C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n g60 jaar Cementcement 200862 4Zijn vader is jurist, dus eigenlijkligt het voor de hand dat hij diekant opgaat. "Maar omdat ik wis-kunde een leuk vak vond enbovendien een zeer goede wiskun-deleraar op de middelbare schoolhad, ging ik eigenlijk min of meervanzelf in 1957 naar Delft. Weg enWaterbouw sprak me gewoonaan." De eerste studiejaren gaanheel vlot; daarna stort hij zich ookin het studentenleven en bekleedtbestuursfuncties bij studentenver-eniging Sanctus Virgilius(`Virgiel') en het Gezelschap Prac-tische Studie. In 1964 studeert hijaf bij professor Jansen in de NatteWaterbouw op een project inKorea ter grootte van de Deltawer-ken en de Zuiderzeewerken bijelkaar. Aansluitend gaat hij tweejaar in militaire dienst bij deDGW&T.Aan het einde van zijn diensttijdsolliciteert hij bij Van Hattum enBlankevoort in Beverwijk, omdathij denkt zo in het buitenlandterecht te kunnen komen. Hijmoet echter eerst de kneepjes vanhet vak leren. "Omdat bij VHB deNatte Waterbouw gelijk stond aanbaggeren, kwam ik bij de afdelingDroge Waterbouw terecht, onderJan van Loenen. Jan was op datmoment ziek, met als gevolg datik meteen vanaf het begin, 1augustus 1966, drie maanden langop een kamertje heb gezeten meteen dikke stapel documenten voorongeveer 35 viaducten in de Bijl-mermeer."De Bijlmermeer is het eerste grotevoorbeeld van moderne na-oor-logse stedenbouw, waarvoorIn zekere zin staat het carri?repad van ir. Jan Veraart model voor de droomvan menig civieltechnisch student. In de eerste tien jaar van zijn carri?rewoont hij op even zovele adressen in binnen- en buitenland, bovenop de uit-voering van niet zelden indrukwekkende projecten. Daarna brengen zijnbestuurlijke kwaliteiten hem aan de top van de aannemerij. En aan het eindvan zijn carri?re profiteren tal van commerci?le en maatschappelijke organi-saties van zijn schat aan ervaringen.Hollands Glorie aansturen: ingenieur Veraart`Drukvast' in binnen-en buitenlandCementCement60 Jaar1 |Kleinpolderplein: monta-geligger brengt segmentop plaats van bestem-mingfoto: RijkswaterstaatC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n g60 jaar Cementcement 2008 4 63vanuit de hele wereld interesse is.Nadat eerst de polder is onderge-spoten, worden vervolgens alleviaducten aangepakt, een voorallogistiek interessant project. "Defilosofie was: leg de wegen op deeerste verdieping aan, zodat debegane grond aan de fietsers ende voetgangers zal toebehoren. Ditconcept, met daarnaast parkeerga-rages en grote flats, was fantas-tisch, maar is uiteindelijk verkeerduitgepakt."K l e i n p o l d e r p l e i nJan van Loenen leert hem in diebeginperiode constructies te bere-kenen, want dat was hem uit Delftniet echt bijgebleven. "Mijn inte-resse en kracht lagen eigenlijk bijde organisatie: de werkvoorberei-ding, de planning, de uitvoerings-techniek."Na een jaar gaat hij op locatie naarhet Kleinpolderplein, een tech-nisch zeer interessant project eneen van de eerste, drie verdiepin-gen tellende verkeersknooppuntenin Nederland. Zes viaducten,waarvan drie geprefabriceerd enmet de montageligger ingehan-gen, en drie op steigers gebouwdeplaatviaducten. De viaductenworden ??n voor ??n en aanslui-tend gebouwd. Voor de prefabri-cage wordt gebruikgemaakt vande fabriek in het Zeeuwse Kats,ooit opgezet voor de Oosterschel-debrug. "Na dat werk werd bij elkbrugbestek gekeken of hetzelfdematerieel kon worden ingezet. Datis ook verscheidene malen gelukt.Bij dit project was echter geenenkele moot dezelfde; alles waskrom." De kolossale motenworden over het water tot aan debouwplaats getransporteerd, daarmet een kraan gelost en met demontageligger ingehangen. "Demontage was elke keer weer eenpuzzel, en daarvoor maakte ik w?lgraag sommetjes."Van Loenen geeft hem danopdracht een artikel te schrijvenover de prefabricage bij grotebruggen. "Daarvoor stuurde hijme naar de mensen die al diegrote bruggen hadden gebouwd!De brug bij Hardenberg, Gorin-chem, de Brienenoordbrug. Aldoende kreeg ik dus inzicht inhoe men met al die liggers enmoten had gebouwd. Bovendienleerde ik allerlei mensen in ver-schillende bedrijven kennen. Entot slot moest ik het ook nog alle-maal opschrijven zodat het konworden gepubliceerd! Jan vanLoenen was een fantastischedocent." Het artikel wordt gepu-bliceerd in Cement 1969 nr. 6, eenspecial gewijd aan het BIBM-congres in Amsterdam in mei datjaar.B u i t e n l a n dNa het Kleinpolderplein keert hijterug naar Beverwijk en een jaarlater gaat hij voor het bouwen vaneen steiger eindelijk naar het bui-tenland, en wel Engeland. Dankomt in 1972 de grote inschrijvingin Richards Bay en vertrekt hijmet vrouw en kinderen voor tweejaar naar Zuid Afrika. "Dat waseen gigantisch werk, met zesgrote aannemers: twee Duitsers,een Belg en drie Nederlanders. Ikwas daar chief engineer en hebgewerkt aan het opstarten van hetproject. De kademuren werdenuitgerekend door Philip Holz-mann, maar ik verzorgde de aan-sturing van het lokale ontwerpbu-reau en de werkvoorbereiding."Het geheel staat onder leiding vanRein Schermer, die van de haven-mond van Hoek van Holland over-komt.A N D O CMedio 1974 wordt hij opgebeldmet de mededeling dat een groepvan twee Engelse en vier Neder-landse aannemers een olieplat-form, het Dunlin-platform, gaatbouwen op de Maasvlakte. De aan-nemers vormen samen ANDOC,oftewel Anglo Dutch OffshoreConcrete. Charles Vos is de ont-werper van het platform. Samenmet Jules Baller van de HBG enPieter Reijdon van Dirk Verstoepdoet Jan Veraart de projectleiding;Baller vanuit kantoor en Reijdonen Veraart op het werk."Het was een heel spectaculairproject, waarvan de prijs echtereen aantal keren over de kop ging:aangenomen voor 175 miljoen ende laatste afrekening was 635miljoen. De wensen van deopdrachtgever waren daar nietvreemd aan. Daar leerde ik dat deuitvoering toch maar weer elkekeer de kosten moest zien terechtvaardigen. Het succes vanhet platform was dat het op tijdklaar was. Wij hebben het in driejaar gebouwd, terwijl McAlpine inEngeland een jaar eerder begon-nen en een jaar later klaar was; zijbouwden er overigens wel drietegelijk. Twee jaar meer aan olie-inkomsten was de Shell echter welwat waard!"In de beginfase zijn de verwach-tingen hooggespannen. "Wezeiden: we gaan niet ??n platformbouwen, maar een fabriek voorplatforms. Er zouden er weltachtig komen. Daarom hadden2 |Driedimensionaal vorm-gegeven verkeerspleinfoto: Cement/Bob deRuiter64 cement 2008 4C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n g60 jaar Cementwe op de Maasvlakte meteen tweebouwdokken neergezet. Maar er isnooit een tweede platformgekomen."Het is een werk van superlatieven:2 km muur wordt in ??n keeromhoog gegleden. Dat gaat metvallen en opstaan. Na enkeledagen moet het glijden bijvoor-beeld alweer worden stilgelegd.Het glijden is niet alleen omvang-rijk, maar gaat ook zeer langzaam,met maar 1 m per dag. Op vijffronten tegelijk wordt er gepompt.N o o r w e g e nZomer 1976 is het platform zovergereed dat het voor de afbouw optransport kan naar Noorwegen.Terwijl het grootste deel van deploeg voor de Stormvloedkeringnaar de Oosterschelde vertrekt,gaat Veraart mee met het plat-form, dat ten slotte medio 1977wordt afgezonken. "Noorwegen iseen heerlijk land om te wonen,zeker als je een hele donkerewinter en daarna een hele lichtezomer meemaakt. Er werkten1300 Noren aan het project; wijwaren met vijftien ? twintigNederlanders om dat aan testuren en dat ging 24 uur per dagdoor. Alleen eerste Kerstdagwerkten we niet. Het was best eenkrachtsinspanning, met een heelklein team en niets anders aan jehoofd dan dat ding afmaken."De meeste Nederlanders nemenhun gezin mee. Een van devrouwen is onderwijzeres en intotaal kunnen twee kleine, gecom-bineerde klassen wordengevormd. Daar leert hij de andereNederlandse aannemers goedkennen. "Aanvankelijk heeft ieder-een een eigen cultuur, maar alseenmaal een groep mensen in eenjoint venture tot eenheid issamengesmeed, ontstaat er eengeheel eigen, autonome cultuur."C o m m u n i c a t i eWerken in het buitenland is in dietijd nog een echt avontuur,waarbij contact met het thuisfrontzelden eenvoudig tot stand komt.In Engeland zijn het nog de hogekosten die hem aan het twijfelenbrengen of hij zijn broer, die ophet punt staat te trouwen, wel kanbellen. Dat hij ook zo kan overva-ren, komt niet eens in hem op!"In Richards Bay communiceer-den we via de telex. In de middagmaakten we dan een tape van velemeters lang, om 's avonds als detelefoonlijnen beschikbaar warende tapes te kunnen invoeren; alseen wonder kwam de informatieer vervolgens in Beverwijk uittevoorschijn. In Noorwegenhadden we al een telefax. Bij deHBG in Rijswijk deed men eenA4-tje in een rol en dat werd afge-tast om er op hetzelfde momentin Noorwegen weer uit te komen:een schimmig velletje met daaropeen schets van een oplossing ofeen detail. Een tekening oversei-nen betekende wel zestien A4-tjesachter elkaar, ? drie minuten perA4-tje als het allemaal goed ging.Dan had je in een uur een teke-ning in Noorwegen; een godswon-der! Nu kunnen we ons daar geenvoorstelling meer van maken. Jek?n gewoon niet elke dag vanuitZuid Afrika opbellen; de verbin-ding liep via telefonistes en boven-dien deden de telefoons het nietaltijd."C e m e n tIn de tussentijd raakt Jan Veraartbetrokken bij de redactie vanCement, waar hij in december1974 de plaats van Jan van Loeneninneemt. Hij kan er direct de sma-kelijkste verhalen over het Dunlin-platform kwijt, al zal dat niet totveel publiceren leiden. "Naast devele wetenschappers in redactieen redactieraad, was het mijn roljuist de uitvoeringsverhalen in hetblad te krijgen: de bouwmetho-3 |Jan Veraart: liever logis-tieke puzzels oplossenC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n g60 jaar Cementcement 2008 4 65diek, de bekisting, de logistiek.Dat was wel een opgave, wantontwerpers schrijven nu eenmaalgemakkelijker dan uitvoerders. Ikwist natuurlijk wel wat er zoalwerd gebouwd, maar het was dekunst daarover te publiceren. Alshet dan lukte, werd het een dub-belslag: ontwerp ?n uitvoering."Tot april 1984 maakt hij deel uitvan de redactie. Daarna neemt hijtot augustus 1995 plaats in deredactieraad.D i r e c t i eNa terugkeer uit Noorwegenwordt hij op 37-jarige leeftijddirecteur van de buitenlandafde-ling van VHB, dat intussen metVan Splunder en Boele van Eeste-ren tot Stevingroep is samenge-smolten. Vrij snel daarna fuseertde Stevingroep met Volker totVolker Stevin. "In het begin groei-den we enorm; dat was somsonbeheersbaar en daarom gingook wel het een en ander fout."Een regelrechte catastrofe was debrug bij Zilwaukee in Michigan."Deze plakbrug was wel goed ont-worpen, maar de montageliggerwas te zwaar voor de brug. Deuitvoeringsinstructies warennoodgedwongen zeer ingewik-keld."Zo kent Volker Stevin nog eenpaar catastrofes, met als gevolgdat het bedrijf op de rand van deafgrond balanceert: in 1980wordt 275 miljoen verliesgeleden. Bovendien wordt duide-lijk dat er tussen de verschillendefusiebedrijven ook behoorlijk watcultuurverschillen zitten. Ditalles maakt dat er nogal watmensen vertrekken. Zo vertrektRein Schermer naar BallastNedam en stapt Jan Veraart in1982 over naar de vestiging vande HBG in Gouda. Eerst leidt hijhier Nederhorst Grondtechniek;later komt hij in de directie vande HBW terecht. In die periodemaakt HBW samen met VolkerStevin onder meer het EkofiskBarrier, net als ANDOC een voor-beeld van een project waar tech-niek en organisatie bij elkaarkomen.4 |Dunlinplatform op trans-port over zee naarNoorwegenfoto: Aerocamera BartHofmeester5 |Dunlinplatform op loca-tie en 120 m dieptegefundeerd en afge-bouwd66 cement 2008 4C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n g60 jaar CementC U RIn 1986 wordt hij als opvolger vanCharles Vos, benoemd totbestuurslid van de CUR. "Ik hebaltijd wel affiniteit gehad metonderzoek en ontwikkeling, maarin CUR-commissies heb ik nooitgezeten. Daar draaide het tochvaak om de inhoud en daar was ikniet goed genoeg voor." In die tijdwisselt de voorzittershamertelkens tussen HBG en BallastNedam. In 1991 volgt hij daaromHenk van Tongeren op als CUR-voorzitter en ??n van zijn eerstedaden is dan het aanstellen vanJan Stuip als directeur. "OnderVan Tongeren was de CUR begon-nen zich te verbreden naar ondermeer de waterbouw. Later volgdenallerlei themaprogramma's, zoalshet Centrum OndergrondsBouwen. Wij hebben het voorelkaar gekregen dat al die pro-gramma's gingen werken volgensde CUR-methode, wat uiteindelijknu tot CURNET heeft geleid. Wehebben zelfs gesproken over hetsamengaan van CUR, CROW,SBR en ISSO, maar dat is nietgelukt."De verbreding heeft ook eenkeerzijde. "Bij aanvang van dieverbreding zei Reinold de Sitter,directeur research en develop-ment bij HBG: `Dit is het eindevan het vermaak, want je moetmet research de diepte in, enniet de breedte.' Met de instel-ling recent van CUR Bouw&Infrais dat principe gelukkig weerhersteld. Aan de andere kantechter is het hebben van allemaallosse winkeltjes zonder enigesamenhang zowel naar binnenniet goed ? de financiers begrij-pen er dan niets meer van ? ennaar buiten - de overheden -helemaal een ramp!"In 1995 wordt hij als CUR-voorzit-ter opgevolgd door Theo Muldervan, inderdaad, Ballast Nedam.P e n s i o e nIn de tussentijd promoveert JanVeraart in 1990 naar de Raad vanBestuur van de HBG in Rijswijkom het in 1997 tot voorzitter tebrengen. Drie jaar later gaat hijvervroegd met pensioen."Normaal gesproken zou ik mei2001 aftreden, maar het warenroerige tijden. Allereerst leverdeonze Duitse overname proble-men op: technisch was het fan-tastisch, maar financieel eencatastrofe. Nu pas, tien jaar na deacquisitie, lijkt het lek bovenwater. Vervolgens kwam de over-namepoging door Boskalis, waar-over grote ruzie ontstond. Na hetafblazen daarvan zouden wegaan fuseren, maar ook dat gingniet door. Toen ben ik een kleinjaar eerder, bijna 61 jaar oud, in2000 met pensioen gegaan."Stilzitten kan hij dan nog niet.Vrij snel al wordt hij president-commissaris van Royal Hasko-ning, waarvoor dit jaar zijn tweedetermijn afloopt. Ook stuurt hijvier jaar lang de restauratie vanhet Rijksmuseum aan. Hij wordtpresident-commissaris bij hetfamiliebedrijf De Vries Scheeps-bouw, dat superjachten maakt, enbestuurslid voor de restauratie vankasteel De Haar. Verder is hij zesjaar lang de eerste voorzitter enmedeoprichter van de alumniver-eniging van de TU Delft en lidvan de commissie van expertsvoor de HSL-bovenbouw."November dit jaar word ik 69 endan beginnen functies op huneind te lopen. Ik ben momenteelzo'n twee ? drie dagen per weekbezig, maar wel op een anderemanier dan voorheen. Bij Hasko-ning bijvoorbeeld ben ik enkeledagen per maand klankbord. Ikbekijk zaken meer van een afstanden dus anders. Als ik vroeger derust zou hebben gehad die ik nuheb, zou ik zeker minder foutenhebben gemaakt. Aan de anderekant waren er toen ook mensentegen wie ik weer kon aanpraten.In elke fase van je leven ben jetoe aan een bepaalde manier vanwerken. En zolang dat in even-wicht is, is het leuk. Het was leukom met Jan van Loenen de pro-blemen van het Kleinpolderpleinop te lossen, het was fantastischin Richards Bay en uitdagend omhet Dunlinplatform te trekken.En het was een voorrecht leidingte mogen geven aan prachtigebedrijven. Er gaan natuurlijk ookdingen mis, maar dan gaat heterom hoe je wordt opgevangen.Mag je een fout maken, word jenog ingeschakeld om de foutweer te repareren of ben je danafgebrand? Ook ik heb hoogte-punten en dieptepunten gehad.Omdat ik plezierige, kundige enbegrijpende mensen om me heenhad en kennelijk behoorlijk `druk-vast' ben, is het mij gelukt al diejaren overeind te blijven." nHenk Wapperom6 |Jan Veraart meldt zich alsbezoeker van open dag2007 bij scheepswerf DeVries in Makkumfoto: Koninklijke De VriesScheepsbouw