De pneumatische betontransporteurdoor ir W. van der SchrierIndien veerschipper Rietheuvel uit de ..Camera Obscura" nog inleven zou zijn, dan had ik hem een uitnodiging gestuurd om eenstekomen kijken naarzijn uitvinding van de schietblaasbalk, dochnu toegepast voor het transport van betonspecie. De bakermatvan de uitvinding van dit transportmiddel is ook weer Frankrijk,waar men omstreeks 1920 voor de eerste maal het betontransportop deze wijze verwezenlijkte en wel hoofdzakelijk bij onder-grondse werken, zoals mijnen en tunnels.Na vele verbeteringen heeft men tenslotte ook in ons land eenpneumatische betontransporteur ontwikkeld, waarmee hetmogelijk is over een afstand van ca 300 m horizontaal en ca 40 mverticaal het beton als het ware weg te schieten, zonder dat ergevaar van ontmenging bestaat. Het apparaat is bruikbaar ge-maakt voor het transport van betonspecie voor alle soortenbovengrondse werken, zoals funderingen, betonskeletbouw,bruggen, sluizen, enz.Een van de hoofdbestanddelen van dit transportwerktuig is eenreservoir, dat van boven cylindrisch en aan de onderkant kegel-vormig verloopt, zoals uit tek. I blijkt. Aan de bovenkant wordtdeze drukketel (inhoud vari?rend van 250 tot 600 I) afgeslotendoor een conische afsluiter, die met een handgreep te bedienenis. Na openen van de afsluiter wordt de drukketel met beton-specie gevuld, wat het beste kan geschieden door de molen hogerop te stellen, op de wijze als foto 2 aangeeft. Tevens zien we hier-op de luchtketel (inhoud 1,8 m3), die door een compressor metlucht gevuld wordt tot 7 at. De leiding, die de luchtketel verbindtmet de drukketel mondt aan de bovenzijde hiervan uit (zie aan-zicht tek. I), doch heeft tevens een aftakking aan de onderkanttegenover de betonleiding (bij A in de verticale doorsnede vantek. I). Na sluiten van de conische afsluiter wordt door de be-dieningsman in de drukketel lucht toegelaten, tot de benodigdedruk in overeenstemming met de lengte en hoogte van de leidingis bereikt, hetgeen met een drukventiel wordt geregeld. Debetonspecie wordt hierdoor in de transportleiding geperst. Tek.3geeft de opstelling te zien van de betonmolen, drukketel, lucht-ketel en compressor met het zand- en grinddepot en de cement-loods.De transportleiding bestaat uit buizen met een doorsnede van 6"en van diverse lengten, die aan elkaar worden gekoppeld doormiddel van snelkoppelingen (zie aanzicht tek. 4).De langs de omtrek voorkomende nok van het ene uiteinde vaneen buis wordt hierdoor luchtdicht gedrukt tegen de rubberringvan de andere buis (zie doorsnede van tek. 4).De transportleiding kan in rechte lijn naar het stort worden ge-legd, doch ook in ??n of meer bochten (zie foto 5) en kan zelfsonder de straat of spoor lijn doorlopen (tek. 4). Op het stortmondt de transportleiding uit in een vangbak met ontluchting(tek. 6). De lucht ontwijkt in deze bak uit de betonspecie en ver-laat hem door een opening, waarvoor een afscherming is ge-plaatst, opdat hierdoor geen betonspecie kan uittreden. Na hettek. I. aanzicht en verticale doorsnede van de drukketelfoto 2. opstelling van de betonmolen,luchtketel en drukketeltek. 6vertikale doorsnede van devangbak met ontluchtingtek. 4. aansfuiting van detransportbuizen; aanzichten langsdoorsneden130Cement5(1953)Nr9-10verlaten van de vangbak loopt de specie door een stortgoot tussende bekisting (foto 7), waarbij de bekende verdichtingsmiddelentoepassing kunnen vinden (bijv. door porren, zoals foto 8 aan-geeft). De buizen kunnen na afloop van net storten worden ge-reinigd door een prop jute cementzakken door te blazen.Met behulp van de pneumatische betontransporteur is hetmogelijk om bijv. bij het gebruik van een 500 I molen 10-14 m3betonspecie per uur zonder storingen te vervoeren. Hierbij iswel van het grootste belang, dat de bedieningsman bij de druk-ketel de luchtdruk zodanig regelt, dat geen verstoppingen kun-nen voorkomen of dat te snelle lediging in de vangbak geschiedt,waardoor de specie hier uitspat en ontmengingen kunnen ont-staan.De pneumatische betontransporteur V i c t o r is thans reeds opvele werken1) in Nederland in gebruik en vindt hoe langer hoemeer toepassing, vooral waar grote hoeveelheden betonspeciesnel en economisch moeten worden vervoerd.1) Zo heb ik die transportwerktuig in werking gezien bij de Aannemers-firma de N.V. Nelis te Haarlem, voor het storten van een kolentransporteur(tek. 9) van de P.E.N, te Velsen en kan ik getuigen, hoe de betonspecie alshet ware naar het stort werd getoverd. Uit de gcgeven situatie blijkt (zoalshet rangeerspoor), dat een andere vervoerswijze grotere kosten met zichzou hebben meegebracht.foto 8. het porren van de betonspecie in de bekistingAan de samenstelling van het beton worden geen bijzondereeisen gesteld, mits het normale betonspecie betreft met de ge-bruikelijke cement-dosering en de betonspecie enigszin splastischis, ofschoon ook vrij stijve betonspecie herhaaldelijk met succeswerd getransporteerd.foto 5. ligging van de transportbuizenover het terrein naar het stortfoto 7. Het beton verlaat de vangbak131Cemenl 5 (1955) Nr 9-10