? woningbouw ? constructief ontwerp ? wapeninging.R.H.5chenk en J.W.Taselaar, Bouwstaal Nederland BV, RoermondG.Versteeg, Goudstikker & De Vries, ZoetermeerIs het mogelijk een gietbouwproject in de woningbouw te wapenen met bouwstaalnettendie per kilogram duurder zijn dan standaard (kruisj-netten en toch veel geld te besparen?Het antwoord op deze vraag is kort en krachtigja, al is de uitleg ervan omslachtiger. Er isbijvoorbeeld meer te besparen dan alleen geld. Aan de hand van een praktijkvoorbeelddat volgens vier verschillende wapeningsmethoden is uitgewerkt, worden de voordelenvan ontworpen bouwstaalnetten verduidelijkt.ECONOMISCHWAPENENVANWONINGBOUWPROJECTENVERGELIJKING VANVIERWAPENINGSVERSIES IN EEN PRAKTIJKVOORBEELDWapenen met ontworpen netten kan op debouwplaats veel geld besparenfoto: Anne Froma, AssenCEMENT1996/12Het voorbeeld betreft een project van 62eengezinswoningen, gebouwd met een tun-nelbekisting. Als de woningen waren ge-bouwd met een aparte wand- en vloerbekis-ting, zouden de resultaten ten aanzien vanhet wapenen hetzelfde zijn geweest. Het-zelfde geldt voor een niet-woningbouwpro-ject. Aan een voorbeeld uit de utiliteitsbouwwordt thans gewerkt.De methodenErworden vier methoden vergeleken:1. De 100%-versie, ofwel wapenen metstandaard kruisnetten met kenmiddellijnin twee richtingen gelijk aan de hoofd-wapening.2. De 20%-versie, wat betekent dat de ver-deelwapening, die 20% van de hoofdwa-pening bedraagt, door middel van stan-daardkruisnetten wordt aangebracht enwordt aangevuld met bijlegwapening omde vereiste hoeveelheid hoofdwapeningte verkrijgen.3. Versie met standaardnetten; dat bete-kent de wapening bestaat uitgestandaar-diseerde wapeningsnetten die op voor-raad liggen, zoals wandnetten, ondernet-ten, randnetten en steunpuntnetten.4. Versie met voor het werk ontworpen net-ten, ofwel wapenen met netten die vooreen specifiek werk op maat worden ge-produceerd.100%-VersieIn deze versie zouden de woningen wordengewapend met standaard kruisnetten waar-van de kenmiddellijn dezelfde isals die voorde berekende hoofdwapening. Als gevolghiervan wordt de verdeelwapening veelzwaarder dan eigenlijk nodig is. Uiteindelijkis voor de verdeelwapening maar 20% vande hoofdwapening nodig.In het geval van 62 eengezinswoningen zouop deze manier 62 ton wapening nodig zijn,waarvan 5,5 ton bijlegwapening. Het over-grote deel van de kruisnetten is 6050 mm x2450 mmo Maar in de bovenwapening vande vloer zijn rand- en steunpuntnetten (rno-mentwapening) nodig. Door de afmetingenvan de netten zou dit betekenen dat er veelgeknipt moet worden, met als gevolg knip-verlies en afvoer. Daarnaast leidt knippenertoe dater meer mankracht nodig is op detunnelbekisting. De wapening is echter gun-stig geprijsd en het aantal netsoorten is be-perkt.20%-VersieBijdeze methode wordt deverdeelwapeningin standaard kruisnetten aangebracht en erworden losse staven bijgelegd om aan devereiste hoofdwapening te komen. Alduswerkend is 45,7 ton wapening nodig, waar-van 14,7 ton bijlegwapening, dieapartbijge-bonden moet worden.Ten opzichte van de 100%-versie is een aan-zienlijke hoeveelheid wapening uitge-spaard, maar naast het knipwerk en afvoe-ren moet nu ook een groot aantal stavenworden bjgebonden, wat nog meertijd vergt.23? woningbouw ? constructief ontwerp ? wapeningEerste verdiepingsvloer met ontworpen netten: onderwapeningoo54004800KNI PPEN NETDELENWAPENING ALSTUSSEN AS374800905net Qnet ten staven IEerste verdiepingsvloer met standaard netten: onderwapeningVergelijking wapeningUit het voorgaande blijkt dat er tussen devier wapeningsversies aanzienlijke verschil-len bestaan. Figuur 1 toont de vier vergele-ken wijzen van wapenen en de hoeveelhe-den wapening die daarvoor nodigUitersten zijn de 100%-versiemet62 ton wa-pening en de ontworpen netten met31,3 tonwapening.De hoeveelheid wapening kan bij ontworpennetten verder worden teruggebracht tot27,8 ton en 3,5 ton bijlegwapening.Knipwerk en -verlles zijn tot vrijwel nul gere-duceerd.Ontworpen nettenOntworpen netten worden door de leveran-cier specifiekvoor een bepaald werk samen-gesteld. Het ontwerpen van wapening heeftde volgende voordelen:? op het werk is minder arbeid nodig voor hetaanbrengen van de wapening;? het door de constructeur vereiste aantalrnm? per m wordt zo dicht mogelijk bena-derd;? de netten worden ontworpen naar de di-mensies van het werk, waardoor er nauwe-lijks of geen knipverlies is en weinig afvoer;? er is slechts weinig bijlegwapening nodig,wat tijdwinst oplevert.Standaard nettenBij toepassing van standaard netten (37,4ton) is circa 5,5 ton bijlegwapening nodig.Opnieuw is de hoeveelheid wapening ver-minderd, maar daarbij komt dat ook hetknipwerk en :het knipverlies zijn geredu-ceerd. De standaard netten zijn duurder dande kruisnetten; de invloed daarvan wordtverder in dit artikel besproken.cHoeveelheid wapening bij vier onder-zocnte wapeningsversiesI-I--- -Indexcijfer van de kosten (exclusiefaan-brengen) van de verschillende versies metontworpen wapening als basis-e C0 0e Nce150130120110L-1009080706050302010uXoNseooo150001000050003500020000co 25000o650006000055000500004500040000Alsde kosten voor de wapening in de vergelij-king worden betrokken, blijken de verschil-len minder groot, maar nog steeds waar-neembaar.Figuur 2 toont de indexcijfers van de wape-ning (exclusief het aanbrengen), waarbij deontworpen netten als basis zijn genomen(100). Ookhieris de 100%-versie de duurstemet een indexcijfer van 143;6.24 CEMENT1996j12l- BII18-1500_1 01IX: IX:o 00'9_15T.:1 II II' I. __ e AIEerste verdiepingsvloer met standaard netten: bovenwapeningVergelijking wapening + aanbrengenVerschillende wapeningscentraleshebbenvoor de vier wapeningsversies berekendhoeveel uren nodig om een ton wape-ning van elke versie te vlechten. Opnieuwwerd de versie met ontworpen netten als ba-sis genomen, waardoor het indexcijfer voorde 100%-versie 171 werd (vlechturen voorde 100%-versie gedeeld door vlechturenvoor de ontworpen-nettenversie).Voor de 20%-versie zien we hoe arbeidsin-tensief het bijbinden van staven is, want de-ze kwam zelfs uit op het indexcijfer 193.Voorde standaard netten kwam het indexcij-fer op 121.Tot slotOntworpennetten, toegepast in een woning-bouwproject volgens de gietbouwmethode,geven de minst arbeidsintensieve wape-ning. De vlechter kan de wapening directplaatsen en hoeft nauwelijks te knippen.Minder knippen en bijbinden maken het mo-gelijk de tunnelbekistingsneller in te richten.Het voordeel wordt nog groter door de be-sparing op het aantal kilo's.Dit heeft aanzienlijke gevolgen voor de tota-le kosten van dewapeningvan de 62 wonin-gen. De totale kosten zijn weergegeven in fi-guur 3, waarbij de versie met ontworpen wa-pening op 100% is gesteld.De verschillen tussen de vier manieren vanwapenen zijn groot. Het kostenverschil tus-sen standaard netten en ontworpen nettenis meerdan 25%. Zelfs bij een prijsdaling vande standaard netten van 5% daalt het ver-schil tussen deze methodeen de ontworpennetten maarweinig (circa 23% voordeel voorde ontworpen-nettenversie).442554002905 9054 003754Eerste verdiepingsvloer met ontworpen netten: bovenwapening250225200175150u 125x10075502500 000e0Indexcijfer van de totale kosten (inclu-sief aanbrengen) van de verschillende ver-sies met ontworpen wapening als basisEr moet echter ??n kanttekeningworden ge-plaatst: het wapenlngsontwerp moet goedzijn. Daarbij moet worden gedacht aan:? keuze voor niet onnodig veel netsoorten,maar ook niet te weinig verband metknipwerk en-verlies (milieu) en staven :bij-binden;? een goed gebruik van de mogelijkhedenvan de machines bij de bouwstaalleveran-cier;? praktijkkennis bij ontwerper van de nettenen het wapeningsplan.Het is vooral de engineering die bepalend isvoor het slagen van een project met ontwor-pen netten.?CEMENT1996/12 25