Engelse Betonprijs 1985De Concrete Society Award 1985 is mediodit jaar toegekend. Winnaar werd de Kyleskubrug in de buurt van Kylestrome, Sutherland.Zeven andere projecten van de 30 die voorde prijs waren ingestuurd, zijn bekroond meteen eervolle vermelding. Er is bij de prijstoe-kenning niet zozeer gelet op categorie?n, alwaren de inzendingen over een breed gebiedvan de betontoepassing verdeeld.De Concrete Society Award wordt al 18 jaartoegekend en de jury constateert dat de ge-bouwen die in de beginfase tot winnaar zijnuitgeroepen, de tand des tijds opmerkelijkgoed hebben weten te doorstaan waar hetveroudering en vervuiling van de gevels be-treft. Op grond daarvan heeft de jury voorge-steld een 'verouderingsprijs' toe te kennenvoor betonconstructies met een leeftijd vanminstens 10 jaar. Het onderstreept wel hetbelang dat momenteel wordt gehecht aandeze problematiek.Kylesku brug, Schotlandfoto's: C&CA, Wexham Springs (GB)Terug naar de prijs van dit jaar, waarvan wehet winnende project alsmede een aantaleervolle vermeldingen kort onder -de aan-dachtbrengen. Het doet sympathiek aan datde Engelse jury ook oog heeft gehad voorkleinere bouwwerken, waardoor de schaalvan de betonbouw in menselijke verhoudin-gen is gebracht. Het alleen honoreren vangrote en imponerende projecten benadrukthet bouwen in beton op een veel te eenzijdigemanier.Kylesku brugDeze brug overspant een diepe zeearm in denoord-westelijke Hooglanden van Schot-land. Met een lengte van 275 meter vervangtdeze voorgespannen brug een veerdienst,om een weersonafhankelijke verbinding temaken. Het ontwerp laat de moeilijkhedenzien die het terrein met zich meebracht. Degebogen vorm van de brug is gekozen vooreen zo goed mogelijke inpassing in het heu-velachtige landschap. Daarbij speelden ookeen rol devereiste vrije doorvaarthoogte van24 m en de wens zo min mogelijk rotsge-steente te moeten verwijderen.De brug rust op landpijlers vanwege de diep-te en de steile hellingen van de zeearm. Deelegante V-vormige pijlers maken van hetbrugdek een constructie met 5 overspannin-gen. Dit maakte deconstructie minder kost-baar, terwijl de vormgeving daardoor niet al-leen robuust aandoet, maar ook evenwichtigis in z'n verhoudingen.De middenoverspanning van 600 ton is opde oever gemaakt en daarna met behulp vandrijvende kranen gemonteerd. Dit aanbren-gen van de middenoverspanning was in han-den van het Nederlandse bedrijf BredaTransport BV.De jury maakte haar waardering kenbaarvoor de hoge kwaliteit van het werk, zowelin ontwerp als uitvoering, waarbij zij de atqe-legen situatie als een handicap beschouwde.Ontwerp: Ove Arup & PartnersMeewerkend architect: G.RotneCementXXXVII (1985)nr. 12 903Spire House, Lancaster Gate, LondenHet betreft een 7 verdiepingen hoog terplaatse gestort appartementengebouw meteen capaciteit van 20 vier-kamer flats, waar-in de toren van Christ Church is opgenomen.In 1977 was het grootste gedeelte van dezekerk gesloopt, waarna besloten werd deoverblijvende toren en een gedeelte van dezuidelijke kerkwand integraal deel te latenuitmaken van de geplande nieuwbouw. Dithield voor de nieuwbouw in dat een gelijk-soortig profiel met de oude kerk moest ont-staan. Hiermee is het exterieur voor een be-langrijk deel verklaarbaar: een groot aantalschuin geplaatste schoren en opmerkelijkeeindbekroningen op dakniveau. In het nieu-we bouwwerk heeft de toren de functie vantoegangshal gekregen.Ter plaatse gestort beton is gekozen als con-structiemateriaal waarmee de sterkrieerde draagconstructie snel en nauwkeurigkon worden opgetrokken. Alle dragende de-len bleven binnen de breedte van 250 mmvan de woningscheidende wanden.De liftschachten grenzen aan de kerktorenwaarbij voor extra stabiliteit is gezorgd tenaanzien van windbelasting voor de totaleconstructie.Boven de vijfde verdiepingsvloer is de con-structie opgebouwd uit geprefabriceerdebetonelementen. De bouw van het ter plaat-se gestorte deel vergde 25 weken, het pre-fab-deel nam drie weken in beslag.De jury.waardeerde deingenieuze oplossingom de bestaande elementen te behouden enharmonieus in te passen in de nieuwbouw.architect: Covell Matthews Wheatley Part-nershipconstructeur: Peter M.Olley & AssociatesGebouw voor Shell, AberdeenVoor het onderzoek- en produktiecentrumvan 'Northern Operations' Shell Engeland inAberdeen, is een nieuwbouw betrokken meteen totale vloeroppervlakte van meer dan20 000 m2? Van hieruit wordt een groot aan-tal activiteiten geleid, onder meer de groteoffshore operaties in de Noordzee.Glasvezelcementis gebruikt voor de sand-wich gevelpanelen, uiteraard voorzien vaneen adequate isolatie. De oppervlakafwer-king van de elementen past bij die van deomringende bebouwing. De schuine gevelsin de gebouwdelen zijn gekozen om het ge-bouw niet te hoog te doen lijken ten opzichtevan de omgeving.Bij het ontwerp is rekening gehouden meteen zo zuinig mogelijk energieverbruik,waartoe nogal wat extra installaties moestenworden ingebracht. Als behuizing daarvan iseen verticale stalen schacht gekozen vankelder tot dakvloer om de toe- en afvoerlei-dingen zo kort mogelijk te houden.Dejury was ontvankelijk voor het gebruik vanglasvezelversterkt cement, alsmede voor degetroffen voorzieningen om veroudering envervuiling zo natuurlijk mogelijk te laten ver-lopen. Uiteraard was ook de inpassing vande nieuwbouw in z'n omgeving bij de beoor-deling betrokken.architect: A.Mclnnes Gardner & Partnersconstructeur: Crough& HoggCement XXXVII (1985)nr. 12 904Clubhuis teGlenrothes (Fife)Het nieuwe golf-clubhuis in het BalbirniePark teGlenrothes, is geheel in betonsteenopgetrokken. De omgeving is prachtig: eenbeboste helling als achtergrond en de golf-velden aan de voorkant. Op debegane grondtreft men kleedruimten aan met alles watdaarbij hoort. Daarom zijn hier de raamope-ningen klein en hoog gehouden. Vanaf deverdieping heeft men een prachtig uitzichtover het terrein, waartoe de wand bijna ge-heel uit glas bestaat.Het clubhuis is eenvoudig van opzet en juisthierbij werd de aanneemsom vermeld:110,000.De jury was gecharmeerd door het gebruikvan betonstenen in deze omgeving, wat zijkarakteriseerde als 'moedig'.architect: LA.Roliand & Partnersconstructeur: D.R.Murray & AssociatesGeluidwetende constructie bij hetvliegveld HeathrowDe noodzaak tot het bouwen van een geluid-werende constructie langs een gedeelte vanhet vliegveld Heathrow, heeft geleid tot eenuitvoering in geprefabriceerd beton. Dewand is 7 m hoog en steunt tegen driehoeki-ge schoren. De wandelementen zijn V-vor-mig en dienden veel massa te bezitten omnaar behoren te kunnen functioneren, terwijlaan het uiterlijk hoge eisen werden gesteld.Als extra belasting moest het g?luidschermbestand zijn tegen luchtdrukken veroorzaaktdoor op hoge toeren draaiende vliegtuigmo-toren.Het beton voor de elementen is vervaardigdmet wit cement en een speciale kalksteen als.qrof toeslagmateriaal. De oppervlakafwer-king is verkregen door aanbrengen van eenvertragerin de mallen en het afspuiten vande elementen met water na het ontkisten.De geluidwerende wand is 1200 m lang enloopt in een bocht. De ronding is gerealiseerddoor te werken met wiggen die tussen wand-panelen en schoren zijn aangebracht.architect: Scott Brownrigg & Tornerconstructeur: Taylor Woodrow ConstructionLtdCement XXXVII (1985) nr. 12W.Cobbett House,LondenHet William Cobbett House bevat luxe ap-partementen, inclusiefeen gezondheidscen-trum, squash-banen en een ondergrondseparkeergarage voor 35 auto's.Het gebouw is een ter plaatse gestorte gewa"pend-betonconstructie. De vloerplaten zijn200 mm dik, gedragen door een groot aantalkolomrnen met geringe afmetingen. Hiermeezijn wel de voordelen van een balkloze con-structie verkregen. .Het gebouw ligt langs de Metropolian Rail-way nabij het station van Kensington HighStreet. Voor de fundering van het 10 verdie-pingen hoge gebouw kon worden volstaanmet een 1 m dikke betonplaat. Bij de bouwzijn geen steigers gebruikt, zodat de verdie-pinghoge gevelelementen in een vroeg sta-dium konden worden aangebracht. In plaatsvan steigers zijn van tevoren samengesteldestellages toegepast die rustten op korte sta-len balken die buiten een vloerveld stakenen daaraan met beugels waren bevestigd.905Behalve het dichtzetten van de voegen, datvanuit een montagekraan buiten hetgebouwgebeurde, is al het overige werk van binnen-uit gedaan.De gevelpanelen zijn 120 mm dik en hebbeneen vlakke afwerking. De elementen zijn instalen mallen gestort. Na het ontkisten werdhet oppervlak met zuur ge?tst en licht gepo-lijst met een schuurschijf. De warme cr?mekleur van de betonelementen is bereikt metwit cement en grof toeslagmateriaal uit so-merford Keynes.De jury vindt dat het gebouw getuigt van eenongecompliceerd ontwerp, met een bijzon-dere uitvoering. De duidelijk merkbare zorgdie is besteed aan ontwerp, detaillering envervaardiging van de gevelelementen, zijn inwerkelijkheid goed naar voren gekomen.architect: Crang & Boakeconstructeur: Frank Hodgson & Ass, in sa-menwerking met Kazmar Consultants, To-rontoP.L.Spits