B?HM WINNAAR PRITZKER PRIZE 1986B?hms' denken draait om 'verbindin-gen'. Zo schreefhij onlangs: 'Ik denk datde toekomst van architecten niet ligt inhet doorgaan met het vullen Van hetlandschap, maar meer inhet terugbren-gen van het levenen de orde in onze ste-den en dorpen, door het respecteren enverbinden van hun structuur, functie,bouwmaterialen enz.'Zulke verbindingen vereisen flexibili-teit en variatie in het integrerenvan ouden nieuw,van idee enwerkelijkheid. Ditverklaart waarschijnlijk hoe B?hm totzulke uiteenlopende creaties in de loopder tijd is gekomen. Strak tegenoverge-compli'ceerd, bescheiden tegenovermonumentaal. Ook het materiaalge-bruik is divers, al getuigt veel van zijnoeuvre van een voorliefde voor beton.P.L.SpitsB?hm heeft door verschillende van zijnbouwwerken de internationale aan-dacht op zich gevestigd; bekend zijn debedevaartskerkvan Neviges en hetstad- '--~~~~~~~~~~~~~--lhuis te Bensberg. De meeste van zijn ge- Foto 2 (Kar! Hugo-Schmolz)bouwen staan in West-Duitsland, alheeft hij ook gebouwen gerealiseerd inFormosa en Brazili?.Een recent werk Van B?hm betreft hetontwerp voor de bebouwing van hetPraag-plein in West-Berlijn (jOto 1),waar .een combinatie ontstaat van ap-partementen, winkels, een bibliotheek,een school voor volwassenen en eenoverdekt zwembad.Een ander werk van de laatste tijd is hetpaviljoen voor het Opera huis in Stutt-gart, voltooid in 1984/1985. Hier heeftB?hm eigenhandig dansende figurenop de muren geschilderd. Foto 2 toonteen beeld van de begane grond met deronde bar.Juist het gevoel voor decoraties wat veelvan B?hms' werk kenmerkt, is terug tevoeren tot het feit dat B?hm niet alleeneen opleiding heeft genoten tot archi-tect, maar tevens tot beeldend kunste-naar.Gottfried B?hm werd op 23 januari1920 geboren in Offenbach-am-Main.Zijn vader, Dominikus B?hm, waseveneens een bekend architect, voorna-melijkvan kerken en andere sacralebouwwerken. Het Klooster in Vaals, opde Mamelis-berg, is door Dominikusgebouwd; overigens is de uitbreidingvan datklooster meteenkerkgebouwenenkele bijgebouwen, gerealiseerd doorDom van der Laan, grondlegger Van dearchitectuurstroming 'De BosscheSchool'.Na zijn .studie in M?nchen trad Gott-fried Bohm in 1947 toe tot het bureauvan zijn vader. In 1948 trouwde hij metde architecte Elisabeth Haggenm?llerendrie van hun vierzoons zijnarchitect.Na het overlijden van zijn vaderin 1955neemt B?hm de leiding van het bureauop zich.Inde ruim 30jaardie sindsdienzijnver-lopen, heeft B?hm een veelheid aanbouwwerken gerealiseerd: kerken, kan-toren, theaters, culturele en stedelijkecentra, stadskantoren, appartementen- Foto 1gebouwen, waarbij vaak combinaties ,---~~~~-~~~-~~-~~~~----~~~-~~-~--'izijn ontstaan.Als hoogleraar is B?hm jarenlang ver-bondengeweestaandeTechnische Uni-versit?t van Aken, terwijl hij ook gast-colleges heeft gegeven in de USA: inMassachusetts en de universiteit vanPennsylvania.In Cement3en 4vanditjaarzijn twee ar-tikelen verschenen over werk vanB?hm. Het eerste betreft het Z?blin-Haus inStuttgart, het tweede behandelthet werk van B?hm in z'n totaliteit,waarbij het accent is gelegd op de ont-wikkeling in zijn werk die uiteindelijkheeft geleid tot de vormgeving van hetZ?blin-Haus.Op 17 april j1. werd in het mu-seum van Moderne kunsten teNew York bekend gemaaktdat aan architect Gottfried B?hm dePritzker Architecture Prize 1986 wastoegekend. Hii is daarmee de achtste ar-:J ..tichitect die deze prijs ontvangt en de Evierde van buiten de USA. ~De Pritzker Prize is in 1979 ingesteld ~door Jay A.Pritzker, president van de ~Hyatt Foundation, en wordt gezien als ~hi~de Nobelprijs voor arc .tectuur. De ~prijs bestaat uit een geldbedrag van et$100 000 en een bronzen sculptuur, ge- ~~~~~~__~~~__~~-Imaakt door Henry Moore. De offici?leprijsuitreiking heeft plaatsgehad op 7meij1. inde Goldsmiths' HallinLonden.Cement 1986 nr. 8 39