M a t e r i a a l k e u z e e nb o u w k o s t e nUiteraardwordtdebouwmethodevoor een groot deel bepaald doorde materiaalkeuze. De belangrijk-stematerialenvoordraagconstruc-ties van gebouwen zijn in hetwerk gestort beton, geprefabri-ceerdbetonenstaal,ofeencombi-natie hiervan. Een groot voordeelvan toepassing van geprefabri-ceerd beton en staal is, dat eengroot deel van de benodigde ar-beid voor de realisering van deconstructie wordt verplaatst naargeconditioneerde omstandighe-denineenwerkplaatsendearbeidop de bouwplaats beperkt blijft totassemblage van de onderdelen.Daar staat tegenover dat over hetalgemeen de directe kosten voorgeprefabriceerd beton en staalhoger zijn dan voor in het werkgestort beton.Naast de directe kosten van dedraagconstructie spelen nog en-kele indirecte kostenposten eenrol, namelijk:Eigen gewicht van de constructieEen gering eigen gewicht is gun-stig voor de beperking van de fun-deringskosten. Een grote massakan echter gunstig werken voorbeperking van trillingshinder,voorgeluidsisolatieenvoorwarm-teaccumulatie van het gebouw.ConstructieafmetingenEen groot constructieoppervlak isongunstig voor de verhoudingnetto/bruto vloeroppervlak, waar-door kostbaar verhuurbaar vloer-oppervlakverlorengaat.Hetredu-ceren van het constructieopper-vlak is mogelijk door het toepas-sen van hoogwaardige materia-len. De ontwikkeling van hoge-sterktebeton heeft ertoe geleid datniet alleen meer met constructie-staal, maar ook met beton slankkan worden geconstrueerd. Daar-naast is de vloerdikte mede bepa-lend voor de verdiepingshoogteendetotalehoogtevanhetgebouwen hieraan gekoppeld het gevel-oppervlak.FlexibiliteitEen keuzeaspect dat moeilijker inkostenisuittedrukken,isdeflexi-biliteit van het constructiesys-teem voor het aanbrengen vansparingen en in te storten voor-zieningen en de mogelijkhedenvoor aanpassingen aan toekom-stig veranderende behoeften vangebruikers.BouwtijdDoor de hoge investeringen bijhet realiseren van grote gebou-wenvormthetrenteverliestijdensde bouw een belangrijke kosten-factor. Het is dus van belang ombij het ontwerp, de detaillering ende uitvoering te streven naar eenminimumbouwtijd om de rente-kosten tijdens de bouw te beper-ken.Hierna wordt dieper ingegaan opdebouwtijdendehiermeesamen-hangende keuzeaspecten voor debouwmethode en het productie-systeem.B o u w t i j dDoor de hoge investeringen en dedaarmee gepaard gaande rente-kostenwillendemeesteopdracht-gevers zo snel mogelijk hun pro-ject opgeleverd zien. Vaste op-leverdata, in plaats van een bouw-tijd in werkbare dagen, zijn meerregel dan uitzondering. Hierbijworden veelal hoge boeteclausu-les gehanteerd bij overschrijdingvan de opleverdatum, terwijl ookpremies bij een vroegtijdige ople-veringvoorkomen.Hiermeewordthet belang van een goede beheer-sing van het bouwproces nog-maals onderstreept. Voor de be-C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gBouwtechniekcement 2002 340Keuzeaspecten bij vaststellingbouwmethode en `gereedschap'J. Cederhout en ir. C.A.J. Sterken, BAM NBM Planadvies, BunnikDe keuze voor een bouwmethode of productiesysteem wordt meestalbepaald door de twee belangrijkste criteria: tijd en geld, waarbij tijd ook weerin geld kan worden uitgedrukt. Om echter de waarden van deze criteria juistte kunnen bepalen, moet de invloed van veel uitvoeringsaspecten wordenbeoordeeld. Alleen een integrale beschouwing van de constructie en de bouw-methode leidt tot een optimaal resultaat. Dit geldt zowel voor de infrabouwals voor de utiliteits- en woningbouw. In dit artikel wordt ingegaan op dediverse uitvoeringsaspecten en de invloed die ze hebben op de uiteindelijkekeuze van de constructie, de bouwmethode en het productiesysteem.1 | Hijsloods Delftse Poort,Rotterdam [1]foto: Ren? Kras, RotterdamC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gBouwte chniekcement 2002 3 41heersing van het bouwproces iseen aantal factoren van belang:BouwsnelheidDebouwsnelheidkanwordenver-hoogd door de bewerkingstijden(cyclustijden) te verkorten. Deminimumcyclustijd wordt voor-namelijk bepaald door het prak-tisch maximaal inzetbare aantalarbeidskrachten en transportmid-delen, met name bouwkranen.Het verkorten van de cyclustijdenbetekent in de ruwbouwfase hettoepassen van geavanceerde ar-beidsextensieve bouwmethodenenuitvoeringstechnieken,incom-binatie met voldoende verticaletransportmiddelen. Door het re-duceren van de toegevoegde ar-beid op de bouwplaats bij toepas-singvangeprefabriceerdbetonenstaal zijn deze materialen, voorwat betreft de bouwsnelheid, inhet voordeel ten opzichte van inhet werk gestort beton.Intervallen tussen bewerkingenEen korte bouwtijd kan wordenbereikt door enerzijds de bewer-kingstijden te verkorten en ander-zijds de intervallen tussen dediverse bewerkingen te beperken.Bijvoorbeeld door het stempelenvanvloerenkanhetintervaltussenruwbouw en gevelsluiting of af-bouw nadelig worden be?nvloed.VoorbereidingstijdDe totale bouwtijd wordt nietalleen bepaald door de bewer-kingstijden en intervallen, maarookdoordebenodigdetijdvoordeproductievoorbereiding. De pro-ductie en de productievoorberei-ding bij geprefabriceerd beton enstaal vergen extra tijd. Tevensdient het ontwerp voor het groot-ste deel gereed te zijn voordat metde productievoorbereiding kanwordengestart.Hetzelfdegeldtinmindere mate bij de inzet vangemechaniseerde systemen of ge-avanceerde bekistingen bij in hetwerk gestort beton.LogistiekIn het gehele bouwproces vormthet verticale en horizontale trans-port vaak de kritieke factor, waar-bijmetnamedemaximum-kraan-capaciteit van doorslaggevendebetekenis kan zijn. Indien demaximum-kraancapaciteit wordtoverschreden, kunnen kraanon-afhankelijke systemen zoals zelf-klimmende bekistingen, hijslood-sen(foto1),liftsystemenenbeton-pompen worden ingezet.Bijgrotebouwvolumenoprelatiefkleine bouwplaatsen is de logis-tieke planning van groot belangvoor het welslagen van de realise-ringvanhetbouwproject.Deloca-tie, bereikbaarheid, toegankelijk-heid en grootte van de bouwplaatsbepalen de mogelijkheden vooraan- en afvoer en tijdelijke opslagvan materialen en geprefabriceer-de elementen. Ook de locatie vanbelendingen kan een rol spelenbij de ruimte tot manoeuvreren.BouwtijdrisicoEen belangrijk aspect dat te vaakwordt vergeten, is het verlet doorweersinvloeden en stagnatie doorverstoringen.Bijverletdoorweers-invloeden zijn wind-, regen- envorstverlet te onderscheiden. Hetwindverlet kan worden beperktdoor de inzet van kraanonafhan-kelijke uitvoeringstechnieken zo-als hijsloodsen, zelfklimmendebekistingen, betonpompen of hetonder geleiding verplaatsen vanelementen. Regenverlet kan wor-den beperkt door het aanbrengenvan overkappingen, waardoor te-vens de arbeidsomstandighedensterk worden verbeterd. Door deprocesbeheersing van de beton-verharding of het toepassen vangeprefabriceerde systemen kanhet vorstverlet tot enkele dagenper jaar worden beperkt. Hierbijkan ook de toepassing van beton-soorten met een hoge begin-sterkte een gunstige invloed uit-oefenen. Door de vergrijzing vanarbeidskrachten en de geringe in-stroom van jonge mensen in debouw is gekwalificeerde arbeid opde bouwplaats een schaars goedgeworden. Een hoge manbezet-ting vereist tevens een hoge orga-nisatiegraad op de bouwplaatsmet een verhoogde kans op ver-storingen en stagnatie. Dit heeftgeleid tot mechanisering van debouwproductie, waardoor de hoe-veelheidtoegevoegdearbeidopdebouwplaatszoveelmogelijkwordtbeperkt.S e l e c t i e m a t r i xUit het voorgaande mag duidelijkzijn dat veel uitvoeringsaspectenvan invloed zijn op de definitievekeuze van een bouwmethode ofproductiesysteem. Een selectie-matrix biedt een goed hulpmiddelom tot een juiste keuze te komenvan het toe te passen systeem.Als voorbeeld wordt een zestalverticale bekistingsystemen voor2 | Systeembekisting Beneluxmetrolijn, Rotterdamhoogbouwconstructies beschre-ven, met daarbij toegevoegd eenselectiematrix met daarin de be-langrijkstefactorendievaninvloedzijn op de keuze (zie blz. 44-45).PaneelbekistingBij dit bekistingsysteem bestaatde contactbekisting meestal uitplaatmateriaal of staal en desteunconstructie uit verstijving-profielen van staal of aluminium.Een recente ontwikkeling is dekunststofbeplating (zie blz. 90).De paneelbekisting is een univer-seel systeem, bestaande uit sys-teemelementen met verschillen-de breedtes met standaardhoek-oplossingen. De panelen wordenter plaatse verwerkt. De investe-ringskosten zijn betrekkelijk ge-ring, maar de arbeidskosten zijnrelatief hoog.Samengestelde systeembekistingDit systeem is een voor een pro-ject ontworpen bekisting, waar-van de afmetingen aan de beton-vorm zijn aangepast. De samen-gesteldebekistingbestaatmeestaluit grote elementen, die op debouwplaats worden geassem-bleerdenmetbehulpvandekraanworden geplaatst. De constructievan de ondersteuningen en decontactbekisting is, afhankelijkvan de gewenste repetitie, vanmeer of minder duurzaam mate-riaal. Over het algemeen wordenbekistingen echter van staal ver-vaardigd en de moten worden zogroot mogelijk gemaakt om de be-nodigde kraancapaciteit te beper-ken.Bij het bekisten van een gevelbuisbestaande uit een met raamope-ningen doorgeponste wand, kangebruik worden gemaakt vaneensamengesteldewandbekistingvoorzien van vaste raamsparin-gen.Bij een gevelbuis bestaande uitkolommen en gevelbalken is debekisting meestal samengestelduit een aantal kisten voor de ko-lommen, die aan elkaar zijn ver-bonden door de kisten van gevel-balken. Op deze manier ontstaanverdiepingshoge moten, die even-als bij de samengestelde wand-bekisting per verdieping wordengestort. De bekisting kan metscharnierende panelen wordenuitgerust, wat een snel plaatsen,stellen en ontkisten mogelijkmaakt.Ook in de infrabouw wordt veel-vuldig gebruik gemaakt van sa-mengestelde systeembekistingen(foto 2).KlimbekistingDe klimbekisting wordt gebruiktvoor het bekisten van wanden enkernen indien geen vloer aanwe-zig is voor het ondersteunen vande bekisting. Bij het toepassenvan een klimbekisting worden debetonwandenmetbehulpvanver-diepingshoge, onderling gekop-pelde wandbekistingselementen,per verdieping gestort. De groot-schalige klimbekisting wordt aanbouten of ankers bevestigd, die inC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gBouwtechniekcement 2002 3423 | Glijbekisting bij deMondriaantoren,Amsterdamfoto: Aeroview ? Dick Sellenraad4 | Zelfklimmende kern-en gevelbekistingMillenniumtorenRotterdam [3]foto: Ren? Kras, RotterdamC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gBouwte chniekcement 2002 3 43de vorige betonlaag zijn aange-bracht.Deklimbekistingisviacon-soleconstructies gecombineerd metwerksteigers. Een klimcyclus be-staat uit drie basishandelingen:ontkisten, verticaal verplaatsen enopnieuw stellen van het bekis-tingselement .Na het verharden van het betonwordt het samenstel van wand-bekistingen met behulp van eenkraan in verticale richting ver-plaatst langs het verharde gedeel-te.Dewandenmoetenwelvoldoen-de zijn verhard om de steigers metde bekisting te kunnen dragen.Een klimbekisting heeft relatiefzeer weinig ondersteuningen, zo-dat het verplaatsen snel en zonderveel personeel kan plaatshebben.Als gevolg van de wijze van uitvoe-ring kunnen de verdiepingsvloe-ren pas worden aangebracht nadatde wanden van de twee tot driebovengelegen verdiepingen zijngestort.GlijbekistingDe glijbekisting (foto 3) wordtmeestalingezetbijhetbouwenvantorens en van kernen en wandenin hoge gebouwen. Bij toepassingvan glijbekisting wordt een wand-bekisting met een hoogte van 1 tot1,8 m langzaam glijdend continuomhoog bewogen langs de ge-storte en de bindende betonspecie.Deglijbekistingbestaatinprincipeuit een binnen- en buitenbekis-ting, die door een bokconstructiezijngekoppeld(klimbokken).Dezeklimbokken steunen op hun beurtvia hydraulische, elektrische ofpneumatische vijzels op klimsta-ven,dieinhetmiddenvandewandzijn aangebracht. De 3 tot 25 tonsvijzels (en dus ook de klimstaven)worden op een onderlinge afstandvan 1,2 tot 6 m geplaatst, afhanke-lijk van het toegepaste systeem.Aan de klimbokken zijn tevens dewerk- en hangsteigers bevestigd.De bekisting wordt in rondganglaagsgewijs volgestort en daarbijregelmatigomhooggevijzeld,waar-bij over het algemeen 24 uur perdag continu wordt gewerkt.De snelheid van het glijden wordtin hoofdzaak bepaald door de snel-heid waarmee het beton wordtgestort en de bindingsnelheid vande betonspecie. Globaal kan wor-den gesteld dat de gemiddelde glij-snelheid ongeveer een verdiepingper etmaal bedraagt. Een glijbe-kisting is voor wat betreft maavast-heid van sparingen, in te stortenvoorzieningen en vlakheid van dewanden in het nadeel bij de klim-bekisting.Voordelen van glijden:- korte bouwtijd;- geen stortnaden, de beton-schacht is van homogenekwaliteit;- bij het bekisten is geen kraannodig, de windgevoeligheid ishierdoor gering;- de liften kunnen in een vroegstadium worden gemonteerden worden benut tijdens deafbouwfase.Nadelen van glijden:- een goede organisatie tijdensde voorbereiding en de uit-voering is noodzakelijk;- door de continuarbeid zijn dearbeidskosten hoog;- continue betonspecieaanvoer isnoodzakelijk;- in de wapening zijn veel lassennodig, dit leidt tot een hogerstaalverbruik;- geringe maatvastheid vansparingen en in te stortenvoorzieningen;- de kern doorsnijdt het vlucht-gebied van de benodigdekranen voor de later aan tebrengen verdiepingen, zodat dekranen direct op de uiteinde-lijke hoogte geplaatst moetenworden;- extra veiligheidsvoorzieningenbij werken onder het glijwerk;- overlast voor de omgeving;- afwerken van de kernwanden isnoodzakelijk;5 | Tunnelbekisting bijPanoramique-toren,AlmereC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gBouwtechniekcement 2002 344- extra voorraad onderhandenwerk (kapitaalbeslag en rente-verlies).Zelfklimmende bekistingBij het construeren van hoge,regelmatig gevormde gebou-wen kunnen zelfklimmendebekistingen (foto 4) worden in-gezet voor het bekisten van ker-nen, wanden en gevelbuizen. Bijdit systeem wordt de klimbekis-ting verticaal verplaatst met be-hulp van hydraulische vijzels.Omdat voor het bekisten en ont-kisten geen kraan nodig is, neemtde benodigde kraancapaciteit afen is er minder stagnatie doorwindverlet.Bijtoepassingvaneengeavanceerde zelfklimmende be-kisting kunnen de arbeidskostentevens tot een minimum wordenbeperkt.Omdat de zelfklimmende bekis-ting niet de nadelen heeft vande glijbekisting, mag dit systeemzich verheugen in een groeiendepopulariteit en de verwachting isdan ook dat dit nog steeds in ont-wikkeling zijnde systeem steedsmeer terrein zal winnen.TunnelbekistingDe tunnelbekisting (foto 5) is eenge?ntegreerde wand/vloerbekis-ting, waarmee de wanden en vloe-ren gelijktijdig worden gestort.Er wordt op ??n niveau gewerkten er is dus geen interval tussenvloeren en wanden. De tunnel-kisten worden fabrieksmatig ver-vaardigdenmetdebijhetsysteembehorende werksteigers op hetbouwwerk gemonteerd. De afme-tingen van de tunnel worden be-perkt door het hijsvermogen vande kraan.De tunnelsystemen zijn voorzienvaneenverrolbareuitrusting.Hettransport van verdieping naar ver-dieping is een combinatie vanhorizontaal naar buiten rollen enverticaal verplaatsen met behulpvan de kraan.Aangezien de montage vereen-voudigd is tot enkele handelin-gen, is de benodigde arbeid zeergering. Hier tegenover staat eenhoge investering bij de aanschafvandetunnelbekisting.DetunnelsInvloedsfactor Paneelbekisting Samengestelde bekisting KlimbekistingConstructiesysteem Wanden Kernen, wanden en gevelbuizen Kernen, wanden en gevelbuizenGebouwhoogte Tot 35 m Tot 100 m (hout) Tot 150 m (hout)Kolom/wand afmetingen Variatie in kolom/wand afmetingen en locatie verwerkbaar Kleine variaties in kolom/wanden locatie afmetingen verwerkbaarSparingen en in te storten Variatie in afmetingen en locatie sparingen Variatie in afmetingen en locatie sparingen Sparingen en in te storten voorzieningen invoorzieningen en in te storten voorzieningen verwerkbaar verwerkbaar tegen extra kosten een regelmatig patroon van verd. naar verd.Afwerking beton- Plaatselijke oneffenheden en afwijkingen Regelmatig, vlak oppervlak met een regelmatig patroon van centerpengaten.oppervlak van de vlakheid Aanbrengen profiellatten mogelijkVolgorde uitvoering Vloeren en wanden kunnen gelijktijdig Wanden worden vooruit geplaatst op Systeem wordt gebruikt als nog geenworden geplaatst de vloer vloer aanwezig isCyclustijd Verdieping per 10 of meer dagen Verdieping per 6 tot 10 dagen Verdieping 4 tot 6 dagenOntkisten Met de hand Kraan wordt gebruikt voor ontkisten. Bekisting is uitgerust met mechanismeHoge kosten Relatief hoge kosten voor ontkisten. Minimale kostenHergebruik Panelen: 50 maal Hout: 30 tot 40 maal. Staal: 500 maal. Hout: 30 tot 40 maal.(horizontaal of verticaal) Staal: 500 maalLocatie van belendingen In het algemeen van geen belang Het systeem heeft vrije ruimte nodig voor het transport van verdieping naar verdiepingVerticaal transport Met de hand. Gebruik van de kraan verhoogt Met de kraan. De kraan vervult twee functies: verti- Met de kraan. De kraan wordt niet gebruiktde efficiency en reduceert de kosten caal transport en ondersteuning bij be- en ontkisten voor ondersteuning bij be- en ontkistenKraancapaciteit Niet nodig, systeem kan met de hand worden Kraan-afhankelijk systeem. Het systeem reduceert de benodigdeopgebouwd Voldoende kraancapaciteit is noodzakelijk kraancapaciteit. Gemiddelde kraantijdper schot bedraagt 20 minutenVeiligheid Geen speciale voorzieningen noodzakelijk Speciale aandacht bij het manoeuvreren Aanbrengen van veilige werksteigersmet grote schottenRuimte op de bouwplaats Geen belangrijke factor, maar het systeem Het systeem vereist voldoende ruimte voor Het systeem wordt gehuurd of aangekocht.voor montage en onder- is effici?nter indien ruimte aanwezig is voor montage van de bekisting Geprefabriceerd systeemsteunende faciliteiten verwerking van materialenLocatie en arbeids- Effici?nter in gebieden met hoog gekwalifi- Effici?nter in gebieden met laag gekwalifi- Systeem is eenvoudig te lerenomstandigheden ceerde vakmensen met lage loonkosten ceerde arbeiders met hoge loonkosten (korte leercurve)Weer In het algemeen geen belangrijke factor Wanden moeten voldoende sterkte bezitten voordat mag worden ontkist, hetgeen wordtbe?nvloed door het weer. Harde wind beperkt het kraangebruikToegankelijkheid In het algemeen niet van belang Kan van belang zijn als het systeem wordt De bouwplaats moet goed toegankelijk zijn.bouwplaats geprefabriceerd en aangevoerd De elementen zijn vaak verdiepingshoogen de lengte kan oplopen tot 13 mAfmetingen bouwplaats Niet van belang Kan van belang zijn als de bekisting op de Niet van belang, de elementen wordenbouwplaats wordt gemaakt geprefabriceerd aangevoerdC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gBouwte chniekcement 2002 3 45kunnen eenvoudig worden ver-warmd, waardoor de betonver-harding kan worden beheerst.O n t w i k k e l i n g e n i n d et o e k o m s tDoor de steeds complexere bouw-opgave met gewenste korte bouw-tijden en steeds meer participan-ten in het bouwproces wordt hetbelang van een goede procesbe-heersing tijdens de bouw in detoekomst alleen maar groter. Ditzal leiden tot bouwmethoden metgeavanceerde gemechaniseerde ofzelfs geautomatiseerde bouwpro-ductiesystemen. Deze systemenzullen zijn gericht op het weers-onafhankelijk en veilig bouwen,met betere arbeidsomstandighe-den.Vereenvoudigingvanhetpro-ductieprocesdoorprefabricageenhet storten van zelfverdichtendebetonspecie onder geconditio-neerde omstandigheden kan lei-den tot vermindering van de hoe-veelheid arbeid op de bouwplaats.Uiteraard stelt dit wel hoge eisenaan de organisatie van de voorbe-reiding en uitvoering en de plan-ning van de logistiek. Hierbijkunnen nieuwe informatie- encommunicatietechnologie?n vandienst zijn.De bouwers van Nederland staatnog een aantal interessante uit-dagingen te wachten. L i t e r a t u u r1. K?hne, J.H., Hoogbouwdwingt tot nieuwe uitvoe-ringstechniek ? Zelfklim-mende hijsloodsen bepalenbouwsnelheid van de DelftsePoort. Cement 1991, nr. 4.2. Sterken, C.A.J. en J.J.P.M.Timmermans, Hoogbouw:staal of beton?, SBR-rapportF8 van Stichting Bouwre-search, Rotterdam 1988.3. Sterken, C.A.J., Millennium-toren Rotterdam ? Beton-innovaties maken hoogbouwtot interessante uitdaging.Cement 1999, nr. 8.4. Beemster, W., Bouwen inJapan, Arko Uitgeverij b.v.,2001.Glijbekisting Zelfklimmende bekisting TunnelbekistingKernen Kernen en gevelbuizen Wanden met vloerenTot 200 m Vanaf 70 m, geen maximum Vanaf 30 mWanden op vaste locatie. Systeem voor regelmatig gevormde Systeem voor regelmatig gevormde schijvenVariatie in wanddikte mogelijk constructiesTot een minimum beperken, veel sparingen en Kleine variaties in afmetingen en locatie Variaties in afmetingen en locatie van sparingen beperkt verwerkbaarvoorzieningen maken het systeem onpraktisch van sparingen verwerkbaarSysteem produceert ruw oppervlak. Regelmatig vlak oppervlak. Regelmatig vlak oppervlakGeen centerpengaten Aanbrengen profiellatten mogelijkWanden worden geheel of gedeeltelijk over de Wanden lopen drie verdiepingen voor op Wanden en vloeren worden gelijktijdig gestorthoogte gestort, voordat de vloeren aanwezig zijn de vloerVerdieping per dag, zonder de vloer Verdieping per 4 tot 6 dagen Verdieping per 2 tot 4 dagenBekisting wordt verwijderd aan het einde Bekisting is uitgerust met mechanisme Bekisting is uitgerust met mechanisme voor ontkisten.van het werk. Minimale kosten voor ontkisten. Minimale kosten Horizontaal transport met lieren. Minimale kostenNiet van toepassing Op zijn minst 20 maal, verticaal Tot 500 maalNiet van belang, het systeem kan worden gebruikt op begrensde locaties Het systeem heeft relatief veel vrije ruimte nodig voor het verticaaltransport van de tunnelsVoortbeweging door middel van vijzels Het systeem wordt verticaal getransporteerd Met de kraandie klimmen op stalen staven met behulp van hydraulische vijzelsKraan-onafhankelijk systeem Kraan-onafhankelijk systeem Het systeem reduceert de benodigde kraancapaciteit. Gemiddeldekraantijd per tunnel bedraagt 25 minutenAanbrengen van veilige werksteigers.Bij hydraulische systemen moeten veiligheids- Aanbrengen van veilige werksteigers. Hoge veiligheid door beperktemaatregelen worden genomen om brand op grote hoogte te voorkomen werkruimteContinue levering van materialen is een Geprefabriceerd systeem Geprefabriceerd systeem. Assemblage op de werkpleknoodzaak, evenals een continuebetonspecieaanvoerSysteem kan worden geleerd in twee Systeem vereist hoog gekwalificeerd Systeem vereist gekwalificeerde arbeiderstot drie weken toezichtWarm en koud weer be?nvloeden de be- Bij koud weer moet de bekisting worden Gestort beton wordt verwarmd. Harde wind beperkt het kraangebruiktonverharding en dus ook de glijsnelheid beschermd en het beton worden verwarmdEen beperkte toegankelijkheid is nodig Een redelijke toegankelijkheid is vereist De bouwplaats moet goed toegankelijk zijn voor de aanvoer van devoor de aanvoer van materialen voor de aanvoer van materialen tunnelelementenGeen belangrijke factor, het systeem kan worden ingezet op zeer kleine bouwplaatsen Niet van belang, de tunnelelementen worden geprefabriceerd aangevoerd