UTILITEITSBOUW ALGEMEEN ONTWERPDIMENSIONEREN OPWINDBELASTINGdrs.ing.J.C. S~hilperoord,Gemeentewerken Rotterdam, Ingenieursbureau Utiliteits- enWaterbouwTer verbetering van de bereikbaarheid van de Brittanni?haven is langsde westzijde van het Calandkanaal, ter hoogte van de Calandbrug, eenwindscherm gebouwd met een lengte van 1,75 km. De keuze van vorm,configuratie en materiaal is vastgesteld in' nauw overleg tussen driepartijen: het Gemeentelijk Havenbedrijfals opdrachtgever voor watbetreft de nautische aspecten, TNO-Apeldoorn voor de windtechnischekant van het project, en Gemeentewerken Rotterdam als ontwerpend,voorbereidend en uitvoerend bureau. Het ontwerpproces en deresultaten zijn onderwerp van dit artikel.1 Situatie van het windscherm langshet Calandkanaal, ter hoogte vande Calandbrug en de Brittanni?haven(alleen het zuidscherm en een deel vanhet middenscherm zijn getekend)8 Cement 1986 nr. 4Toepassingvan een uniform schetmty-peoverde totale lengte bleeknietmoge-*Pitot-buisjes zijndunne buisjesdie zo-danig in het model zijn opgenomen datde uiteinden gelijk liggen met het bui-tenoppervlak van het model. Terplaatsevan het buisuiteinde worden (stro-mings-)drukken gemeten.Inbreng dienst GemeentewerkenEind 1983 kreeg Gemeentewerken Rot-terdam van het Havenbedrijf de op-drachttot het ontwerpenvan een wind-scherm, gebaseerd op voorlopige resul-taten van het windtunnelonderzoek.Deze resultaten wezen in de richtingvaneen schermhoogte van 25 m bij eendoorlatendheidvan25%.Daarbij goldentwee randvoorwaarden:- aan de esthetischevormgevingin rela-tie tot het landschap diende uiterstezorg te worden besteed;- in het kader van het reststoffenbeleidinhetRotterdamsegebied moestwor-den gestreefd naar eenzogroot moge-lijke toepassingVan verbrandingsslak-ken afkomstig van de Afvalverwer-king Rijnmond (AVR) en de Rotter-damse afvalverbrandingsinstallatie(ROTEB).van de vaarlijn in het Calandkanaal te-rug te brengen metca.60%vanca. 7 BFTna,ar ca. 5 BITEr werd daartoe een schaalmodel ver-vaardigd van de Brittanni?haven, waar-bij ookde omringende bebouwingwerdopgenomen. Ter plaatse van de vaarlijnin het Calandkanaal werd op een aantalrepresentatieve punten een schaalmo-del van een hoogstekend schip beves-tigd, waarin zich een groot aantal Pitot-buisjes* bevonden. Dit modelwerd be-vestigd op een draaibare schijf, waar-door het mogelijkwas perwindrichting(15 graden) zeer gedetailleerd de totaledruk op het scheepsmodel te bepalen.Alle krachtenwerdengerelateerdaandewinddruk op 10 m hoogte, in de zoge-na,a,mde o)1gestoorde zone, dat wil zeg-gendiehoogtewaarbij de invloedvandeoppervlaktegesteldheid van het terreinniet meer aanwezig is. De eerste metinggeschieddeop het'kale' model, dus zon-der windkerende voorzieningen, enfungeerde als nulmeting. Vervolgens isnagegaan welk type windkering (confi-guratie) het meest effectiefwas, waarbijgeletwerd op de hoogtevan het scherm,afstand tot de waterlijn en de mate vandoorlatendheid.In deze fase van het ontwerp verzochthet Havenbedrijf de Dienst van Ge-meentewerken te gaan 'meedraaien' inhet ontwerpproces, zowel (civiel-)tech-nisch als architectonisch.Windtunnelonderzoek eerste faseHet Gemeentelijk Havenbedrijfver-strekte aan de afdeling Stromingstech-niekvanMT-TNO teApeldoorndeop-dracht nader onderzoek te verrichten(m.b.v. windtunnelonderzoek) naar demogelijkheid de winddruk ter plaatseWindscherm op de westelijke kanaaloever.De derde onderzochte variant bestonduit het aanbrengen vaneen windkeren-de voorziening langs het kanaal, zoda-nig, dat in de vaarlijn een verbeteringvan het windklimaat zou worden be-reikt in?de orde-grootte van 7 naar5 BFT. Het is deze laatste variant, waar-