C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gWoningbou wcement 2006 338Het project Blok 16 is ??n van dewooncomplexen en omvat naast49 appartementen nog vier anderefuncties waaronder een fitnessruimte, een paviljoen, een aantalcommerci?le ruimten en eengedeelte van de priv?garage. Hetwoongebouw telt zeven bouwlagen op het Gebogen Maaiveld, iscirca 62 m lang en varieert inbreedte van 13 tot 22 m. De fitnessruimte is 80 m lang en 20 mbreed. Het paviljoen is 22 m langmet een vari?rende breedte van3 tot 9 m.De fitnessruimte is gelegen op hetniveau van de garage, en vormtconstructief gezien samen met hetappartementencomplex ??ngebouw. De fitnessruimte bevindtzich gedeeltelijk onder het woongebouw en gedeeltelijk onder hetopenbaar toegankelijke dek. Defitnessruimte en het paviljoensluiten met een glazen gevel aanop het Waterplein en de tuin. Depriv?garage ligt aan de zijde vande zandwinplas het Weerwater enis gedilateerd van het woongebouw.U i t g a n g s p u n t e nDe opdrachtgever heeft een aantaluitgangspunten voor het ontwerpopgesteld:? het parkeerdek moet ontworpenworden op een verkeersbelasting klasse 45 in verband metonderhoud en de bereikbaarheid van het wooncomplex. Eris immers geen andere mogelijkheid om het gebouw te bereiken dan over het verhoogdemaaiveld;? de kwaliteit en functionaliteitvan de openbare parkeergarageis vastgelegd in het Masterplan.De parkeergarage heeft een stramienmaat van 7,95 m x 8,10 men een vrije hoogte van 2,55 monder de balken en de priv?garage moet daarop aansluiten;? de stramienmaat voor de woningen is 5,4 m, deze is vastgestelddoor de opdrachtgever in verband met de maximale afmeting van de woningen;? de kolomafstand in de fitnessruimte moet worden gemaximaliseerd, echter de constructievehoogte is beperkt;? het aantal overgangsconstructies moet worden geminimaliseerd om de kosten te beperken.O v e r g a n g s c o n s t r u c t i eHet woongebouw ligt deels bovende garage en deels boven de fitnessruimte. Voor het woongebouw is een stramienmaat vastgelegd van 5,4 m en voor de garageeen maat van 8,10 m. Dit impliceert een overgangsconstructiemiddels balken of een betonplaat(fig. 2). De constructievariant meteen overgangsconstructie isonderzocht maar gaf te hoge kosten en een onacceptabel verlies invrije hoogte in de garage. Daar hethier het priv?deel (voor de bewoners van Blok 16) van de openbaregarage betreft is hier een uitzondering gemaakt en is gekozen omhet woonblokstramien van 5,4 mdoor te zetten in de parkeergarage. De kolommen in de garagestaan evenwijdig aan de rijbaan.Door de vrije vorm varieert debreedte van het gebouw in iederedoorsnede. Daardoor staan bij eenaantal wanden de kolommen bijnanaast de koppen van de wand. Incombinatie met de open structuurvan een aantal wanden boven degarage, was voor het overbrengenvan de krachten naar de kolomBlok 16Bijzondere vorm in betongoed te realiserenir. J.H. Versteegen, Pieters Bouwtechniek Delft BVHet stedenbouwkundig plan voor Almere beslaat het Stadshart met ondermeer het Gebogen Maaiveld. Voor het ontwerp van de verschillende gebou-wen bovenop het Gebogen Maaiveld is een aantal gerenommeerde architec-ten uitgenodigd. Het project Blok 16, in de volksmond beter bekend als TheWave, is een onderdeel van de 1e fase van het plan. Ren? van Zuuk is de archi-tect. Blok 16 is een gebouw met een bijzondere, niet-alledaagse vorm die inbeton goed is te realiseren (foto 1).1 |Blok 16, een gebouw meteen bijzondere, niet-alle-daagse vorm(foto: Gert Schutte)C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gWoningbou wcement 2006 3 39men een balk nodig onder dewanden (foto 3).Ter plaatse van de uitkraging inhet gebouw ontstaan bij de overgang van de wand naar de kolomgrote spanningsconcentraties,waarbij de balk ervoor zorgt dat dekrachten vanuit de wand van250 mm, ingeleid kunnen wordenin de kolommen van 450 mmbreed.Naast het woongebouw met daaronder de priv?garage ligt aansluitend de openbare garage met eenstramienmaat van 8,1 m. Om eenaansluiting te maken met de constructie van de priv?garage isevenwijdig aan de rijbaan een balkgemaakt waarop de stroken van depriv?garage dragen. Ter plaatse vandeze overgang is de dilatatie gemaakt in het verhoogde maaiveld.P a r k e e r g a r a g e v l o e r e nf i t n e s s v l o e rDe 300 mm dikke betonvloer vande parkeergarage en de fitnessruimte is berekend op een waterdruk van 1,3 m. Deze waterstandkomt voort uit de combinatie vanhoog water in het Weerwater enopstuwing van het water bijstorm. Dit heeft tot gevolg dat devloeren van beide gebouwen zijnvoorzien van trekpalen. Tijdens debouw waren geen damwandennodig om de vloeren te realiseren(foto 4). Er is wel drainage toegepast om de bouwput droog te houden. Langs het Weerwater zijnkleidijken toegepast waarmeede bouwput enigszins werdbeschermd.Het woonblok, de fitnessruimteen de parkeergarage zijn gefundeerd op Vibropalen die in verband met de trekkracht over degehele lengte zijn gewapend. Er isvoor vibropalen gekozen omdat er,in verband met het dichtgepaktezandpakket, zwaar heiwerk werdverwacht.In de rijstrook van de garage iseen betonnen koker met afneembare deksels gemaakt. Deze kokerten behoeve van kabels en leidingen en het ondergrondsafvaltransportsysteem OAT loopt in delangsrichting onder het gebouwdoor. Om opdrijven van de 1,2 mdiepe koker te voorkomen zijnextra trekpalen toegepast.H e t v e r h o o g d e m a a i v e l dHet dek van de parkeergarage, hetverhoogde maaiveld uit het Masterplan, kan worden belast doorverkeersklasse 45. De kolommenin de openbare garage zijn? 400 mm en staan op een rastervan 7,95 m x 8,1 m. De vloeren,bestaande uit een voorgespannenbreedplaat van 70 mm en eendruklaag van 330 mm, wordengedragen door verzwaarde strokenvan 1800 mm breed en 750 mmhoog inclusief de vloerdikte. Destabiliteit van de openbare garagewordt verzorgd door het inklemmen van de kolommen in de fundering en in de versterkte strokenvan het dek.In verband met de hoge dwarskrachten die ontstaan ten gevolgevan de puntlasten bij verkeersklasse 45, is een betonsterkteklasseB 45 toegepast voor het dek. Daarwaar de toelaatbare schuifspanning van het beton (t1) werd overschreden, is dwarskrachtwapeningin de vloer toegepast. Dit is alleenopgetreden boven de fitnessruim6753504002503504007501000?600410350 500 variabel1165310406027540025040035044015751450 -NAP1700 -NAP221400350165024555450 325525300 495 31084550550540350400250350M1700 -NAP1450 -NAPafm. 450x675dilatatieglijvilt2 |Voor het woongebouw iseen stramienmaat vast-gelegd van 5,4 m en voorde garage een maat van8,10 m. Dit impliceerteen overgangsconstruc-tie middels balken of eenbetonplaat3 |Voor het overbrengen van de krachten naar de kolommen was een balknodig onder de wanden4 |Tijdens de bouw waren geen damwanden nodig om de vloeren te reali-serenC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gWoningbou wcement 2006 340te, omdat hier een vloeroverspanning is gekozen van 9 m.Bij de hoge schuifspanningen inde vloer is ook een controle van deschuifspanning tussen de voorgespannen breedplaat en de druklaag uitgevoerd. Uit de berekeningbleek dat deze net voldoen zonderextra wapening naast de standaardsupporters die aanwezig zijn in debreedplaat.Het toepassen van dwarskrachtwapening in betonvloeren is nietgebruikelijk. Echter de eis van deopdrachtgever was hier om deoverspanning van de vloeren temaximaliseren bij een toegestaneconstructiehoogte van 600 mmvan de balken en een vloer van400 mm dik. De kolommen onderde balken staan, door de toegestane balkhoogte van 600 mm, hartop hart 5,4 m gelijk aan de stramienmaat van het woongebouw.Omdat het dek is berekend op eenhoge belasting kon dit, als bijkomend voordeel, tijdens de bouwfunctioneren als werkterrein voorde aannemer.D e b o v e n b o u wDe constructie van het wooncomplex is opgebouwd uit gewapendbetonwanden en breedplaatvloeren (foto 5). Met massief beton isop een relatief eenvoudige wijzeaan allerlei eisen zoals geluidseisen tussen de woningen enbrandwerendheid te voldoen.Ventilatiekanalen, verwarmingsleidingen, elektraleidingen endergelijke kunnen in de vloerenworden meegestort. Naast dezeveel voorkomende aspectenheeft dit gebouw ook een bijzondere, nietalledaagse vorm diemet beton eveneens goed is terealiseren.Iedere doorsnede in het gebouwis anders van geometrie. Demaximale uitkraging in hetgebouw, gemeten vanuit het hartvan de kolom in de garage, is7,5 m. De gewapendbetonwanden dragen de uitkraging en voeren de belasting af naar dekolommen in de garage (fig. 6).De randen van de vloeren vormen in bovenaanzicht een grote6 |De gewapend-betonwan-den dragen de uitkragingen voeren de belasting afnaar de kolommen in degarage35503550270027002700270027002650162005000 -NAP.1450 -NAP.2100 +NAP4800 +NAP7500 +NAP10200 +NAP12900 +NAP15600 +NAP18250 +NAP5570 -NAP.1800 -NAP.5 |De constructie van hetwooncomplex is opge-bouwd uit gewapendbetonwanden en breed-plaatvloerenC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gWoningbou wcement 2006 3 41zaagtand, dit is ook bij de wanden toegepast. De zaagtand isaangebracht om de gevelelementen als schubben over elkaar tekunnen plaatsen.In verband met de complexevorm heeft de architect hetgebouw in 3D uitgetekend. Uit de3Dtekeningen heeft de constructeur de vormtekeningen van dewanden en de vloeren gedestilleerd, zodat de aannemer hetgebouw kon uitzetten en konmaken. Dit was voor de tekenkamer een zeer arbeidsintensieveklus, omdat de tekenpakkettenniet goed op elkaar aansluitenwat steeds vaker een probleemblijkt te zijn bij gebouwen meteen afwijkende vorm zoals Blok16. Na extra controle en intensiefoverleg met de architect en eengoede voorbereiding door de aannemer is de vorm van hetgebouw vrijwel probleemloosdoor de aannemer gerealiseerd.D i l a t a t i e e n s t a b i l i t e i tHet woongebouw en de fitnessruimte zijn in het midden van hetgebouw voorzien van een dilatatie.De beide gebouwdelen die doordeze dilatatie ontstaan, zijn beidegestabiliseerd door een kern aande koppen van het gebouw. In dekernen zijn de lift en de trappengesitueerd. De kernen worden inde parkeerlaag ingeklemd in langere betonschijven. De fitnessruimte is constructief gekoppeldaan het woongebouw en wordtgestabiliseerd middels de genoemde stabiliteitselementen van hetwoongebouw.D e g e v e lDe gevel is samen met de vormvan het gebouw het meest in hetoog springende onderdeel van hetwooncomplex. De geschubdegevel benadrukt de glooiendevorm van het gebouw nog eensextra (fig. 7).De gevels zijn opgebouwd uitmet zink beklede vlakke houtskeletbouwelementen. Deze elementen zijn allemaal rechthoekig.Door de vorm van de betonnenwanden en vloeren per verdieping en per stramien te laten verspringen wordt een vrije vormverkregen. Als gevolg van dezeopbouw `verandert' het uiterlijkvan de gevel met de afstand. Vandichtbij overheerst de ruwe, hoekige vorm. Van grote afstand, bijvoorbeeld de snelweg, ontstaateen vloeiende gevel; een `Wave'.Op de gevel is lang gestudeerddoor de architect en de opdrachtgever. Bij de start van het werkwas alleen het, voor de constructeur zo belangrijke, gewichtbekend. De verdere uitwerking ispas tijdens de bouw bekendgeworden en verder uitgewerkt.De opdrachtgever, de architect ende aannemer hebben zich voornamelijk beziggehouden met hetontwikkelen van een gevel diepast, die waterdicht is en ook binnen budget is te realiseren. Delange studie is niet voor nietsgeweest en heeft tot een bijzonder resultaat geleid. nProjectgegevensopdrachtgever woningen encommerci?le ruimten:Almere Hart CV (MAB en BlauwhoedEurowoningen)opdrachtgever parkeergarage,openbare ruimten en gebouwen:Dienst Stadscentrum Almerearchitect parkeergarage:OMAarchitect Blok 16:Ren? van Zuuk architectenadviseur constructies Blok 16:Pieters Bouwtechniek Delft BVadviseur constructies openbareparkeergarage:Pieters Bouwtechniek Haarlem BV enPieters Bouwtechniek Almere BVadviseur Installaties:Huygen Elwakodirectievoering enbouwmanagement:Almere Hart CVaannemer:Dura Vermeer Hengelo7 |De geschubde gevelbenadrukt de glooiendevorm van het gebouwnog eens extra5400 2700 4*5400= 216005355 53551801620035135 20 27035 55250245025025051502505150554*5400= 21600