C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gWo n i n g b o u wcement 2004 8 39De Terneuzense watertoren heeftjarenlang het stadsbeeld van dezeZeeuwse stad bepaald. Bouwkun-dig verkeerde de toren echter ineen dermate slechte conditie datverbouwen voor een anderebestemming economisch nietmogelijk was. Op de plaats van devoormalige watertoren verrijstmomenteel het appartementen-complex `Waterfront'. De architectkreeg de taak een nieuw gebouwte ontwerpen dat op deze speci-fieke plaats goed tot zijn recht zoukomen. Al snel ontstond het ideehet ontwerp voor de woontorens telaten inspireren door een vuurto-ren: hoog en slank. Om de slank-heid te versterken en de apparte-menten rondom uitzicht tebieden, zijn twee dichtbij elkaarstaande torens ontworpen metrespectievelijk 26 (toren 1) en 22(toren 2) verdiepingen (fig. 1), met??n appartement per verdieping(fig. 2) en incidenteel zelfs ??nappartement per twee verdiepin-gen. Het gebouw buigt mee metde bocht van de zeedijk (foto 3);alle appartementen hebben uit-zicht over de Westerschelde, Ter-neuzen en het Zeeuws-Vlaamseachterland.Aangezien alleen in de hoogstetoren liften zijn voorzien, zijn ooktussen de twee torens vloeren aan-gebracht, met beglaasde gevels.Die transparantie is illustratiefvoor het karakter van het complex.Om de twee Zeeuwse `wolken-krabbers' in te passen in de omge-ving hebben ze elk een eigenkarakter en kleur gekregen: waarde lichtblauwe toren symbool staatvoor de Zeeuwse lucht, verwijst dezeegroene toren naar het water.Om dit effect te bereiken zijn degevelelementen uitgevoerd ingepolijst gekleurd beton.Hoog woongebouw met voegen zonder kitLucht en water gevangenin prefab betonDe skyline van Terneuzen krijgt een blikvanger aan de zeedijk. Aan de oevervan de Westerschelde verrijst op dit moment het hoogste woongebouw vanZeeuws-Vlaanderen, het Waterfront. In harmonie met de omgeving is degevel bekleed met elementen die zijn uitgevoerd in gepolijst gekleurd beton:blauw als symbool voor de lucht, zeegroen als symbool voor het water.Bijzonder aan het gebouw zijn de voegen tussen de gevelelementen, die zon-der kit worden uitgevoerd.1 |Waterfront wordt gere-aliseerd in de rondingvan de zeedijk die hetwater van deWesterschelde keert. Detorens worden op elkeverdieping met elkaarverbondenC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gWo n i n g b o u wcement 2004 8402 |Plattegrond woningenCirrus in toren 1 enCumulus in toren 23 |Het complex buigt metde zeedijk mee; de licht-blauwe toren staat sym-bool voor de Zeeuwselucht, de zeegroene ver-wijst naar het waterC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gWo n i n g b o u wC o n s t r u c t i eDe torens zijn gefundeerd opVibropalen met verzwaarde punt,140 stuks ?508/620 en 23 stuks?508/556. Het gedeelte van deparkeergarage naast de torens rustop 30 prefab palen 350 x 350 mm2.Op kelder- en begane-grondniveauwordt een tweelaagse parkeerga-rage met bergingen gerealiseerdin ter plaatse gestort beton B 35 enB 45 tussen holle-wandelementen.De woningen worden opgetrokkenmet verdiepingshoge, zelfdra-gende prefab betonnen sandwichgevelelementen, acht bij toren 1en zes bij toren 2. De elementenbestaan uit een 90 mm dik buiten-blad, 110 mm isolatie en een 200,250 of 300 mm dik binnenblad,afhankelijk van de gevel. In figuur4 is de geveldikte af te lezen; degevels staan 100 mm uit de assen.De elementen worden met stek-ken ?25 mm, in gaines h.o.h. 2m, verticaal aan elkaar verbonden.Behalve door de gevels wordt destabiliteit verzorgd door op elkaargemonteerde verdiepingshogeprefab wanden, dikte 300 mmvoor die tussen de langsgevels en250 mm voor de overige wanden.De wanden worden eveneens metstekken ?25 mm in gaines, h.o.h.2 m, verticaal aan elkaar verbon-den. Aangezien de stelschorenniet op de kort tevoren gestortevloer bevestigd kunnen worden,zijn hiervoor in de fabriek op debekistingsplaten 175 mm hogeopstortingen met een schroefhulsaangebracht.Als extra voorziening worden inbeide torens de 300 mm dikke sta-biliteitswanden tussen de langsge-vels met ingekaste horizontalestalen platen aan de gevelelemen-ten verbonden.De verticale voegen tussen allewanden worden gedicht metkrimpvrije mortel.De vloeren zijn samengesteld uiteen 70 mm dikke bekistingsplaaten 175 mm ter plaatse gestortbeton B 35 voor de onderste drieverdiepingen en B 25 voor deoverige. Hierop komt een 90 mmdikke (in verband met cv-leidin-gen) afwerklaag op geluidsisole-rende Ibema-Densofolie. Devloeren zijn vanwege de eis vaneen tweede draagweg vierzijdigopgelegd in inkassingen in de bin-nenspouwbladen en in de stabili-teitswanden en hieraan verbondenmet draadeinden ?20 mm, 300mm h.o.h., 100 mm in de wand en500 mm in de vloer. Hiermee zijntevens de stabiliteitswandengefixeerd. De dwarskracht wordtopgenomen door haarspelden. Alsgevolg van de vierzijdige opleg-4 |Stabiliteitsvoorzie-ningen, geveldikten +100 mm en locaties voe-gen60050021700600550 5270 4430 5505504250485055050016000FG3 4 55'4'3'G'F'typecumuluscirrustypetoren 2kleur groenkleur blauwtoren 1voegvoegvoegvoegvoegvoegvoegvoegvoegvoegvoegvoegvoegvoeg270300203027030570204502501001015270303027090110cannelure in betonstucgaasstucwerkzwelbandPs isolatie Rc=3,3couvraneufprofielaluminium strip 3mmkopzijde gezuurd betongepolijst beton270550270450250500257282830110902703027030257400903010200110109018015400130zwelbandstucgaas stucwerkkopzijde gezuurd betonPsisolatieRc=3,35 |Horizontale doorsnedeover gevelelementa. voeg in hoek bij ver-schillende dikten binnen-blad; terugliggend kozijnb. voeg in gevel; stan-daardkozijncement 2004 8 41a. b.C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gWo n i n g b o u wcement 2004 842ging worden de vloeren ter plaatsegestort. Dit heeft tevens als voor-deel dat aan wensen van toekom-stige bewoners ten aanzien vaninstallaties nog in een laat stadiumtegemoet kan worden gekomen.De kolommen in de verbindingtussen beide torens zijn eveneensverdiepingshoog in prefab betonuitgevoerd en door middel vanstekken in gaines doorverbonden.G e v e l e l e m e n t e nFiguur 5 toont horizontale doorsne-den over gevelelementen met stan-daard en terugliggend kozijn. Deelementen zijn opgebouwd uit een4603252045025068529519520208862872011010901420175709033510 10102336922952019520860180 60102028517020110400180 6040901020017017570903351358223410460afplakken tpv. verticale voegKUMA profielkitwerk t.p.v. kopschottenaluminium waterslagop klangen hoh.?600mmPsisolatieRc=3,3ondersabelingsmortelstucwerkPsisolatieRc=3,3ondersabelingsmortelbk vensterbankbk betonok betonok betonok betonbk vensterbankok betonok betonok betonbk beton6 |Verticale doorsnede overgevelelementena. standaardkozijnb. terugliggend kozijn7, 8 | Gepolijst elementa. b.C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gWo n i n g b o u wcement 2004 8 4390 mm dik buitenblad van gepolijstgekleurd gewapend beton, voorzienvan cannelures, 110 mm polystyr-een isolatie, eveneens voorzien vancannelures om eventueel vocht afte voeren en een binnenblad vangewapend beton met een dikte af-hankelijk van de gevel waarin hetwordt toegepast.De afdichting van de verticale voe-gen tussen de elementen heeftplaats met een zogenoemd couvra-neufprofiel, een H-vormig kunst-stofprofiel waarvan het horizontaledeel over de breedte van de voeg isopgezet. In de zijkanten van degevelelementen zijn kokerprofielenaangebracht, voorzien van eensleuf aan de zijde van de voeg. Hetprofiel wordt van bovenaf in desleuven gestoken, zodat de benenvan het H-profiel in de kokers val-len. De kokerprofielen lopen nietverticaal, doch bevinden zich bo-venaan het element bij de achter-zijde ervan en onderaan bij devoorzijde.Figuur 6 toont verticale doorsne-den over gevelelementen met stan-daard en terugliggend kozijn.De afdichting van de horizontalevoegen tussen de elementen heeftplaats met een KUMA-profiel. De20 mm tussenruimte tussen dezeprofielen ter plaatse van een verti-cale voeg wordt vanaf de vloer afge-plakt.Fabricage van de gevelelementenDe elementen zijn in een houtenbekisting gestort; eerst het buiten-blad op basis van wit cement metgroen of blauw pigment en op deisolatie het binnenblad met zelf-verdichtend beton. De wapenings-netten van buiten- en binnenbladzijn met elkaar verbonden doorstalen lasplaatjes.Na het polijsten (foto's 7 en 8) zijnde elementen voorzien van eencoating als bescherming tijdens debouw en tevens als anti-graffitierna. Het transport per as van demaximaal 10,80 m lange elemen-ten geschiedde `just in time'. Deelementen zijn vanaf de wagenrechtstreeks in het werk gemon-teerd (foto 9).U i t v o e r i n gOm de verantwoordelijkhedenduidelijk te scheiden heeft de leve-rancier van het prefab beton zelfde elementen op de bouwplaatsgemonteerd, ook de breedplaten.De hoofdaannemer stelde hiervoorde torenkraan met machinist terbeschikking en verzorgde zelf hetwapenen en betonstorten van devloeren met een betonpomp. Debenodigde kraancapaciteit voor dehoofdaannemer (wapening, instal-lateur) is ingepast in de montage-cyclus van het prefab beton. Vanbeide torens werden in twee we-ken drie verdiepingen gebouwd.De maatvoering heeft plaats methet MOUS-systeem.Het project zal medio 2005worden opgeleverd. Op het mo-ment van verschijnen van ditnummer van Cement heeft deruwbouw het hoogste puntbereikt. ir. W.C. DeesProjectgegevens:opdrachtgever en aannemer:Gebrs. Van der Poel, Terneuzenarchitect:Frank Roodbeen (Van den Oever,Zaaijer, Roodbeen & Partners),Amsterdamconstructeur:Grontmij/Van Ruitenburg, Rotterdamleverancier prefab beton:Westo Prefab Beton Systemen, Coe-vordenconstructeur prefab beton:IngenieursGroep Emmen9 |Montage vanaf de wagenfoto's: Intermare, Terneuzen