De'Hannover Messe'1955De 9e Technische Jaarbeurs van Hannover werd gehouden van 24 April tot 3 Mei 1955. In 1947 was het gehele beurs-oppervlak nauwelijks 38 000 c0, dit jaar had men echter de beschikking over 220 000 n? overdekte ruimte en 80 000 nf buiten-terrein ( Freigel?nde'). In totaal waren er ongeveer 3 820 exposanten, waaronder 335 buitenlandse firma's.In dit artikel volgen enige bijzonderheden, die interessant zijn voor de beton- en bouwwereld en voor de betonwarenindustrieSommige van de hier beschreven machines, hulpmiddelen en werkmethoden zijn voor ons land geheel nieuw, andere worden reedstoegepast; op deze beurs werden hiervan echter de nieuwste uitvoeringen en de laatste verbeteringen gedemonstreerd.Dieselkraan, GROSS / Schw?bisch Gm?ndDe op luchtbanden rijdende Grasi-dieselkranen kunnentevens werken als grijperkraan, dragline (foto 1), hoog- endieplepel. De machines zijn, doordat zij op alle wielenworden aangedreven en van luchtbanden met terreinprofielzijn voorzien, ook geschikt voor het werken op mindergoede bodem, hetgeen voor het bouw- en betonbedrijf vanbelang is. Daarnaast biedt de uitvoering op luchtbandeneen snelle verplaatsingsmogelijkheid en, in vergelijking metkranen pp rupsbanden, een belangrijk mindere slijtage.Men levert 3 typen, waarvan het maximum hefvermogenals kraan resp. 1 700 kg, 3 750 kg en 5 000 kg bedraagt ende emmerinhoud als dragline resp. 300, 450 en 600 1.All-round motorlaadschop, AHLMANN-CARLSH?TTE,RendsburgIn het artikel 'Mechanisch laden van bulkgoederen',Cement 6 (1954) Nr 15-16, blz. 254, werd het prototypevan deze hydraulische laadschop reeds beschreven. Momen-teel zijn er drie uitvoeringen, elk voorzien van een ?80?zwenkende schop (foto 2). De kleinste heeft een nuttig hef-vermogen 0,6 t, een eigen gewicht 3,95 t, een storthoogte2,10 m en is geschikt voor het werken in beperkte ruimten,zoals fabrieken, scheepsruimen en opslagplaatsen. De schopkan worden vervangen door een vork, waardoor een vork-heftruck wordt gevormd. Ook kan een hydraulische tang-grijper worden aangebracht, die de laadschop geschiktmaakt voor het opladen van betonbuizen e.d.De beide andere hebben een hefvermogen van 1,0 resp. 1,21,een eigen gewicht van 5,6 resp. 6,7 t, een storthoogte van3,35 resp. 3,80 m en zijn te gebruiken op het fabrieks- enbouwterrein voor het vullen van auto's, silo's, enz.Bij deze uitvoeringen kan de laadschop worden vervangen:a. binnen ? uur door een dieplepel, voor het graven vansleuven tot een diepte van 1,50 m en een breedte van40-100 cm;b. binnen ? uur door een hydraulische bakgrijper, voor hetlossen van wagons e.d., met een max. vlucht van 2,80 m;c. binnen 3 uur door een verlengstuk aan de hefarm, meteen laadschop van ? m3inhoud, voor het vullen van silo'se.d. tot een hoogte van 5 m. Bovendien kan een platformaan deze arm worden aangebracht voor het repareren eninspecteren van hooggelegen objecten.Voor moeilijk begaanbaar terrein kunnen binnen een i uurde voorwielen worden vervangen door pendelende rups-banden (foto 3).Alle uitvoeringen zijn thans voorzien van een versnellings-bak met keerkoppeling, waardoor 4 snelheden voor- enachteruit beschikbaar zijn. Het differentieel kan wordengeblokkeerd, zodat de machine zich bij verzakking weerkan loswerken.Ter bescherming van de bestuurder tegen regen en windkan een stevige en doorzichtige kap worden gemonteerd.Pneumatische cementtransporteur, POLYSIUS / NeubeckumBij de volgens het systeem Pneumex uitgevoerde transpor-teur komen, evenals bij de Cera-pompen van dezelfdefabriek (zie Cement 6 (1954) Nr 13-14, blz. 207/208), geenbewegende delen in aanraking met de cementstroom, zodatde slijtage tot het uiterste wordt beperkt. De transporteurwordt geplaatst bij een silo, tank of bunker (foto 4). Uit eenkleine voorsilo, die continu wordt gevuld, vloeit het cement,bij geopende inlaatklep, snel in het drukreservoir. Zodradit reservoir gevuld is, wordt automatisch deze klep geslotenen de drukklep geopend. De aan de onderzijde indringendelucht woelt het cement los. Door de overdruk wordt hetcement door een buisleiding getransporteerd over een af-stand van max. 1 500 m met een capaciteit van maximum100 m3/h. Als het drukreservoir geleegd is, valt de overdrukweg; tegelijkertijd wordt de drukklep gesloten en de inlaat-foto 1. dieselkraan werkend als draglinefoto 2. motorlaadschoppen op het demonstratie-terreinfoto 3. motorlaadschop met pendelende rupsbandenCement 7 (1955) Nr 5-6 125foto 4. pneum. cementtransporteur met silo foto 6. betonautomaten en cementsiloklep geopend, waarna de beschreven werking wordt her-haald.Voor een capaciteit groter dan 30 m3/h wordt de transpor-teur geleverd met twee drukreservoirs, waarbij automatischhet vullen van het ene reservoir geschiedt tijdens het ledigenvan het andere,De hoeveelheid samengeperste lucht, die bijvoorbeeld dooreen compressor wordt geleverd, wordt bepaald door de ge-wenste capaciteit en de transportafstand. Daar de gebruiktelucht geen water- en oliedeeltjes mag bevatten, moet eenwater- en oliefilter worden toegepast.Triltransporteurs, J?ST / WiesbadenDeze transporteurs worden uitgevoerd als goten of alsbuizen, die verend in een freem zijn gemonteerd. Zij werkenvolgens het zgn. microsprong-principe en worden gebruiktvoor het transport van poeder- en korrelvormig materiaal,zoals cement, zand, cementklinker, grind e.d. De schuin ge-plaatste, electrisch aangedreven vibratoren zijn bij genoem-de uitvoeringen onder resp. boven de transporteur aange-bracht. Door toepassing van het zgn. tegenldopsysteem(twee tegengesteld roterende bewegingen) worden trillingenopgewekt, die alle 'gericht', d.i. in de gewenste richting,werken. De trillingen brengen de deeltjes in 'zwevende'toestand, waardoor een constante materiaalstroom ontstaaten de slijtage wordt beperkt. Vooral bij overdekte goten enbij buizen is een stofvrij transport (bijv. van cement) gegaran-deerd. -Transportgoten, standaardlengte 6-12 m, breedte 20-85 cm,gemiddelde capaciteit 10-120 m3/h, worden toegepast voorhet transporteren van zand, grind e.a. toeslagmateriaal.Alle transportafttanden en verschillende bochten kunnenworden gevormd door het achter elkaar plaatsen van dezegoten. Door het tussenplaatsen van trilzeven kan het mate-riaal tevens op korrelgrootte worden gesorteerd. Transport-buizen, standaardlengte 1,5-20 m, 0 12,5-47 cm, gemiddel-de capaciteit 5-90 m3/h, worden toegepast in cement- enbetonwarenfabrieken en worden meestal als stationnairetransportinrichting uitgevoerd. Elke gewenste afstand kanworden bereikt; de keuze van de plaats van de in- en uitlaat-openingen is bovendien geheel vrij.Afweeginrichtingen, PFISTER / AugsburgHet afwegen van cement en toeslagmateriaal behoort tot dewerkmethoden van de moderne betontechniek. Bovendienwordt, door het verwerken van onverpakt cement, het af-wegen noodzakelijk.De Pikkolo is een verrijdbare weeginstallatie welke inkorte tijd gereed kan worden gemaakt voor gebruik opluchtbanden, op rails of aan een hangbaan. De max. af-weegcapaciteit bedraagt 150 of 300 kg.Voor montage aan transportabele cementsilo's komenzwenkende afweeginrichtingen in aanmerking. De afweeg-trechter wordt onder de silo gevuld en het cement wordtgewogen; na zwenking tot boven de ophaalbak van demenger wordt de trechter geledigd.Stationnaire,bunkers en silo's worden voorzien van eenautomatische afweeginrichting, met weegcapaciteiten van150-2 500 kg.Op- grote bouwwerken en betonwarenfabrieken wordt hetmengsel verkregen door onder de verschillende bunkers eenUniversal-v/agen (foto 5), die is voorzien van een weeg-installatie, te laten rijden en van elke component degewenste hoeveelheid af te wegen.Tot de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van doseringen betonsamenstelling behoort het systeem, waarbij, uit eenaantal vooraf bepaalde en ingestelde mengverhoudingen,door een eenvoudige drukknopbeweging het gewenstemengsel wordt? gekozen en samengesteld.Betonautomaat, LAUTERBERGER/Bad Lauterberg(Harz)Het prototype van de .LB-betonautomaat werd reeds uit-voerig beschreven in Cement 4 (1952) Nr 23-24, blz. 408/409.Momenteel zijn er twee uitvoeringen met een capaciteit van6-11 resp. 8-14 m3betonspecie per uur (foto 6).De aanbrengworm wordt thans vervaardigd van Miag-hardgietstaal en de mengworm van mangaanstaal, waardoorde slijtage tot een minimum is beperkt.De inrichting voor de cementdosering is geheel gewijzigd.Het oorspronkelijk toegepaste schoepenwiel is vervangendoor een kleine rubber-bandtransporteur. Voor het gelijk-matig afstrijken van deze band is een speciale vulschoenaangebracht. Door het losdraaien van twee vleugelmoerenkan de gehele inrichting zonodig worden uitgenomen. Meteen P.I.V.-overbrenging is de snelheid van de band traplooste regelen, waarbij een schaalaanduiding de toegevoerdehoeveelheid cement in kg/h aangeeft. Desgewenst kunnende betonautomaten worden voorzien van een afweeg-inrichting, die eveneens de toegevoerde hoeveelheid cementin kg/h aangeeft.De LB-betonautomaten worden aangedreven door eenelectro-, benzine-, diesel- of petroleummotor.Vol-automatische betoncentrale, EIRICH / HardheimGrote betonbouwwerken en moderne betonwarenfabriekenvereisen een regelmatige aanvoer van homogene beton-specie, die voortdurend ook van constante samenstellingmoet zijn. Om dit resultaat te kunnen verkrijgen en ter be-sparing van arbeidskosten wordt overgegaan tot automati-sering van het doseren en mengen.De menging in deze betoncentrale (foto 7) vindt plaats infoto 5. Universal-afweegwagen126 Cement 7 (1955) Nr 5-6een geoctrooieerde Eiricu-tegenstroommenger met horizon-taal draaiende mengbak en tegengesteld draaiende, excen-trisch geplaatste, meng-sterren met schoepen en schrapersAlle handelingen worden automatisch verricht. ledere ge-wenste mengverhouding kan worden ingesteld, waarbij devooraf berekende mengtijd nauwkeurig kan worden aan-gegeven. De controle wordt gevoerd vanuit een centralepost. Bij stagnatie in materiaalaanvoer of specieafvoer komtde installatie tot stilstand, terwijl waarschuwingsseinen of-signalen worden gegeven.Voor de aanleg van een vliegveld met verschillende gewa-pend-betonnen startbanen werd een dergelijke installatiegebruikt, bestaande uit: een batterij silo's, een afweeg- endoseerinrichting en twee Eirich-tegenstroommengers elk1 500 1. Er is een capaciteit van ca 100 m3/h bereikt.Pneumatische betontransporteur, SCHWING / Wanne-EickelIn het artikel 'Pneumatisch transport van beton', Cement7 (1955) Nr 3-4, blz. 86/87, werd deze transporteur uitvoerigbeschreven.Korte tijd voor deze jaarbeurs zijn enkele wijzigingenaangebracht, die het experimentele stadium reeds hebbenverlaten; uiteraard zijn hiermee nog geen langdurige prac-tische ervaringen opgedaan.De luchtaansluiting aan de onderzijde van de persketel (zietek. 5 in bovengenoemd artikel) is komen te vervallen,waarvoor in de plaats een kegelmantel in het ondergedeeltevan de ketel is aangebracht, zodat de samengeperste luchtook langs de ketelwand werkt.In de vangketel is een ander systeem voor het neutraliserenvan de kracht van de betonspecie toegepast. Door een spe-ciale, enigszins conische binnenmantel wordt de beton-speciestroom bij het verlaten van de pijpleiding gesplitst.Aan de andere kant van de vangketel botsen de twee tegen-gestelde stromen tegen elkaar, waardoor de -perskrachtwordt geneutraliseerd. Het hinderlijke Opspringen' van devangketel volgens het oude systeem, door de botsing van debetonspecie op de vangplaat, wordt hiermee voorkomen.Ook aan de afsluiter van de persketel zijn enige verbeterin-gen aangebracht.Torenbouwkraan met afstandsbediening, N.S.u.M.WERKE,PeineDe grote verrijdbare Peiner-kraan (foto 8a-b), waarmee deserie bouwkranen van deze fabriek dit jaar werd uitgebreid,en die op deze beurs werd ge?xposeerd, is niet alleen te be-dienen met het zgn. controllersysteem, maar wordt ook uit-gevoerd met afstandsbediening. De bedieningsman draagtdan een schakelapparaat, waarmee hij zich buiten de kraan,bijvoorbeeld boven op het bouwwerk, kan begeven. Hetschakelapparaat, dat door een kabel met de kraan is ver-bonden, heeft een handle, waarmee alle bewegingen -zoalsrijden, zwenken, toppen, hijsen- gelijktijdig of afzonderlijkkunnen worden uitgevoerd. De gedemonstreerde kraanheeft, bij laagste giekstand, 40 m vlucht, 2 300 kg hefver-mogen, 92 tm lastmoment, 54,1 m schijf hoogte en bij hoogstegiekstand 5 850 kg hefvermogen, 81,2 m schijf hoogte. Bijverkorte arm kan een lastmoment tot 120 tm worden toe-gelaten. Deze kraan is berekend volgens groepsfactor 1,4,zodat hij behoort tot groep II van de door de Arbeidsinspec-tie ingestelde voorschriften.Schaarbekisting, RUBORA / Keulen, enBekistingsplaat, ALBERT-Emulsionswerk / Wiesbaden-BiebrichDe toepassingsmogelijkheden en de voordelen van hetgebruik van Rubora-schaarbekistingen (foto 9) zijn vol-doende bekend (zie bijvoorbeeld 'Ervaringen met Rubora-schaarbekistingen', Cement 2 (1950) Nr 13-14, blz. 255/257).Nagenoeg parallel met de ontwikkeling van deze rastersloopt het zoeken naar geschikte methoden voor afwerkingvan betonoppervlakken en verbeteren van de thermische enakoestische eigenschappen van het beton.Alporit-platen kunnen worden toegepast op Rubora-schaar-bekistingen (foto 10 a-b) en blijven in het werk achter alsverloren bekisting. De witte platen zijn vervaardigd vanhet geschuimde kunsthars polystyrol.De voornaamste eigenschappen zijn:zeer laag volumegewicht 25-30 kg/m3(!); verhoudings-gewijs betrekkelijk hoge druksterkte 2 kg/cm2en buigtrek-sterkte 3,6 kg/cm2; goede hechting aan het beton; water-Cemen' 7 (1955) Nr 5-6foto 7. vol-automatische betoncentralefoto 8. bouwkraana = in bedrijf b = tijdens het strijkenfoto 9. Rubora-stand127opneming te verwaarlozen, na 7 dagen onder water 0,6%van het volume; warmtegeleidingsco?fficient bij 0 ?C slechts0,028 kcal/m h ?C, waardoor in de winter de verse beton-specie tegen bevriezen wordt beschermd en waardoor de'thermische isolatie van het beton aanzienlijk wordt ver-beterd; geen vormveranderingen door krimpen, krom-trekken of scheurvorming; op dezelfde wijze als hout tebewerken.Na het ontkisten is een eenvoudige afwerking met mortel,kalk, gips of een behandeling met verf voldoende om goederesultaten te verkrijgen (foto 10a).Alporit-platen worden geleverd in de afmetingen 125 ?? 125 cm2en 125 ? 62 cm2, met een dikte van 10,12,15 en20 mm.Uiteraard kunnen de platen ook worden gebruikt voor hetbekleden en isoleren van reeds voltooide betonnen murenen daken, enz.Bekistingdrager, STAHLLAMELLE / D?sseldorfSL-Hunneoeck-bekistingdragers (foto 11) worden samen-gesteld uit slechts twee verschillende elementen:1. van plaatstaal vervaardigde, electrisch gelaste I-profiel-liggers met driehoekige flenzen; lengte 2, 2\ en 3 m,gewicht resp. 23, 29 en 36 kg per ligger;2. van massieve buizen vervaardigde dubbele tralieliggers,aan de bovenkant door een -----i-profiel verbonden enaan de uiteinden voorzien van een klemschroef metnormale schroefdraad; lengte 2,50 en 3,50 m, gewichtresp. 25 en 36 kg per ligger.Het I-profiel wordt in de tralieligger geschoven tot de ge-wenste lengte van de drager (gewicht ca 12 kg/m1) is bereikt(foto 12); vervolgens wordt de klemschroef handvast aan-gedraaid. Door het op deze wijze in elkaar schuiven van deprofiel- en tralieliggers kunnen alle overspanningen wordenverkregen. Hoewel dit ook mogelijk zou zijn met de beidekortste elementen (2 en 2\ m), is men toch overgegaan totde vervaardiging van enkele grotere elementen; daardoor ismen in staat om in seriebouw (bijvoorbeeld woningen) veelvoorkomende afmetingen zo economisch mogelijk te over-spannen.?it een eenvoudige belastingstabel kan worden afgelezen,welke overspanning toelaatbaar is bij een gegeven vloer-gewicht (incl. bekisting en andere belastingen) en bij eengekozen dragerafstand. Bij grotere overspanningen of bijzware vloerconstructies moeten de dragers worden onder-steund, waarvoor elke (verstelbare) betonstut is te gebruikenof speciale SL-stempels worden toegepast (foto 13). Doorde inklemming van de in elkaar geschoven liggers is de be-lastingstabel, tussen de steunpunten van de gestutte drager,normaal te gebruiken.De profielliggers bezitten een enkele, en de tralieliggers eendubbele opleglip; de samengestelde bekistingdrager ver-krijgt hierdoor een 3-puntsoplegging. De opleglippen heb-ben een enigszins tapse vorm, wat ten goede komt aan desterkte. Bovendien wordt het ontkisten vergemakkelijkt,omdat -na het losdraaien van de klembouten- de lip vol-doende speling krijgt om de liggers verder in elkaar teschuiven en vervolgens de drager te kunnen verwijderen.Door het verwerken van hoogwaardig staal (St 52) en doorde bijzondere constructievorm, is het max. toelaatbaarbuigend moment opgevoerd tot 1,5 tm en de max. toelaat-bare oplegdruk tot 1,5 t.Tijdens opslag en transport wordt een minimum ruimte-in-genomen, omdat elke profielligger in een tralieligger kanworden geschoven.Knip- en buigmachines, FUTURA / Wuppertal-ElberfeldDe continu-werkende knipmachine Romryk-Dubbel (foto14) wordt aangedreven door een draaistroommotor (110/500V, 1 430 omw/min), waarbij de directe koppeling met rubber-nokken elastisch is uitgevoerd, zodat de machine niet over-belast wordt. De vijf uitvoeringen zijn geschikt voor hetknippen van normaal betonstaal tot resp. 0 32, 40, 50, 60en 70 mm. Voor hoogwaardig betonstaal wordt de diameterbepaald in verhouding tot de staalsterkte. Meerdere dunnestaven kunnen tegelijk worden geknipt.Daar de messen enigszins schuin staan en bovendien omdateen excentrische tegenhouder is aangebracht (die voor elkestaaldiameter wordt ingesteld), komen de staven steedstegen de volle snijvlakken van de messen te liggen, waardoorhet staal recht wordt afgeknipt. De staven worden over degemonteerde geleidingsrollen opgeschoven en kunnenreeds bij gesloten knipbek worden ingebracht. Gemiddeldworden 38-48 knipbewegingen per minuut uitgevoerd.foto 10. bekleding op schaarbekistinga=afgewerkt b =zijaanzichtfoto 11. stand van 'Stahllamelle'foto 12. bekistingdragerfoto 13. toepassing SL-bekistingdragers met stempels128 Cement 7 (1955) Nr 5-6De buigmachine Standard-Rekord-Dubbel wordt aangedre-ven door een draaistroommotor 110/500 V en is uitgerustmet hand-, voet- en kniebediening. Voor ingewikkeldebuigingen kan zonodig een bediening op afstand wordeningeschakeld, zodat de arbeider dan niet naast de machinebehoeft te blijven staan.Deze machine bezit 1, 2 of 3 buigplaten en kan op verschil-lende buigsnelheden worden ingesteld. De vijf uitvoeringenzijn geschikt voor het buigen van normaal betonstaal totresp. 0 32,40, 50 60 en 70 mm ; dunne staven kunnen met eenaantal tegelijk worden bewerkt. Voor hoogwaardig staalwordt de diameter bepaald in verhouding tot de staal-sterkte. Door een automatische schakelinrichting wordt demachine na het buigen in de beginstand teruggebracht; eenveiligheidsstift zorgt er voor, dat de machine niet over-belast wordt.De buigplaten van de verschillende uitvoeringen hebbeneen draaisnelheid van 4-21 omw/min, afhankelijk van degrootte van de machine en de diameter van de plaat.De standaarduitvoering wordt geleverd met: buigpennenen buigrollen (tot 0 130 mm) voor het buigen van ronde,schuine en rechte haken; een speciale vasthouder voor hetbuigen van meerdere dunne staven tegelijk; een buigarmvoor het gelijktijdig kunnen maken van twee ombuigingen(foto 15). Op elke machine kunnen speciale inrichtingenworden gemonteerd voor het vervaardigen van: schroef-wapening voor kolommen met ronde, vier- of zeskantigedoorsnede; schaarbeugels, ringen en verschillende andereprofielen.Trilapparaten, LOSENHAUSEN / D?sseldorf-GrafenbergDe voordelen van mechanisch verdichten met behulp vantrillingen zijn: kleinere w.c.f. (waardoor grotere sterkte enkleinere krimp), grotere dichtheid (waardoor grotere weer-stand tegen vochtindringing, vorst en mechanische invloe-den), betere aanhechting aan de wapening, enz.Vibromax-naaldtrillers worden aangedreven door eenelectromotor (220/280 V, met aardaansluiting), een benzine-motor (waarbij eerst een bepaald-toerental moet zijn bereikt,voordat de trilnaald automatisch wordt ingeschakeld) ofmet samengeperste lucht. De kleinere trilnaalden (0 68 mm)hebben een trillingsgetal van ca 3 000 Hz en een centrifu-gaalkracht van 200 kg. De grotere hebben een frequentie vanca 9 000/min, een centrifugaalkracht van 500 kg en een ge-middelde verdichtingscapaciteit van 10-20 m3/h. Vooral bijeen dichte wapening is het een voordeel, dat de normale? 82 mm naald kan worden vervangen door een ? 52 ofeen ? 30 mm naald (foto 16). De centrifugaalkracht wordthierdoor verminderd, wat echter bij een dichte wapeninggewenst is.Vibromax-vibratoren worden toegepast als kisttrillers in debetonbouw en in triltafels en trilmachines voor de beton-warenindustrie. De electrisch aangedreven vibratoren, diewater- en stofdicht zijn afgesloten, bezitten normaal eenfrequentie van 2 800 Hz. De centrifugaalkracht is te wijzigendoor het bijstellen van het excentrisch gewicht, de verschil-lende uitvoeringen geven mogelijkheden van 0-2 500 kg.De standaarduitvoering verwekt, door de starre freem-bevestiging, concentrische trillingen, die kunnen wordengebruikt, indien er geen gerichte trillingen noodzakelijkzijn, zoals bijvoorbeeld bij de vervaardiging van beton-buizen in stalen mallen.Gerichte trillingen worden opgewekt door vibratoren, diescharnierend op de voetplaat zijn gemonteerd ('gerichtevibratoren'); op deze wijze worden alle storende zijdelingsekrachten geheel uitgeschakeld. Binnen een hoek van 90?(45? links en rechts van de vertikaal) kan men elke tril-richting instellen. Door de gerichte trillingen worden debekistingen minder sterk belast en kan het beste effectworden bereikt. Deze vibratoren worden gebruikt bij devervaardiging van betonnen wanden e.d. en in het bijzonderbij het verdichten van betonbalken, die moeten wordenvoorgespannen.Vibromax-vibratoren worden ingebouwd in steentril-machines, buizenmachines, tegelpersen, triltafels, trilbalken,trilstampers, enz.Pneumatisch pleisterapparaat, EICHENAUER /Frankfurt(Main)Het pleisterapparaat Drupu bestaat uit een plaatstalentrechtervormige bak (5 1) met sproeistuk, een holle steel(voor de luchtaanvoer) met twee handgrepen en een hef-boom. De benodigde samengeperste lucht wordt geleverddoor een compressor (4-5 at, ca 350 l/min).foto 14. knipmachinefoto 15. buigmachine voorzien van buigarmfoto 16. trilnaalden met verschillende diametersfoto 17. pleister-apparaatCement 7 (1955) Nr 5-6129De bak wordt in de pleistermortel gedompeld en gevuld,vervolgens wordt het apparaat op het te behandelen vlakgericht en met behulp van de hefboom wordt de lucht toe-gelaten en de mortel opgespoten (foto 17).Voor het bepleisteren van wanden, vloeren en plafonds zijner verschillende hulpstukken, die gemakkelijk kunnenworden verwisseld.Pleisterlagen, die op deze snelle en eenvoudige manierworden aangebracht, moeten uiteraard op de normale wijzeworden afgestreken en afgewerkt. Het tijdrovende op-brengen met troffel en schuurbord komt echter te vervallen.Door de perskracht wordt een goede aanhechtingverkregenen bovendien wordt een grote dichtheid bereikt. In Duits-land wordt door twee man met een dergelijk apparaat eenoppervlak van 12-15 m2/h bepleisterd en afgestreken.Hydraulische beproevingspers, MaschinenfabrikETTLINGEN / Ettlingen (Baden)Met de Ettlinger hydraulisch werkende beproevingsperskunnen worden beproefd: rioolbuizen, trottoir- en opsluit-banden, kabelkokers, betontegels, e.d., tot een max. hoogtevan 1,50 m en een max. druk van 12,5 t (foto 18).De drukpomp wordt aangedreven door een 3/4 pk electro-motor, waarmee een constante druktoename wordt ver-kregen; bovendien kunnen verschillende druksnelhedenworden ingesteld.Er zijn twee manometers aangebracht: de een wordt ge-bruikt voor de aflezing, de ander dient voor controle. Demanometers zijn beveiligd tegen de grote schokken, die bijbreken van het proefstuk optreden.Rioolbuizenpers, Maschinenfabrik ETTLINGENMet de grote Zttlingw-rioolbuizenpers, die op deze beursvoor het eerst werd gedemonstreerd (foto 19), kunnen rondebetonbuizen worden vervaardigd tot een max. lengte van2 m en met een profiel van 70 tot 120 cm.Evenals bij de kleinere buizenmachines van dezelfde fabriek(voor de profielen 10 tot 40 cm en 10 tot 70 cm) worden debuizen gevormd door een roterende perskolf met pers-segmenten en polijstring, waardoor goed verdichte en in-wendig gladde buizen worden verkregen. Voor de ver-schillende buisdiameters kan de perskolf op eenvoudigewijze worden verwisseld. De perskolf en de electrische aan-drijving zijn met contragewichten en een Demag-takel op-gehangen in een hoge vakwerkconstructie.De enkele stalen mal (buitenvorm), waarin de onderringvoor de onderste sponning is gelegd, wordt onder deomhooggehesen perskolf geplaatst, vervolgens gecentreerden op hoogte gesteld. De perskolf wordt dan tot even bovende onderring gebracht. De roterende beweging beginttegelijk met het vullen van de mal. De aardevochtige beton-specie wordt, vanuit een aangebouwde silo, tussen deperskolf en de buitenvorm gestort. Tijdens het vullen druktde perskolf zich langzaam omhoog, waardoor een gelijk-matige verdichting wordt verkregen. De buiswand wordtgevormd door het gewicht van de perskolf (dat met behulpvan de contragewichten is te wijzigen) en door de roterendebeweging (waarvan de snelheid is te regelen). Wanneer devorm gevuld is, wordt de bovensponning machinaal ge-vormd door de perssegmenten, en afgewerkt door middelvan een aparte sponningring. De buizen hebben dan auto-matisch de juiste lengte.Met een hydraulisch heffende afzetwagen wordt de mal,met de verse buis, opgenomen, vervoerd en op de gewensteplaats afgezet, waarna de mal direct kan worden afge-nomen. Inmiddels is de volgende vorm in de machine ge-plaatst, zodat de beschreven werking zich kan herhalen.Daar het eigenlijke persen van deze grote profielen slechtsca 6 minuten duurt, kan een grote productie van in- enuitwendig zeer gladde buizen worden bereikt (bijv. profiel120 cm 6 tot 10 per uur).Trottoirbandmachine, SCHLOSSER / Michelbach(Nassau)Deze geoctrooieerde trottoirbandmachine (foto 20) werkthalf-automatisch, waardoor slechts ??n bedieningsmannodig is, die vanuit een centraal punt, aan de zijkant vande machine, de verschillende handelingen met behulp vanenkele handles verricht.In de stalen mal, die het profiel van de band heeft, wordende banden op hun kop vervaardigd. Na het verdichten,door intensieve trillingen en stempeldruk, wordt de bandCament 7 (1955) Nr 5-6foto 18. beproevingspersfoto 19. buizenpersfoto 20. trottoirbandenmachine130door de machine 90? naar voren gekanteld. Tegelijkertijdondergaat de achterwand van de mal -waartegen de slijt-laag is gevormd- een zijdelingse beweging van ca 2 cm,waardoor de slijtlaag glad wordt afgestreken en de achter-wand van de mal wordt gelost,Op de neergeklapte voorkant van de mal wordt de versetrottoirband door twee man vervoerd en vervolgens, bijhet afzetten, weer 90? gekanteld, waardoor de band methet ondervlak op een vlakke vloer (bijv. een betonvloer)komt te liggen.In de machine bevindt zich een vaste dubbele bunker voorde specie van resp. slijtlaag en kern. De specie voor deslijtlaag wordt hierin nagemengd. Vanuit de vaste bunkerkomt de specie in een heen-en-weer-gaande vulwagen, dieeveneens dubbel is uitgevoerd. In de mal wordt tijdens hetvullen de scheiding tussen slijtlaag en kern gevormd dooreen gebogen plaat, die na het vullen wordt uitgetrokken.Doordat eerst de slijtlaag en daarna de kern wordt gestort,verkrijgt men een goede aanhechting.In een 8-urige werkdag worden door 3 man ca 300 bandenvervaardigd, met een lengte van 100 cm, desgewenst voor-zien van hol en dol.In Duitsland is op deze wijze, met gebroken basalt alstoeslagmateriaal, een buigtreksterkte van ruim 100 kg/cmabereikt.Buizentrilmachine, SCHLOSSERDoor een verkeersongeval tijdens het transport naarHannover werd de grootste uitvoering niet op deze beursge?xposeerd (wel was aanwezig het kleinere type voorbuizen tot inw. 0 60 cm).De nieuwe machine (foto 21) is geschikt voor de vervaar-diging van 100 cm lange, ronde buizen 70-150 cm, van 100 cmlange, eivormige buizen profiel 60/90 - 120/180 en vanbuizen met vierkante, rechthoekige of andere doorsnede,terwijl zonodig ook buizen met kleinere diameter kunnenworden gemaakt. Met deze machine worden d? getrildebuizen neergezet op de plaats, waar zij gevormd zijn,zodat de gehele bediening door twee man kan geschieden.In het freem, dat op vier verstelbare poten staat, zijn ge-monteerd: een 500 1 ophaalbak (waarmee tevens de speciewordt gestort), een kern met centrale vibrator, en een stalenmal, waarvan twee gedeelten scharnierend aan de vastevoetplaat zijn bevestigd. Door drukcylinders in de potenis de gehele machine iets op te heffen, waardoor de vastemal vrij van de grond komt, zodat de machine op de vierwielen kan worden verreden.De werkwijze is als volgt. De gevulde ophaalbak wordtgehesen en langzaam gekanteld, terwijl de kern, met in-geschakelde vibrator, zich in de gesloten mal (met in-geklemde onderste mofring) bevindt. Bij de vervaardigingvan ronde buizen wordt aan de kern een langzaam draaiendebeweging gegeven, waardoor d? binnenwand van de buiswordt glad gestreken. Vervolgens wordt de bovenstemofring, die zich in de machine bevindt, op de gevuldevorm neergeklapt, waarna de kern wordt uitgetrokken. Descharnierende vormgedeelten worden dan geopend, terwijlde machine door middel van de drukcylinders wordtopgehesen en nu verrijdbaar is. De verse buis blijft op deonderste mofring staan, nadat de buizenmachine is ver-plaatst en, door het inbrengen van een andere mofring,gereed is gemaakt voor de vervaardiging van de volgendebuis.Per 8-urige werkdag worden bijv. ca 40 ronde buizen profiel150 gefabriceerd.Vol-automatische steentrilmachine, SCHLOSSERDe vol-automatische machine, die na het indrukken van deschakelaar, geen bedieningspersoneel meer vereist, ver-vaardigt holle bouwelementen, lichte betonstenen, vloer-elementen en is bijzonder geschikt voor de fabricage vanbetonklinkers (foto 22 ).Per 8-urige werkdag worden 2 000-3 500 arbeidsgangengemaakt, afhankelijk van de vervaardigde elementen. Hetnuttig oppervlak van de te gebruiken onderlegplanken is130? 33 cm2. De verdichting vindt plaats door ingebouwde'tegenloop-vibratoren' met gerichte trillingen.Door het groot aantal arbeidsgangen is het noodzakelijkeen kabeltransporteur aan te brengen, terwijl voor hetafnemen een of meer portaalkranen moeten wordengebruikt.foto 22. vol-automatische steentrilmachineTegelstamptrilmachine, RICHTER & NORDMEIER,Vilseck (Opf.)Met de ?mo-stamptrilmachine worden betontegels (20 20-50 ? 50 cm2) vervaardigd, die de Nederlandse eisen voorkwaliteit I ver overschrijden. Deze machine wordt meestaluitgevoerd met een draaitafel, waarin vier of acht vormenkunnen worden geplaatst. Alle handelingen, zoals vullen,trillen, stampen, draaien en uitstoten, geschieden geheelautomatisch. Daardoor is de dagproductie met ??n manca 1 000 tegels, met twee man ca 2 000 en met drie manca 3 000. Daar de verdichting door een combinatie vantrillen en stampen (1 000 slagen per minuut) wordt ver-kregen, bereikt men een zeer grote sterkte.De in Nederland met deze machine vervaardigde tegels,30 ? 30 cm2, dikte 4,5 cm, met een slijtlaag van steenslag,behaalden een gemiddelde druksterkte van 786 kg/cm2eneen gemiddelde breekbelasting bij buiging van 2 010 kg.Cernent 7 (1955) Nr 5-6. 131foto 21. buizentrilmachinefoto 23. tralieliggervloer met betonelementen foto 24. tralieliggervloer, gestempeldTralieliggervloeren, RHEINBAU / WiesbadenOmnia-vloeren kunnen worden samengesteld uit speciale,op het werk vervaardigde, lichte 1-profielribben, waar-tussen betonelementen worden geplaatst. De geprefabri-ceerde holle vloerelementen, gebruikelijke afmeting 56 ? 25cm2of 69 ? 25 cm2bij een dikte van 14, 16, 18, 20 of 24 cm,zijn aan de onderkant voorzien van sponningen, waarmeezij op de 1-profielen komen te rusten.De ribben worden als volgt vervaardigd.Op het bouwterrein worden aangevoerd stalen strippen(band), breedte ca 12 cm, min. dikte 1,75 mm, lengte ca13,60 m. In de staalfabriek heeft het gebruikte band(Thomasstaai), tijdens het inpersen van een profiel en hetaanbrengen van kerven, een koude vervorming ondergaan,waardoor een hoogwaardig materiaal ontstaat, zodat ermet een toelaatbare spanning van 2 000 kg/cm2kan wordengerekend (vloeigrens min. 4 200 kg/cm2, treksterkte min.5 000 kg/cm2, rek bij breuk min. 8%). Op een lange werk-bank, die door de aannemer zelf is te vervaardigen, wordende op lengte gebrachte strippen met een hefboombeweging'opengerekt' tot stevige tralieliggers. In het onderste ge-deelte van deze liggers wordt de berekende wapeningbevestigd met speciale klemmen, die tevens als verstijvingdienen. Op een vlakke ondervloer worden vervolgens debetonvoeten (breedte-12,5 cm, hoogte 4 of 5 cm) aan deliggers gestort, waarbij er voor moet worden gezorgd, datde onderkant van deze voeten dezelfde betonsamenstellingheeft als de te gebruiken vloerelementen. Na verhardingzijn de 1-profielribben gereed voor gebruik (gewicht15,4 kg/m1).De ribben worden op de dragende muren gelegd (62,5 cmof 75 cm h.o.h.) en daarna worden de elementen geplaatst(foto 23-24). De open ruimten tussen deze elementenworden met betonspecie gevuld; desgewenst wordt eendeklaag aangebracht. De open tralieliggers geven een goedeaanhechting; bovendien maken zij het toepassen van dwars-ribben, ravelingen, enz. zeer goed mogelijk.Omnia-vloeren (eigen gewicht 200-250' kg/m2, overspan-ningen tot 7 m, nuttige belasting tot 500 kg/m2) wordenvooral toegepast in de woningbouw. In opdracht van deNed. vertegenwoordiger worden door de Vloerencom-missie reeds proeven genomen, waarop t.z.t. nog wordtteruggekomen. v. d. V.The Hannover Fair 1955 La Foire d'Hannovre 1955 Hannover Messe 1955A summary is given of the exposed machines andtools that are intresting for the concrete andbuilding-trade and for the manufacturers of con-crete products. Machines for earth-moving andtransport of materials, dosage, mixing, transport-ing and compacting of concrete and for the fabri-cation of concrete-pipes, curbstones and tiles arementioned. A few new systems for shutterings andprefabricated floors are described.Aper?u sommaire des machines et des outilsexpos?s qui int?ressent les entrepreneurs et lesfabriquants de produits en b?ton. L'articlementionne de l'?quipement pour terrassement,pour transport de mat?riaux et pour Je dosage, lemalaxage, le transport et le compactage dum?lange de b?tons et pour la fabrication de tuyaux,de bordures de trottoirs et de dallages. Finalementl'aper?u indique des nouveaux syst?mes decoffrages et de planchers pr?fabriqu?s.Uebersicht verschiedener ausgestellten Maschinenund Werkzeuge, die f?r die Beton- und Bauwelt,sowie f?r die Betonwarenindustrie von Interessesind. Behandelt werden: Maschinen f?r Boden-aushub und Materialtransport; f?r das Dosieren,Mengen, Transportieren und Verdichten derBetonmasse und die Verfertigung von Beton-rohren, Rand- und Bausteinen.Ausserdem werden einige neue Verschalungs-systeme und Montagefluren erw?hnt.132 Cement 7 (1955) Nr 5-6