? utiliteitsbouw ? constructief ontwerp?ir.M.l.Durian en Ing.J.P. van der Windt, Ingenieursbureau Zonneveld bv, RotterdamDeklimsport ontwikkelt zich snel in Nederland; het ledental van de Koninklijke Neder-landseAlpinistenVereniging(KNAV) groeit. Voorhetbeoefenenvan de klimsportzijn in deBelgische Ardennen geschiktegelegenheden,waarop detoeloop echter groot is. Vanwe-ge de toenemende belangstelling voor deze gebieden dreigt overbelasting te ontstaan;milieugroepen en overheid verzetten zich steeds meer tegen het klimmen in de natuur.Naaraanleidingvan dezeontwikkelingen is hetideeontstaan een klimcentrum te bouWenwaarbij het mogelijk is zowel binnen, zoals al in veel sporthallen gebeurt, als buiten dezesport te beoefenen.KLIMCENTRUMMONTE CERVlNO,BERGSCHENHOEKQ) Plattegrond begane grondInitiatiefnemer PeterLoefheeft methulp vande architect een eerste schets van het klim-centrum gemaakt. Op een grondvlakvan 15x15 m2waren nagenoeg verticale wanden totcirca 15 m hoogte geprojecteerd. Hierbovenverliepen de wanden naareen kleinere basisvan 6 x 8 m2op een hoogte van ? 34 m. Dehoogte van 34 maakt het plan uniek ten op-zichte van bestaande klimcentra met hoog-ten tot circa 15 m.Bij dit ambitieuze plan werden de volgenderandvoorwaarden gesteld:8IIII~ 4 !~ !Ij:===:3:6:96~====~=========:68:8~9======19=4=19~_1~~~~~~~~~~~~~.=..:8_8~3.::..3_.~~~~~~~~~~~=rNoo......CEMENT1996/2Bouwkundige en bouwfysische aspectenIn de ontwikkelingsfase is onderzocht welkevoorzieningen dienden te worden aange-bracht om het gebouw bouwfysisch goed telaten functioneren.Door de opbouw van de wanden kan aan debuitenzijde geen isolatie worden aange-bracht, waardoor de grote massa van dewanden wordt blootgesteld aan de weersin-vloeden. Het binnenklimaat levert een hogevochtproduktie door de circa 60 ? 100 sport-bepaald (foto 4). De breekpennen voor be-vestigingvan de schroefhulzen werden in hetzand/gipsmateriaal gedrukt. Na verhardenvan het beton waren deze plaatsvast geposi-tioneerd.? Ontwikkeling vorm bouwwerkpend reli?f aan te brengen. Zowel met hetoog op de vereiste oppervlaktestructuur alsvoor een deugdelijke bevestiging van deklimgrepen (circa 10 schroefhulzen MlO perm2) is de buitenzijde van de elementen alskistzijde gekozen.Toegepast werd een vlakke stalen bekistingmet 350 mm hoge houten omrandingen,loodrecht op het kistvlak. Hierbinnen werdeen modelleerlaagvanzand metgips aange-bracht. De variatie in laagdikte van hetzand/gipsmateriaal werd bepaald dooreen kar-tonnen profiel dat tegen de randkisten aan-sloot. Een kopie van dit kartonnen profielwerd tegen de randkistvan het aansluitendeelement aangebracht, waardoor de aanzetvoor het reli?f op het volgende element werd@ Reli?f buitenoppervlakConstructieopzet en bouwmethodeVoor het bepalen van de meest geschikteconstructieve aanpak zijn enige mogelijkhe-den onderzocht, zoals in het werk gestort be-ton, prefab beton met driehoekige elemen-ten en prefab wandelementen.Om het aantal verbindingen en voegen te mi-nimaliseren is gekozen voor grote wandele-menten, maximaal 10 x 3,4 m2.Omdat in het project vloeren ontbreken, is ineerste instantie gedacht om de wanden terplaatse van de horizontalenaden te steunendoor horizontale ringen, bestaande uit HE-profielen. Deze ringen zouden tevens dienstdoen als montageverband.Het toepassen van deze staalconstructiezou echter tot een overschrijding van hetbudget leiden. Door de vorm van het projectte wijzigen, werd het mogelijk wandeIemen-ten meteen maximale lengte van 10 mzoda-nig te plaatsen, dat een veelhoek werd ge-vormd die in zichzelf stabiel is. Op deze wijzekonden tien veelhoeken op elkaar wordengeplaatst (fig. 2).Foto 3 van drie schaalmodellen toont de ont-wikkeling die de vorm van het bouwwerkheeft ondergaan.De verbindingen in de horizontale naden be-staan uit stekken ingains en ter plaatse vande verticale naden uit lasplaten.Modelleren buitenoppervlakVoorde structuuren hetreli?fvan hetbuiten-oppervlak is een extra dikte van 130 mmaangehouden. Hiermee was het mogelijk omover verschillende elementen een doorlo-? op het buitenoppervlak moet het mogelijkzijn om op 300 mm afstand in breedte enhoogte klimgrepen te monteren. Met be-hulp hiervan kunnen 60klimroutes vanverschillende moeilijkheidsgraad wordenuitgezet;? het buitenoppervlak dient een natuurlijkrotsachtig uiterlijk te hebben;? inpandig de facilitaire ruimten onderbren-gen (fig. 1) en met behulp van houtplaat-materiaal en klimgrepen klimroutes ma-ken.OntwikkelingsfaseIn de ontwikkelingsfase zijn de volgende as-pecten onderzocht, waarbij de financi?lehaalbaarheid een alles overheersende rolspeelde:? constructieopzet en bouwmethode;? modelleren van het buitenoppervlak; @ Driedimensionaal draadmodel? bouwkundige (waterdichtheid) en bouwfy-sische aspecten.CEMENT1996/2 9? utiliteitsbouw ? constructief ontwerp?Orossbach (/l63slekeind (/l2019. 665mm.1L!1ll!:6~01 ~lussen prefab enslaal glijvill _.,....,__,.......,~~2f~~~max.bel. 7,5N/mm2 r-kislzi jdeslekanker (/l2019. 700mm. ? draadeindJ--re7:ll''''e~fa,,",x"-,z?~",,6nO'""e_t__-;--,2",:2;:..0.....--.~---1Ll .. u. constructie zone I+ -__----(+~ __ ---l-1~. ! 3iol ~101I ?? I ~ I II30 .: I , : 30 II ' I ,, :': 1 ?+-~--~...::10e.;.1~1~36430f---:.l0e.;.1_+------''-''-'------1~? Detaillering scharnierverbinding? (j) Scharnierverbinding10beoefenaars die op een dagdeel actief in hetgebouw aanwezig zijn.De opbouw, van buiten naar binnen, is alsvolgt:? betonwand d = 220 ? 350 mm, waterdich-te uitvoering;? verticale houten regels, bevestigd metroestvast-stalen boorankers. Met behulpvan 5 mm dikke neopreenplaatjes terplaatse van de boorankers is tussen be-tonwand en houten regels een ruimte van5 mm gemaakt, waardoor condensvochtniet opgesloten kan raken en tot houtrotkan leiden;? over de houten regels is een damprem-mende DPC-folie aangebracht;? als binnenwand zijn houten panelen 1530x 1530 mm2toegepast. In deze houten pa-nelen zijn in twee richtingen bussen metschroefdraad, hart op hart 300 mm, opge-nomen, waardoor het mogelijk is op veleposities klimgrepen te monteren.Bij een groot koud oppervlak dat ontstaatdoor afkoeling van de 1300 m2 betonwandbij lage buitentemperatuur, zal de water-damp in het klimcentrum condenseren.Er is voor gekozen om de condensvormingniet tegen te gaan, maar over een groot op-pervlak te verdelen. Door middel van natuur-lijke en eventueel mechanische ventilatie inde luchtspouw wordt het vocht afgevoerd.ConstructieDe technische uitwerkingvan de constructiehing nauw samen met de door de aannemergewenste uitvoeringsmethode. De aanne-mergafer devoorkeuraan de elementen on-derling met lasplaten te verbinden. Omdatde elementen in een schuine stand diendente worden geplaatst, was voorzien deze opde bouwplaats in dejuiste schuine positie opte hijsen. Na het plaatsen dienden uiteraardschoren te worden aangebracht om het rna-ximaal22 ton zware element in de juistepo-sitie te houden.Om een eenvoudiger uitvoeringsmethode tebereiken is door de constructeur een specia-le scharnierverbinding (fig. 5, foto's 6 en 7)en een montagejuk (fig. 8, foto 9) ontwor-pen, waarbij het mogelijk was het elementverticaal te hijsen, te plaatsen en vervolgenste fixeren.Het element werd eerst op de scharnierver-bindingen en vervolgens tegen de schorenvan de grof schuin gestelde montagesteigergeplaatst. Een laag bestaat uit maximaalacht elementen. Na het plaatsen van vijf ele-menten konden deze vanaf de montagestei-ger, waarop ook een fijn-afstelmogelijkheidwas aangebracht, in de exact juiste positieworden geplaatst. Na het aflassen werdende montagejukken van de drie binnensteelementen Bvoorde drie nog aan te brengenelementen C gebruikt (fig. 10).Voor de belastingsafdracht en de krachts"werking in de gebruiksfase is gebruik ge-maakt van het eindige-elementenmethode-programma DIANA. In principe bestaat elkehoekverbinding uit de combinatie van eenstek met gain in de horizontale voeg en eenlasplaat in deverticale voeg. Doorde scheef-standen treden er op de verbindingen en opCEMENT1996/2-......!!!c:....'" C'\J::. c:u~VI c: