Het buigen van betonstaaldoor F. A. J. van SetersEen veertigtal jaren geleden, toen er bij de uitvoering van gewapend -betonwerken nog fouten voorkwamen, waaromtrent men zich nu geenvoorstelling meer kan maken, werd eens opgemerkt dat op heel een -voudige wijze de \ oerwapening werd gebogen. Ter plaatse van de op -buiging legde men een baksteen onder de staaf, plaatste de voet eropen trapte naast de steen de wapening neer op de werkvloer of bekis -ting, en men had de opbuiging. De hoogte van de bocht was altijdgoed; naar gelang van de vloerdikte had men meer of minder dekkingop de staaf.In het grootste deel van ons land placht men de vloerwapening nietop de buigbank, doch op de kist of werkvloer gereed te maken. Inlatere iaren gebruikte men daarvoor vaak speciale plooiijzers. Debreedte van de bek kwam ongeveer overeen met de lengte van debocht (tek. 1). Met ??n manipulatie had men de opbuiging verricht.Bij contr?le bleek er aan de hoogte van de bocht wel eens iets te ha -peren, doch men was een heel eind verder dan in de ,,baksteen -periode".tek. 1Tegenwoordig nog wordt algemeen het plooiijzer, volgenstek. 2, gebruikt. Het zal duidelijk zijn, dat men in feitehiermee de staaf wel een scherpe knik kan geven, doch nietde ronding met een minimum van 2 1/2 d, zoals de G.B.V.1950 aangeven.tek. 2De werkelijk goede plooiijzers zijn volgens tek. 3 uit-gevoerd, welke alleen met de vereiste doorn, waarom menhet staal plooit, kunnen worden gebruikt.De vorm van de buigplaten vraagt ook onze aandacht.Naast een doorn, waarop men ringen van de verlangdedikte ,,kan" schuiven, is de plaat van een vaste stift voor-zien, welke de staaf moet steunen (tek. 4). Het moet op-vallen, dat men voor elke staafdiameter een andere buig-plaat dient te nemen, want zou men om de doorn een ringleggen, dan komt men met de vaste stift voor de dikkerestaaf in het gedrang. Meestal vergeet men de ring maar, enbuigt de dikkere staaf om een te kleine doorn!Bij de buigmachines heeft men meer gaten in de apparatuur,zodat men de vereiste doorn en de afstand tot de geleiderkan kiezen.Onbegrijpelijk is, dat men zowel bij buigplaten als bijtek. 4Bij het buigen van een haak verplaatst de staaf zich in derichting van de doorn en trekt men een grotere haak danwordt verlangd. Klemt men de staaf vast, dan is de ver-plaatsing niet mogelijk en krijgt men bijv. op een staaf van12 mm ? een besparing op elke haak van circa 50 mm staaf-lengte. Niet alleen deze besparing spreekt, doch de vormvan de haak wordt zuiverder. Zij, die wel eens met enigszinsgeprofileerd staal hebben gewerkt, zullen hebben ervaren,dat het heel lastig is met de gebruikelijke apparatuur zuiverebochten en haken te trekken. Men is dan geneigd de schuldaan het staal te geven, maar weet niet, dat men met on-geschikte apparaten werkt.Nu kan men zeggen, dat de kleine onregelmatigheden erweinig toe doen, doch dan wordt vergeten, dat deze rede-nering niet altijd opgaat. Als men een haak trekt om eenveel te kleine doorn, bijv. 1-1 1/2 d, dan is er grote kans, datde haak bij een dynamische kracht breekt. Voor hoogwaar-dig staal met een veel geringere rek dan QR 24 moet men opeen goede wijze van buigen letten en zeer zeker als men metgeprofileerd staal te doen heeft;Zelfs als men dit staal om de vereiste doorn buigt, kan menop de plaats van de minste doorsnede min of meer scherpeafbuigingen krijgen, die zich als een knik of als een bochtmet een kern van 1 d aftekenen. Het materiaal verdraagtdat niet altijd.Men meent dan, dat het staal, hetwelk aan alle keurings-eisen voldoet, niet deugt. Maar men heeft bij de bewerkingniet voldaan aan de eisen in de G.B.V. 1950 gesteld.Het is heel wel mogelijk om het staal zonder extra loon-kosten, volgens de G.B.V. te bewerken, mits men de goedeapparatuur gebruikt.In tek. 5 is een eenvoudig apparaat aangegeven, dat zowelvoor het buigen van QR 24 als voor hoogwaardig staal kanworden aanbevolen.Met een handel klemt men de staaf door middel van deexcentrisch bewegende plaat zodanig tegen de geleider, datde staaf niet kan slippen.Met het plooiijzer aangegeven in tek. 3 trekt men elke bochtof haak precies op maat en zonder enige knik in de juistevorm.tek. 5Het aanzetten en lossen van de excentrische plaat is eenmanipulatie, die geen noemenswaardige tijd kost. De staafverplaatst zich niet, zodat men geen verlies heeft. De appa-raatjes kunnen zodanig worden uitgevoerd, dat men ze voormeer staafdiameters met de bijbehorende doorns kan ge-bruiken.Men zal dan ontdekken, dat het een praatje is, dat geprofi -leerd staal zich onnauwkeuriger laat bewerken; dat het buigenduurder zou zijn, wordt naar het rijk der fabelen verwezen.Gebruikt men een buigmachine, dan kan met kleine moeiteook een analoge kleminrichting worden aangebracht.tek. 3Cement 6 (1954) Nr 15-16buigmachines van ronde geleiders gebruik maakt en dezeniet vervangt door klemmen.235