C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU t i l i tei t sb o u wcement 2001 748De zwarte gevelsteen die de archi-tecten wilden toepassen, bleekniet alleen erg duur te zijn, maarwas bovendien erg gevoelig voorsmetten tijdens het verwerken.Deprojectontwikkelaarvroegdaar-om naar een alternatief. Na enigzoeken werd de oplossing gevon-den in een sandwichgevel, zoalsdie eerder reeds was toegepast ophet KNSM-eiland te Amsterdam.Het betreft hier een zwart beton-nen buitenblad dat vast verbon-den is met een prefab-betonnenbinnenspouwblad (zie ook Cement2000 nr. 3, blz. 22-25).Voordelen van deze oplossing:een korte bouwtijd, geen steigerlangs de gevel noodzakelijk, geenweersgevoelig metselwerk en eengrote vormvrijheid, desgewenstgepigmenteerd.Nadelen waren er ook: langerevoorbereidingstijd, stortvlak aande binnenzijde van de elementen,nauwkeurigemaatvoeringtijdenshet stellen op het werk en doorde grote massa van de gevel-elementen zou een zware kraannoodzakelijk zijn.Na afweging van alle voor- ennadelen, kwam de aannemer totde slotsom dat het bouwen metsandwichelementen aantrekkelijkwas. Ook de architecten haddenvoorkeur hiervoor, zodat uitein-delijk voor deze optie werdgekozen.G e v e l o p b o u wIn technische zin is over de ver-schijningsvorm van de gevel nogwel wat te doen geweest. Zo isextra aandacht besteed aan deverticale voegen en de veranker-ing van het buitenblad aan hetbinnenblad.Door de zwarte kleur is aan dezonzijde een grote opwarmingte verwachten (tot ca. 75 ?C). Deopdrachtgever wilde weten hoemet deze thermische effecten zouworden omgegaan. Aangetoondwerd dat een voeg van 20 mm vol-doende is om thermische ver-Stadsdeelhuis Amsterdam-NoordMaatpak van zwart betoning. F.G. Schreuders, Pieters Bouwtechniek, Utrecht`Een gebeeldhouwd stuk natuursteen, dat in elke windrichting weer andersreageert op zijn (toekomstige) omgeving.' Dat hadden de architecten voorogen toen zij het nieuwe stadsdeelhuis in Amsterdam-Noord ontwierpen.Toepassing van zwart natuursteen in de gevel bleek niet alleen op prijs-technische, maar ook praktische bezwaren te stuiten. Een sandwichgevelvan zwart prefab beton bood uitkomst.Zwart beton siert de gevelfoto: Michel Kievits, BredaC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU t i l i tei t sb o u wcement 2001 7 49lenging in combinatie met maat-en stelfouten te compenseren.Door het gebruik van plaat- enbusankers kan het buitenbladaltijdonbelemmerddethermischelengteveranderingen ondergaan.Het uiterlijk van de sandwich-gevel werd mede bepaald door deblokkenstructuur.Dezestructuurwerd verkregen door circa 25 mmdiepe schijnvoegen. Na bestude-ren van alle effecten die op hetbuitenblad werken, is een mini-male dikte gekozen van 70 mm(de dikte gemeten in de voegen).Het krachtenspel in het buiten-blad wordt bepaald door:? omstandigheden tijdens hetontkisten;? thermische invloeden;? wind;? eigen gewicht van het buiten-blad.C o n s t r u c t i eHetskeletisverderopgebouwduiteen betonnen draagconstructie,bestaande uit geprefabriceerdekolommen en wanden. Alle vloe-ren zijn uitgevoerd als in hetwerkgestorte,vlakkeplaatvloeren.Deze plaatvloeren worden onder-steund door de dragende gevelsen de kolommen in de gang-stroken van de kantoren. Op dezewijzeontstondenoverspanningenvan 5,40 en 7,20 m.Om de constructiehoogte zogering mogelijk te houden (230en 250 mm) is bij de vloerengebruikgemaakt van stalen pons-koppen in de vorm van ingestortestalenstrippenmetstalendeuvels.Hierdoor was het niet nodigom bij de kolommen verzwaardeponskoppen toe te passen; er wasnuzoveelruimtebeschikbaarvoorinstallaties, dat de verdiepings-hoogte beperkt kon blijven tot3350 mm, ondanks de toepassingvan een koelplafond. opdrachtgever:Stadsdeelraad Amsterdam-Noordprojectontwikkelaar:CZAN Ontwikkeling CV (Blauwhoed /Wilma)architect:Van Overhagen-Pickkers-LugerArchitectenbouwmanagement:Ingenieursbureau Stevens & van Dijck bvadviseur constructies:Pieters Bouwtechniek Utrecht bvadviseur installaties:Adviesbureau J. van Toorenburg bvaannemer:Wilma UtiliteitsbouwDetaillering enbevestigingProjectgegevens