De nieuwe constructeur (5)8201080De nieuweconstructeur (5)1Onduidelijke informatie-uitwisseling prefab kost irritatie, tijd en geldDe uitwerking van draagconstructies in prefab beton leidt nog altijd tot veel discussie. Verschil van mening is er overde constructieve samenhang, de tweede draagweg, de element- en stekkenberekening, en ga zo maar door.De indeling in categorie?n blijkt in de praktijk niet het gehoopte Ei van Columbus. Vooral de informatie-uitwisselingtussen de partijen moet beter. Alleen zo kunnen ruis, stagnatie en extra kosten worden voorkomen. Vooral de hoofd-constructeur speelt daarin een belangrijke rol. Deze moet zijn verantwoordelijkheid daarin dan ook gaan nemen.De nieuwe constructeur (5) 82010 81De categorie-indeling voor het tekenen en berekenen vanconstructieve prefab-betonelementen bestaat sinds 2004. Zevencategorie?n zijn er; hoe hoger het nummer, hoe meer taken enverantwoordelijkheden de prefab-betonleverancier of -produ-cent heeft. Op het eerste gezicht lijkt zo duidelijk wie wat doet,en wie waarvoor verantwoordelijk is. In de praktijk is dat echtervaak niet het geval. Het grootste struikelblok is de informatie-uitwisseling. Er zit een flink gat tussen wat de hoofdconstruc-teur aan informatie levert, en wat de aannemer en prefab-betonleverancier nodig hebben ? of zeggen nodig te hebben ?om hun werk goed te kunnen doen. Het gesteggel hieroverzorgt bij veel projecten voor de nodige irritatie, vertraging enuiteindelijk extra kosten. Niemand is erbij gebaat als er zakentussen wal en schip vallen, maar dat gebeurt nu wel.Kennis en verantwoordelijkheid zijn hierbij eveneens eenprobleem. Een prefab-betonleverancier kan weliswaar oppapier bepaalde taken en verantwoordelijkheden hebben, maardat wil nog niet zeggen dat hij daar ook de juiste kennis voorheeft. Soms worden berekeningen gevraagd die prefab-betonle-veranciers simpelweg niet kunnen maken. Ook is hun scopeper definitie beperkt. De prefab-betonconstructeur kan immersniet de krachtsafdracht wijzigen, zelfs als dat heel slim en nuttigis. Alleen de hoofdconstructeur kan dat doen en de consequen-ties op de overige constructieonderdelen overzien.Eigenlijk is vooral de opdrachtgever uiteindelijk de dupe vandeze onduidelijkheid. Die is samen met de directie en dehoofdaannemer snel inhoudelijk het spoor bijster en kannauwelijks meer ingrijpen. Om stagnatie te voorkomen,worden vervolgens `binnenbochten' genomen die de kwaliteitvan de engineering en uiteindelijk het gebouw vaak niet tengoede komen. En de pijn moet dan tussen de opdrachtgever enaannemer worden gedeeld. Maar we moeten naar een situatiewaarin er ?berhaupt geen pijn meer is.VeiligheidsfilosofieIn principe moet de hoofdconstructeur altijd duidelijk en begrij-pelijk de uitgangspunten voor de belastingafdracht aan deprefab-betonleverancier opgeven. Daarbij hoort zeer zeker ookde veiligheidsfilosofie van het prefab-betonskelet om voortschrij-dende instorting te voorkomen: de tweede draagweg. Maar datgeldt ook voor het duidelijk opgeven van de optredende momen-ir. Pim PetersIMd Raadgevende Ingenieurs1 Rijnsweerd: opgevenvan belastingsuitgangs-punten en tweededraagweg voldoendevoor uitwerken prefab2 Urban Villa's Elst: bijappartementengebou-wen is ook sprake vancomplexer wordendeprefab-betoncasco's2De nieuwe constructeur (5)82010823 Blaak8: complexe krachts-afdracht in de dragendegevel vraagt eigenlijk omopgave hoofdwapeningdoor hoofdconstructeurgestort skelet geeft de hoofdconstructeur immers ook de wape-ning op, dus waarom dan eigenlijk niet bij een prefab skelet?De aannemer of prefab-betonleverancier moet dan alleen nogde secundaire wapening en montagevoorzieningen uitwerken.De hoofdconstructeur hoeft in dit geval alleen nog te controle-ren of de opgegeven hoofdwapening goed in de elementteke-ningen is verwerkt. Bij complexe prefab constructies zou dehoofdconstructeur dus eigenlijk naast de eerder genoemdegegevens aanvullend kunnen verstrekken:? in een overzichtstekening opgeven van hoofdwapening in deprefab elementen;? in een overzichtstekening opgeven van de onderlinge stekver-bindingen in de prefab elementen;? in een overzichtstekening opgeven van de verticale koppelin-gen met de over te brengen krachten.KenteringBij opdrachtgevers lijkt inmiddels al sprake van een kentering,zo is onze ervaring. Steeds vaker worden namelijk bij nieuweaanvragen specifieke advieswerkzaamheden gevraagd diebetrekking hebben op het uitvoeren van stekberekeningen enwapeningsberekeningen van prefab elementen. Een goede zaakmijns inziens. De elementtekeningen met alle voorzieningenvoor bouwkundige, installatie-, transport- en montagevoorzie-ningen worden in dat geval door de prefab-betonleverancieruitgewerkt. Laat iedere partij vooral doen waar ze goed in is.Maak dus goed gebruik van de expertise van zowel de hoofd-constructeur als de prefab-betonspecialist. Laat de hoofdcon-structeur alle informatie leveren, zodat de prefab-betonspecialistoptimaal zijn werk kan doen. Alleen dan kan er sprake zijn vaneen soepel proces waarmee op tijd en binnen het budget eengoede en vooral veilige constructie kan worden gebouwd. ten als de stabiliteit van de constructie door raamwerking wordtverzorgd. Zo'n beperkte inspanning geeft veel nuttige en voor hetuitwerken van de prefab ook nodige informatie. Alleen hetopgeven van de belastingsuitgangspunten op de plattegronden isveel te summier. De prefab-betonleverancier moet in dat gevalnamelijk zelf nog te veel aannamen doen voor het uitwerken vande wapening in de elementen en hun onderlinge verbindingen.Complexiteit neemt toeDe gegevensverstrekking van de hoofdconstructeur moetworden afgestemd op de moeilijkheidsgraad van de (prefab-beton)constructie. Bij een eenvoudige prefab constructie, waarbijde dragende prefab elementen al zijn ontworpen en een over-zicht is gegeven van de belastingen die erop aangrijpen, kan deprefab-betonconstructeur zelf de hoofdwapening berekenen. Dehoofdconstructeur moet alleen nog controleren of de uitgangs-punten goed zijn overgenomen in de berekening en hij beoor-deelt steekproefsgewijs de elementen. Immers de prefab-beton-constructeur controleert zelf de wapening in alle elementteke-ningen. In feite zou de hoofdconstructeur bij een eenvoudigeprefab constructie de volgende gegevens eenduidig en overzich-telijk moeten verstrekken:? aangrijpende verticale en horizontale belastingen op deprefab elementen;? optredende momenten als het prefab element onderdeel isvan stabiliteitsraamwerk;? filosofie en optredende belastingen als gevolg van de tweededraagweg;? optredende krachten vanuit de schijfwerking van vloeren;? uitgewerkte principe aansluitdetails van verschillendeconstructieve onderdelen.Echter het aantal soorten prefab systemen groeit en dus is hetsteeds belangrijker dat het juiste systeem wordt gekozen: eensysteem dat past binnen de constructieve randvoorwaarden en isafgestemd op de hoofddraagconstructie. Maar ook door de uitda-gende bouwkundige ontwerpen en de steeds groter wordendeuitvoeringsvoordelen van prefab constructies ? minder arbeid opde bouwplaats en meer in de geconditioneerde fabrieksomgeving? worden de prefab constructies steeds complexer. Vanuit veilig-heidsoverwegingen moeten de hoofdconstructeur, de aannemeren de prefab-betonleverancier zich bij de uitwerking wel goedmet elkaar verstaan. En daar gaat het nog te vaak mis. Dat vraagtdus om een andere aanpak van de gegevensverstrekking.In tegenstelling tot de hedendaagse praktijk zou de hoofdcon-structeur bij complexe constructies al bij de aanbestedingsstuk-ken de hoofdwapening in de prefab elementen schematischkunnen opgeven. Dat is relatief weinig werk en er moeten in ditstadium toch al controleberekeningen worden gemaakt om tebeoordelen of de afmetingen kloppen. Bij een in het werk3Reageren?Mail naar redactie@cementonline.nl.