Boekbespreking 83boekbespreking62015Bauteilaktivierung,Einsatz - Praxiserfahrungen -Anforderungenauteurs Jens Pfafferott, Doreen Kalz,Roland Koenigsdorffuitgave Fraunhofer IRB Verlag,Stuttgart, 2015taal Duitsaantal pagina's 228afmeting 180 ? 245 mmISBN 978-3-8167-9357-1prijs 49,-meer informatie en bestellenwww.baufachinformation.deHet boek`Bauteilaktivierung, Einsatz- Praxiserfahrungen - Anforderun-gen'is eigenlijk niet bedoeld voorbetonconstructeurs. Waarom dantoch een recensie in Cement?Omdat de thermische activeringvan betonconstructies een zeeractueel onderwerp is, dat ook depraktijk van betonconstructeurs enbetonproducenten raakt. Niet in 'thart, maar wel in 't hoofd.Voorheen spraken we over beton-kernactivering. Dat trefwoord geeftook bij zoeken op cementonline.nltalrijke hits. Nu spreken we overthermische activering van bouw-delen of betonconstructies (TAB enTABs) en over thermisch actievegebouwen (TAG). Het woordje`kern'is niet meer toepasselijk; dikwijlsliggen de leidingen voor verwar-men en koelen dicht onder hetoppervlak, zowel aan de onder- alsaan de bovenzijde.TABs is ??n van de zeven werk-velden in de Green Deal Beton,het project van MVO NL voor ver-duurzaming van de betonketen.Een werkveld met potentie voorserieuze CO2-reductie in gebouwen.In Duitsland is ontwikkeling en toe-passing van TABs eerder begonnendan in Nederland. Na het eersteenthousiasme volgde een fase vanteleurstelling over de energiepresta-ties van gebouwen. TABs werdgezien als een trendy kunstje omduurzaam te bouwen. Maar thermi-sche activering vergt specifieke ken-nis en vooral integrale benaderingvanaf ontwerp tot en met gebruiken vergaande samenwerking tussende opeenvolgende bouwpartners inalle bouwfasen.De problematiek in Nederland iszeer vergelijkbaar. Ook hier zijnteleurstellende ervaringen in pro-jecten waar de specifieke kennisontbrak en/of waar in de loop vanhet bouwproces het aanvankelijkgoede concept is ontkracht. Dieervaringen hinderen de verdereontwikkeling.Mijns inziens meest waardevol in ditboek is het hoofdstuk Praktijkerva-ringen. Daarin zijn op basis vanmonitoring van een groot aantalgebouwen (niet alleen in Duitsland)kengetallen gegeven voor installa-tiecapaciteit en energieprestaties,gerelateerd aan installatieconcep-ten en gebouwfuncties. Deze infor-matie kan worden gebruikt alsbenchmarks voor nieuwe projecten.De hoofdstukken over theorie vanverwarmen en koelen op basis vanthermische massa-activering en diemet aanbevelingen voor installatie-ontwerp, zijn niet direct voer voorconstructeurs. Maar constructiefontwerpers moeten toch op z'nminst actief kunnen zijn in dediscussies over succesfactoren enconsequenties van thermischeactivering van betonconstructies,en dus ook in die over de bijdragevan beton aan duurzaam bouwen.Daarvoor biedt dit boek goedehandvatten.Het is te wensen dat het TABs-pro-ject van de Green Deal Beton toteen gelijkwaardige publicatie kankomen. Bij voorkeur digitaal enonline, om resultaten van succes-volle Thermisch Actieve Gebouwenbruikbaar te maken voor nieuweprojecten. Hans K?hneCement&BetonCentrumBauteilaktivierung,Einsatz ? Praxiserfahrungen ? Anforderungen