in het ontwikkelingsstadium bevindt, is van opneming inkeuringsvoorschriften voorlopig nog-geen sprake. De onder 6en 7 genoemde bepalingen komen niet in aanmerking ombindend te worden opgenomen in de normaalbladen voorcement. Het zou echter wel van belang zijn, indien methodenvoor deze bepalingen zouden worden opgenomen onder degenormaliseerde keuringsmethoden, opdat voor eventueelgebruik een standaardmethode ter beschikking staat.Het spreekt vanzelf, dat met het invoeren van nieuwekeuringsmethoden ook een revisie van de keurings-eisen in deverschillende cement-normbladen gepaard moet gaan. Voordruk- en buigsterkte moeten nieuwe cijfers worden aangegeven.Ook zal het nodig zijn een vrij groot aantal proeven teverrichten, waarbij oude en nieuwe methoden naast elkanderworden toe-gepast om de betrekking tussen de cijfers volgensde oude en nieuwe methoden vast te leggen, daar anders al hetoude cijfermateriaal waardeloos zou worden. Aangezien bij deinvoering van gewijzigde en nieuwe keuringsmethoden allecement-normbladen zullen moeten worden herzien, kantegelijkertijd de daarop voorkomende definitie, die eveneens isverouderd, aan de tegenwoordige inzichten worden aangepast.In deze definitie wordt b.v. de samenstelling vanPortlandcement slechts vastgelegd door de beperking, dat dehydraulische modulus ten minste 1,7 moet be-dragen. Dezebepaling, die overgenomen is uit de toenmalige Duitse normen,had destijds zin om pro-ducten als Roman-cement en anderesterk hydraulische kalksoorten met lager kalkgehalte dan hetPortlandcement, daarvan te onderscheiden. Voor deontwikkeling van Portlandcement is deze onderschei-ding vanveel nut geweest.Aangezien met verhoging van het kalkgehalte de hydrauliciteit,speciaal de snelheid van verharden, toeneemt, is men in de loopder jaren voor vele cementsoorten met het kalkgehalte omhooggegaan, waarmede een begrenzing van het kalkgehalte aan debovenkant belangrijker geworden is dan het aangevenvan-een minimum kalkgehalte. In de Engelse voor-schriften is b.v. de verhouding van CaO tot AI2O3 +SiO2 uitgedrukt in moleculeprocenten van 1904 tot 1932successievelijk opgevoerd van max. 2,75 tot max. 3,0. Hetgevaar van de verhoging van het kalkgehalte is, dat er in decement na het branden en sinteren meer vrije kalk overblijft dangewenst is. Door verbetering van de meng- en maaltechniekkan men thans tot dicht bij de theoretische grens gaan. Dezegrens wordt bepaald door de samenstelling van de in de klinkergevormde verbindingen, die maxiaal 3 moleculen CaO bevattenop 1 molecule Si02 of 1 molecule AI2O3 (n.l. de verbindingen,die verkort worden aangeduid als C3S en C3A).Daar het hier gaat om verbindingen in bepaalde molecule-verhoudingen is het werken met gewichts-procenten, zoals bijde hydraulische modulus het ge-val is, niet juist. In degenoemde verbindingen van kalk met kiezelzuur en metaluminiumoxyde is de molecule-verhouding als 3 : 1. Degewichtsverhouding bedraagt 2,8 :1 voor het 3CaO.SiO2 en1,65 :1 voor het 3CaO.Al2O3. Het optellen in de noemer vangewichtspercentages kan dus nooit een zuiver beeld geven vande bestaande verhoudingen. Wil men in de definitie eenbegripsomschrijving op-nemen, die iets vastlegt over desamenstelling, dan moet men met de moleculair-gewichtenrekening hou-den door het invoeren van factoren, waardoor ge-wichtsprocenten in cijfers worden omgezet, die even-redig zijnmet de mol.%-en.In verschillende buitenlandse voorschriften is dit ge-daan, zob.v. de nieuwe Engelse voorschriften, waarin de formule vanLea is opgenomen. Het nieuwe Amerikaanse voorschrift(A.S.T.M. C 150-47) volgt een andere weg door op grond vande analyse voor verschillende Portlandcementtypen met be-hulp van bepaalde formules de gehalten aan zg. klin-ker-componenten uit te rekenen en max. of min. cijfers aan tegeven voor de verbindingen: tricalcium-silicaat (C3S),dicalciumsilicaat (C2S) en tricalcium-aluminaat (C3A).In verband met het voorgaande is het wel duidelijk dat bij devernieuwing van de Nederlandse cement-normen detegenwoordige definitie niet gehandhaafd zal kunnen worden.DelftCentraal Instituut voor Materiaalonderzoek(Cimo) afd. BouwmaterialenDemonstratie bouwsysteemRaatbouwDe redactie van ,Cement" werduitgenodigd door de di-rectievan de N.V. Schokbeton teKampen op haar terrein hetskelet van de proefwoning inhet raatsysteem te bezichtigen.In een der volgende nummerszal hierop worden teruggeko-men.De adj.-dir., de heer W. vanWulften Palthe, toonde de fa-briek en de in aanbouw zijndewoning, waarna de architecthiervan, de heer M. Zwaagstrade theoretische toelichtingengaf en de voordelen van ditnieuwe systeem naar vorenbracht.De bijgevoegde foto toont sta-dium I van het montageschema.413