Hoewel altijd wordt gesteld dat de HSL start inAmsterdam, begint het nieuw aan te leggen trac?feitelijk kort voorbij het huidige station vanHoofddorp. Weliswaar rijdt de supersnelle trein inde toekomst vanaf de hoofdstad, maar doet dat aan-vankelijk op bestaand spoor. Vertrekpunt wordt hetCentraal Station van Amsterdam of het nog verderte ontwikkelen station Amsterdam/WTC. Dezelaatste halte vormt een spin in het web, wanneer inAmsterdam de Noord-Zuid-lijn is aangelegd en hetstation eveneens het vertrekpunt wordt voor deHogesnelheidslijn-Oost. Die lijn wordt gesitueerdvan Amsterdam, via Utrecht en Arnhem naar deDuitse grens.S t r o o m v o o r z i e n i n gOp weg naar het zuiden passeert de hogesnelheids-trein eerst het station van Hoofddorp via de buiten-sporen van de viersporige Schiphollijn, alvorensover te gaan op de nieuw aan te leggen lijn. Vanafdat moment zal ook de stroomvoorziening wordenaangepast. De huidige spanning van 1500 volt isniet langer voldoende. Daarom wordt na Hoofd-dorp overgegaan op een spanning van 25 kilovolt.De ervaring die hiermee wordt opgedaan is belang-rijk voor een eventuele landelijke invoering van ditvoltage als bovenleidingsspanning.In de Haarlemmermeerpolder loopt de HSL eerstgrotendeels evenwijdig aan de Schiphollijn op eenspoordijk op maaiveldhoogte. Na Nieuw-Vennep buigtde HSL oostwaarts om vervolgens de autosnelwegA44 te kruisen. Ter hoogte van Hoofddorp wordteen montageplatform aangelegd, van waaruit detoekomstige infraprovider (zie blz. 23) onder-cement 1999 612HSL-ZuidEEN HOLLANDSVAN HONDERDBob Kiel, Projectorganisatie HSL-ZuidEen bouwwerk dat zorgvuldig wordt ingepast, maar dat desondanks gezichtsbepalend wordt in het Hollandse land-schap. Dat wordt de Hogesnelheidslijn-Zuid, van Amsterdam naar de Nederlands-Belgische grens. Een kunstwerk van100 km met circa 170 kunstwerken, dwars door het dichtstbewoonde gebied van Nederland. We volgen het spoordoor het landschap van noord naar zuid. En we staan stil bij bijzondere kunstwerken en inpassingen.houdswerkzaamheden aan het trac? kan verrichten.Om het trac? te kunnen bereiken, zullen ook tweeinstandhoudingssporen worden aangelegd. Zeliggen tussen de Schiphollijn en de HSL over eenlengte van circa 400 m, en zijn bedoeld voor de toe-gang van onderhoudsmaterieel voor de HSL.A q u a d u c tNa de kruising van de A44 nadert de hogesnelheids-lijn een interessant kunstwerk. Het gaat om hetaquaduct onder de ringvaart van de Haarlemmer-meer, dat aan de westzijde naast het bestaandeaquaduct van de autosnelweg A4 komt te liggen.Dit is een complex kunstwerk, met aan de noord-zijde een vaste waterkering met keerwanden aanweerszijden. Na het aquaduct loopt het trac? verderevenwijdig aan de autosnelweg A4. Het is debedoeling dat tegelijk met de bouw van de HSLwordt begonnen met het verbreden van de A4tussen Leiden en Burgerveen.Hoe de A4, ??n van de drukst bereden autosnelwe-gen van Nederland, er in de toekomst gaat uitzien,is nog onduidelijk. Op 22 maart 1999 heeft de mi-nister van Verkeer en Waterstaat het trac?besluitvoor dit deel van het traject ingetrokken, omdat erdiverse onvolkomenheden waren geconstateerd.Het gaat daarbij om het traject ten zuiden van deDwarswatering tot aan Leiden. Rijkswaterstaat doetmomenteel een integrale studie naar de benodigdecapaciteit van de A4 in de toekomst. Pas als deresultaten van die studie bekend zijn, kunnen con-crete plannen voor een eventuele verbreding van deA4 naar 2x4 rijstroken worden opgesteld.P e r g o l a c o n s t r u c t i eWat het trac? ook wordt, de hogesnelheidstrein zalde snelweg in de buurt van Rijpwetering moetenkruisen. Daartoe is een hoge pergolaconstructieontworpen; een opvallend element in het landschap.cement 1999 6 13KUNSTWERKKILOMETERDe ringvaartHaarlemmermeer zalworden gekruist met eenaquaductDe HSL passeert het GroeneHart ondergronds, daartoewordt een boortunnelaangelegdIn opdracht van de regering wordt momenteelonderzoek gedaan naar een kruising op maaiveld-niveau over een verdiepte A4.Na de kruising met de A4 daalt de HSL in deHoogmadesche Polder geleidelijk naar de ingangvan de boortunnel onder het Groene Hart. Meerinformatie over deze tunnel, die onder het veenweide-gebied zal worden geboord, vindt u op blz. 24.Eenmaal uit de tunnel passeert de spoorlijn opmaaiveldhoogte het dorp Benthuizen, gaat door hettoekomstige bos Bentwoud, langs de Vinex-locatieOosterheem en kruist ten slotte de A12 en de spoor-lijn Den Haag ? Gouda. Na deze passage doorsnijdtde HSL het glastuinbouwgebied OverbuurtschePolder in de zogenoemde B-driehoek, Berkel enRodenrijs, Bergschenhoek en Bleiswijk. Om hetkassengebied zoveel mogelijk te sparen, is het trac?hier gesitueerd op hoge betonnen pilaren.Daardoor wordt de restruimte in het kassengebiedmaximaal benut, terwijl de lijn zo min mogelijkdoorsnijding veroorzaakt. Bij Bergschenhoek gaatde lijn over op een ligging in een half verdiepte bak.A f g e d e k t e t u n n e lDeze half diepe, open tunnelbak gaat in Rotterdamover in een afgedekte tunnel. Daardoor ondervindtde luchthaven Zestienhoven weinig hinder van deHSL. Een uitgebreide beschrijving van het ontwerpvan de tunnel vindt u op blz. 30. Even voor deRotterdamse dierentuin Blijdorp sluit de HSL meteen scherpe bocht aan op het bestaande spoorRotterdam ? Utrecht. Na het Centraal Station vanRotterdam, waar de hogesnelheidstrein een stop zalmaken, gaat de trein verder naar het zuiden via debuitensporen van de viersporige Willemstunnel. Inde buurt van Rotterdam-Lombardijen takken de HSL-sporen af van de bestaande spoorlijn Rotterdam-Dordrecht.Daar vindt tevens de functiewisseling plaats, waar-bij er wordt gewisseld van links naar rechts rijden.Deze functiewissel is noodzakelijk om aansluitingop het Belgische spoorwegnet mogelijk te maken.De Belgen rijden namelijk contra aan het Nederlandsesysteem, als gevolg van het feit dat het Belgischespoorsysteem in de negentiende eeuw is aangelegdvolgens Britse principes. Het oostelijk HSL-spoorkruist daarom op een hoogte van negen meterboven het maaiveld zowel het andere HSL-spoor alsde sporen richting Dordrecht en de goederen-sporen.Direct na de kruising van de beide sporen, bundelenalle sporen ? waaronder die van de Betuweroute ?door Barendrecht. Teneinde de overlast voor deomwonenden te voorkomen, is besloten het spoorhier over een lengte van 1500 m te overkappen. Inhet artikel op blz. 34 over de problematiek in enA r c h i t e c t u u r & o n t w e r pInfrac tr uc tuurcement 1999 614Om het kassengebied in de B-driehoek zoveel mogelijk te sparen, komt de HSL hier op een hoog-gelegen viaductrond Barendrecht vindt u gedetailleerde informatieover dit project.N a t u u r l a n d s c h a pNa Rotterdam doorkruist de HSL op maaiveld-hoogte het Develgebied, een fraai natuurlandschapten noorden van de Oude Maas. Een interessantkunstwerk is de zinktunnel onder de Oude Maas.Hier doorsnijdt het trac? de Lindtse Dijk, die defunctie van waterkering heeft. De waterkerendefunctie van de tunnel wordt gewaarborgd door eenwaterkerende wand, waardoor een zogenoemdekanteldijk ontstaat. Aan de zuidzijde van de 2500 mlange tunnel wordt, in verband met veiligheids-maatregelen, een platform aangelegd voor deopvang van passagiers bij calamiteiten. Dit plat-form is ook bereikbaar voor ambulances en brand-weerwagens.Na de tunnel onder de Oude Maas volgt de tunnelonder de Dordtsche Kil. Ook deze tunnel wordt mettwee uitvoeringsmethoden gemaakt: de Cut & Cover-methode en het afzinken van tunnelelementen.Het C&C-gedeelte vormt een tussengedeelte tussende open bak en de afzinkelementen in deDordtsche Kil. De tunnel heeft een totale lengte vancirca 1500 m en wordt doorgetrokken tot onder deA16. Hierna zal de lijn snel stijgen naar circa 22 mboven maaiveld. Deze hoogte wordt bereikt bij demiddenpijlers van de brug over het HollandschDiep. In het artikel op blz. 6 kunt u meer lezen overhet ontwerp van deze 1250 m lange brug.B r a b a n t s e z a n d g r o n d e nEenmaal over de brug over het Hollandsch Diepbereikt de HSL de Brabantse zandgronden. NaZevenbergschen Hoek wordt de HSL verdergebundeld met de autosnelweg A16 en als ??ngeheel uitgevoerd. Daarbij wordt de A16 verbreedvan 2x2 naar 2x3 rijstroken en in westelijke richtingverschoven, zodat de HSL tussen de snelweg en debestaande spoorlijn Dordrecht ? Breda kan wordenaangelegd. De autoweg en de hogesnelheidslijnpasseren dicht naast elkaar in een half diepe, opentunnelbak het stedelijk gebied ter hoogte van Breda-Prinsenbeek. Twee brede viaducten daaroverheen,de zogenoemde Stadsducten, zorgen ervoor dat destedelijke verbindingen optimaal in tact blijven.Verbindingssporen tussen de HSL en het bestaandespoor zorgen ervoor dat hogesnelheidstreinenvanuit Breda CS zowel in noordelijke als zuidelijkerichting van de HSL gebruik kunnen maken.Ten slotte duikt de HSL bij het verkeersknooppuntGalder onder de A16 door naar de westelijke zijde,om bij de Belgische grens aan te sluiten op hetEuropese net van hogesnelheidslijnen, met directeverbindingen met Antwerpen, Brussel, Parijs,Londen en Zuid-Frankrijk.Deze maanden worden de laatste voorbereidingengetroffen. Volgens planning zullen de voorberei-dende bouwwerkzaamheden in Noord-Brabanteind dit jaar beginnen. Medio 2000 starten de bouw-werkzaamheden in de provincies Noord-en Zuid-Holland. In 2005 zal Nederland daadwerkelijk zijnaangesloten op het netwerk van hogesnelheids-lijnen. Dan kunnen reizigers, ruim 25 jaar na deeerste gedachtenvorming over het vervoer in de 21eeeuw, de afstanden tussen de Europese hoofdstedenin een recordtempo afleggen. sA r c h i t e c t u u r & o n t w e r pInfras tr uc tuurcement 1999 6 15Na Rotterdam kruist de HSL het Develgebied op maaiveldhoogteNa Zevenbergschen Hoek wordt de HSL gebundeld met de A16 en de bestaande spoorlijn Dordrecht- Breda.