De nieuwe constructeur (2) 52010 65De nieuweconstructeur (2)De constructieve veiligheid in Nederland loopt gevaar. Honoraria staan extreemonder druk, constructeurs passen daar noodgedwongen hun werkzaamheden opaan. Andere partijen nemen taken over. Opdrachtgevers betalen de rekening voor demiscommunicatie en fouten die daarvan het gevolg zijn. Constructeurs laten hetgebeuren. Het is de hoogste tijd om te stoppen met het uitkleden van het vak en juistde toegevoegde waarde ervan onder de aandacht te brengen. De bouwwereld heeftgeen `nieuwe constructeur' nodig, maar gewoon de `oude'.Bouw heeft geen`nieuwe constructeur'nodig, maar gewoon de`oude'ir. Remko WiltjerIMd Raadgevende IngenieursDe nieuwe constructeur (2)520106666De constructieve veiligheid in Nederland loopt gevaar. In deontwerpfase, tijdens de uitwerking ?n de bouw worden veel meerfouten gemaakt dan een jaar of twintig geleden. De meesteworden op tijd geconstateerd en verholpen, een aantal niet. Voorald?? fouten trekken de aandacht. De schuldvraag is eenvoudig, hetantwoord niet. Een uitvoeringsfout is niet automatisch de schuldvan de aannemer, een ontwerpfout komt niet per definitie door deconstructeur. De belangrijkste oorzaak zijn de scheefgegroeideverhoudingen in de bouw ? het proces als geheel hapert.Selectie op prijsOpdrachtgevers kiezen een constructeur bijna altijd op prijs.Op zich is dat al verre van ideaal. Die prijs komt ook nog eenstot stand op basis van weinig of geen informatie. Soms is er eenvoorlopig ontwerp, vaak zijn alleen de functie en het aantalvierkante meters bekend. Iedereen snapt dat een offerte opbasis van zulke summiere gegevens lastig is. Toch kan eengoede, ervaren constructeur dan alsnog een goede inschattingmaken. Het gaat vooral mis als in concurrentie moet wordenaangeboden. En dat is bijna altijd het geval.Onder druk van de markt gaan constructeurs ten onrechte uitvan een ideale situatie. Als echt ?lles meezit en ??dereen opti-maal meewerkt, zou de prijs in het gunstigste geval inderdaadtien of twintig procent lager kunnen. Het laten vervallen vandeze post `onvoorzien & risico' is op zich al onverstandig, maarmeestal moet de prijs n?g lager. Voor de opdrachtgever lijkt diteen voordeel. Schijn bedriegt echter: hoe lager het honorariumvan de constructeur, hoe groter de problemen later.De nadruk op besparing aan de `voorkant' staat in schrilcontrast met de verliezen die daardoor aan de `achterkant'worden geleden. Het honorarium van een constructeurbedraagt grofweg 1 procent van de bouwkosten. Een reductievan 10 procent daarop `bespaart' de opdrachtgever 1 promille.Problemen ten gevolge van miscommunicatie kosten een veel-voud daarvan: kosten voor onder meer second opinions, plan-toetsingen en herstelwerkzaamheden, om van schadeclaims enjuridische procedures nog maar te zwijgen.Een bodemprijs komt uit de lengte of de breedte. Constructeursbieden voor zo'n prijs minder werkzaamheden aan ? minderdan goed is voor het project. De wildgroei in `standaard' taak-omschrijvingen maakt dat vrij eenvoudig. Constructeurs zelfbieden meestal aan volgens de DNR-STB 2005. Veel opdracht-gevers kiezen voor eigen lijstjes. Allemaal zijn ze te lang, teuitgebreid en te onduidelijk. Voor de opdrachtgever is na degunning nauwelijks duidelijk wie precies wat gaat doen. `Onge-zien' vallen cruciale taken tussen wal en schip.DerdenTaken en verantwoordelijkheden worden doorgeschoven naaruitvoerende partijen en toeleveranciers. Zoals bij de enginee-ring van geprefabriceerd beton. Er zijn voorbeelden van aanne-mers die in de prijsvormingsfase een prefab skelet moetenontwerpen en dimensioneren. De constructeur volstaat danmet de aanduiding `uitwerking door aannemer'. Zelfs hetaanbrengen van de noodzakelijke tweede draagweg wordt somsnaar de aannemer geschoven, of de bepaling van de paalpunt-diepte van funderingspalen op basis van geotechnisch grond-onderzoek.Constructeurs hebben deze situatie laten ontstaan. Deopdrachtgever vraagt een scherpe prijs. Logisch. MaarDe nieuwe constructeur (2) 52010 67hoort een faire vergoeding. Een prijs die constructeurs in staatstelt om een professionele organisatie te onderhouden, zich teblijven ontwikkelen en te investeren ? in de eigen medewerkersmaar ook in de opleiding en begeleiding van jong talent.Constructeur`min'Ook moeten we onze boodschap beter verpakken. Zelf hebik mogen werken aan de invulling van het `nieuwe' taken-pakket, de Constructeur+. In principe is dat `plus' gewoonhet standaardpakket van de constructeur van vroeger. Eenhoeveelheid werk waarmee een project goed en veiligontworpen, uitgewerkt en gebouwd kan worden. Opdracht-gevers zouden de indruk kunnen hebben dat die `plus' ietsextra's betekent. Eigenlijk moeten we het omdraaien en dehuidige, uitgeklede rol Constructeur - noemen. `Min' om aante geven dat het te weinig is.Dit is geen pleidooi voor meer taken voor de constructeur. Ditis een pleidooi voor de stelling dat iedere partij in het bouw-proces moet doen waar hij het best in is. Zo kunnen leveran-ciers veel beter dan constructeurs kanaalplaten of ander gepre-fabriceerd beton uitwerken. Leveranciers zouden zich nietbezig moeten houden met constructief ontwerpen. Deconstructeur moet de gehele draagconstructie berekenen entekenen, zodanig dat de uitwerking in de uitvoeringsfaseeenvoudig door de daarvoor geschikte partijen verzorgd kanworden. Alle partijen in het bouwproces profiteren daar van.Opdrachtgevers hebben recht op een scherpe prijs, maar ook opvoldoende kwaliteit en aandacht en soepele communicatie, eengoede werksfeer, geen schade, claims en ruzie. Laat iedere partijdoen waar hij goed in is. En laat daarvoor een eerlijke prijsbetalen. Uiteindelijk levert dat meer kwaliteit op tegen lagerekosten. Aan ons de taak om dat niet alleen te zeggen, maar ook tebewijzen: iedere dag, in ieder project en aan iedere vergadertafel.De bouwwereld heeft geen `nieuwe constructeur' nodig, maargewoon de `oude'. constructeurs hebben z?lf bedacht dat ze als reactie daaropminder gaan doen. De DNR-STB-lijst is door adviseurs opge-steld, niet door opdrachtgevers. En het doorschuiven van werknaar uitvoerende partijen komt uit `onze' koker. Er bestaat zelfseen profiel `hoofdconstructeur' in de DNR-lijst waarbij de bere-keningen en werktekeningen van in het werk gestort beton nietmeer door de constructeur worden verzorgd.Ook in de ontwerpfase lijken constructeurs hun vak steedsmeer uit te kleden. Vaak wordt pas begonnen als de architectklaar is met zijn ontwerp. Door ??n keer de tekeningen enberekeningen af te leveren denkt men snel klaar te zijn. Zoverwordt de ambachtelijke vakman tot een veredelde tekenaaren rekenaar. Nodig zijn juist een integraal ontwerp en eengoede samenwerking met de architect, opdrachtgever enoverige adviseurs. Alleen dan kan een constructeur zijn toege-voegde waarde bewijzen.Een goede draagconstructie is niet alleen een constructie dieovereind blijft en aan de regels voldoet. Een goede draagcon-structie past naadloos in het architectonisch ontwerp, iseenvoudig te bouwen, gebruikt zo min mogelijk materiaal enbespaart flink op de bouwkosten. Zo'n slim, uitgekiendontwerp is al snel 20 procent goedkoper dan een niet-slimontwerp. Dat betekent voor nieuwbouw een besparing van zo'n5 procent op de totale bouwkosten. Bij renovatie kan dat zelfsoplopen tot 15 procent. Een constructeur kan zijn eigen hono-rarium dik terugverdienen.Veel opdrachtgevers zijn hiervan niet of nauwelijks op de hoogte,simpelweg omdat constructeurs het ze niet vertellen. Een goedeconstructeur doet vanaf de start mee in het ontwerpproces, denktna over alternatieven en doet voorstellen om de constructie endaarmee het gebouw te optimaliseren. Hij heeft kennis van mate-rialen, uitvoeringsaspecten, duurzaamheid en bouwkosten. Metdie combinatie voegt de constructeur waarde toe en weet hijopdrachtgevers te overtuigen van zijn toegevoegde waarde.Constructeurs moeten zich veel meer bewust zijn van huncruciale rol in het bouwproces. Nieuw elan is nodig. Een zelf-bewuste, trotse houding ten aanzien van het eigen vak. Eenambacht dat een klant geen geld kost, maar oplevert. Daarbij