat omslagengemaakt. Glas gooien wein de glasbak, kranten worden apart ingezameld en batterijen leve"ren we in bij een speciaal inzamelpunt. Enkelejaren terug was dit nog niet denkbaar.En tochzijn deze activiteiten zonder dwang van de overheid tot stand gekomen.Methet duurzaam bouwen moet het dezelfde kant op gaan. Een schaalsprongis nodig omhet duurzaam bouwen algemeen ingevoerd te krijgen. Ook hier kan de (rijks)overheid geendwang uitoefenen, omdatverankering in het Bouwbesluitzekerdriejaarvergt. Een belangrijkverschil tussen de glasbak en het duurzaam bouwen is de rol van de consument. De betrok-kenheid van de consument bij het duurzaam bouwen is, op enkele fanatiekelingen na, ge-ring. Bovendien wordt de consument diein een duurzaam gebouwde woning wil wonen, ge"troffen in zijn portemonnee. Betrokkenheid kan worden gekweekt, maar een consumentmeer laten betalen voor duurzaam bouwen is een tweede.Wat mag duurzaam bouwen kosten?Op 1 april 1996 is door staatssecretarisTommei het branchebreed gedragen Nationaal Pak-ket Duurzaam Bouwen gepresenteerd. Van de hierin genoemdemaatregelen adviseertTom-mei alle vaste maatregelen voortaan standaard toe te passen. De meerkosten hiervan wor-den perwoning becijferd op f 1500,-tot f 2000,-. Vervolgens zouden demeerkosten metva-riabele maatregelen nog moeten worden aangevuld tot f 3000,-.Bij de vaste maatregelen worden de meerkosten bepaald door enkele dure materialen of op-lossingen. Om een duurzaam gebouwde woning van een redelijk niveau te realiseren, kaneen groot aantal maatregelen worden toegepast dat weinig tot niets extra kost. Tot zoverhoeft duurzaam bouwen niet veel meer te kosten.De ambities liggen echter hoger, wat resulteert in het prijskaartje van f 1500,-tot f 2000,-per woning volgens de samenstellers van het Nationaal Pakket Duurzaam Bouwen of hetprijskaartje van f 3000,- van TommeI.De meningen over deze bedragen verschillen per partij.Enkele gemeenten gaat het niet ver genoeg. Zij zien het Nationaal Pakket als uitgangspuntvoor een hoger ambitieniveau. Bij de corporaties zijn er ook fervente voorstanders, maar zijlopen bij de zogenaamde betaalbare nieuwbouw tegen het probleem aan dat zij niet teveelkosten in dehuur kunnen doorberekenen. In de vrije sector, waar vooral projectontwikke-laars en beleggers als opdrachtgevers optreden, zouden deproblemen dus kleiner moetenzijn. Ware hetniet dat de grondprijzen voor de grootschalige nieuwbouw in deVINEX-locatiestorenhoog oplopen, vervuilde grond moet worden gereinigd en de betaalbare nieuwbouwvoor een deel door de vrije sector moet worden gedragen.Als woningbouwer is het vormen van een mening over de kostenconsequenties onontbeer-lijk. Doorhetverschil in ambitieniveau perplaats ofproject in Nederlandzal de ene keer nietsworden gevraagd op hetgebied van duurzaam bouwen. In deze projecten kunnen de kosten-neutrale maatregelen worden toegepast. Steeds meer worden echter ook vergaande maat-regelen verwacht, zodat kennis van materialen en kosten gewenst is.NBM-Amstelland Woningbouw heeft een programma ontwikkeld, waarmee op iedere vraag,ongeacht welk ambitieniveau, een antwoord kan worden gegeven. Door het permanent vol-gen van de ontwikkelingen op het gebied van duurzame bouwmaterialen, kan een lijst wor-den samengesteld die geen of geringe kostenconsequenties heeft. De hieruit voortvloeien-de eco-inclusief woning is een duurzaam gebouwde woning zonder meerkosten.?ng.G.E.Pol werkt b? de afdeling Marketing &PR vanNBM-Amstelland Woningbouw BV te Arnhem.30Wil de opdrachtgever meer, danis er een tweede pakket, met maatregelen die enkele hon-derden guldens meer kosten, zoals een HR-ketel en anhydrietvloeren. De maatregelen diede woning voor meergeld een hoog duurzaam-bouwenkaraktergeven,zijn in een derde pak-CEMENT1996/9Enkele maatregelen uit het pakket van deeco-inclusief woning, een duurzaam ge-bouwde woning zonder meerkosten:? betonpalen met maximaal 20% beton-puingranulaat;? paalkoppen kraken incl. afvoer betonpuindoor leverancier/onderaannemer;? begane-grondvloer (ribbenvloer) van be-ton met gebroken harde kalksteen i.p.v.grind;? verdiepingsvloeren (kanaalplaatvloer) vanbeton met gebroken harde kalksteen i.p. v.grind;? prefab bouwmuren en -gevelelementenvan beton met gebroken harde kalksteeni.p. v. grind;? voeg tussen bouwmuur en gevel van zand-cement i.p. v. PUR;? dakbedekking hellend vlak van betonpan-nen.1[11."----- --.........-..~~~~~;oLket gebundeld. Voor de Rolls Royces onder de duurzaam-bouwenwoningen is er een vierdepakket, met zonneboilers, foto-volta?sche cellen, grasdaken en dergel?ke.Een belangr?ke kostenfactor in de woning is de draagconstructie. De eerst keuze die moetworden gemaakt is de keuze tussen beton, kalkzandsteen en hout. De laatste twee hebbenvanuit duurzaam-bouwenoogpunt de voorkeur. Binnen hetbouwen met beton :z?n echterookaanpassingen denkbaar, waardoor de milieubelasting aanmerkelijk afneemt en een hoog-waardige duurzaam gebouwde woning ontstaat. Het grind als toeslagmateriaal van betonondervindtsteeds meer weerstand in verband met de uitputbaarheid van de bron. Daaromkiezen wij steeds vaker voor grindvervangers, zoals gebroken harde kalksteen of puingranu-laat.Door het behouden bl?ven van de druksterkte en de geluidwerendheid zijn aan de toe-passing van de gebroken harde kalksteen geen meerkosten verbonden.Bij het puingranulaatligt ditanders. Om dezelfde kwaliteit te garanderen is de herkomst vanhet puin belangrijk. Toepassing van puingranulaat is mede daarom tot op heden nog kosten-verhogend.Belangrijke duurzaam-bouwenvoordelen van het bouwen in prefab beton zijn het demonta-bele casco., het geringere materiaalgebruik en een minimalisatie van de hoeveelheidbouwafval. Afval van het casco kan in de fabriek worden hergebruikt.NBM-Amstelland Woningbouw realiseert in diverse duurzaam-bouwenw?ken en -gemeen-ten projecten met een prefab betoncasco van Heembeton. Een goed voorbeeld is de wijkOikos in Enschede, waar 33 woningen worden gebouwd. De gemeente Enschede toetst alleprojecten in deze w?k aan een classificatie, die door de Stuurgroep Experiment Volkshuis-vesting (SEV) waarsch?nlijk als d? toets voor duurzaam te bouwen woningen zal worden in-gevoerd.Met de toepassing van een betoncasco wordt hier een rapportcijfer van gemiddeld 7,5 ge-haaid. Ookin andere in beton gebouwde projecten, zoals Deventer Op den Haar, Den BoschMaaspoort en Eindhoven Blixembosch worden dergel?ke scores gehaald.Metde ons reeds bekende voordelen van betoncasco's zijn er dus ook binnen het duurzaambouwen duidel?k voordelen te behalen.?CEMENT1996/9 31