ir.J.StuipTH-Delft, afdeling Civiele TechniekVakgroep WaterbouwkundeBij het begin van een artikelenserieIn de afgelopen jaren is veel Onderzoek verricht naar de stabiliteit vanbekledingselementen voor waterkeringen, oevers van kanalen, rivieren enz.,inclusief golfbrekers. Over het mechanisme van sterkte en belasting is meerbekend geworden. De resultaten van de onderzoekingen werden gepresenteerdop symposia, congressen en in richtlijnen. Ze zijn bovendien reeds toegepast bijde uitvoering van werken. Het uitdragen van de resultaten vond meestal plaatsbinnen de kring van 'natte waterbouwers' .Het materiaal beton speelt ook een rol bij de bekledingselementen. Del3etonvereniging heeft gezien het mogelijke belang voor de betonwereld hetinitiatief genomen om aan de onderzoeksresultaten meer bekendheid te gevenbinnen de eigen kring die van oudsher meer op de civiele techniek in den drogegeori?nteerd is. Zo werd tijdens de pas gehouden Betondagaandacht aan ditonderwerp besteed en al eerder (oktober 1984) is het symposium'Cementbetonnen dijkbekledingen' gehouden, waaraan van verschillende zijdenwerd bijgedragen. .In een reeks artikelen in dit tijdschrift willen we ontwerp en uitvoering vanbetonnen bekledingen nader uitwerken. Ter sprake komen het dimensioneren ende verschillende uitvoeringstypes: gezette bekledingen van losse elementen,blokkenmatten en plaatbekledingen.Dit artikel is het eerste in de reeks en is een bewerking van de tekst van devoordracht vanir.J.Stuip, gehouden op de Betondag 1985. Aspecten die in dezebijdrage globaal aan de orde komen, met name die van dijkbekledingen, zullenin de komende serie nader worden uitgewerkt. RedactieBeton in de waterkeringCement XXXVII (1985)nr. 12InleidingBeton wordt in waterkeringen toegepast alof niet in combinatie met andere materialen.De mate waarin dit gebeurt hangt af van debijdrage die beton levert aan de beschermingvan die andere materialen ofvan de standze-kerheid van de totale constructie.Het ene uiterste in de reeks van rnoqelijkhe-den voor beton is bijvoorbeeld een boogdamwaarbij optimaal gebruik wordt gemaakt vande hoge druksterkte van beton, het andereuiterste is het eenvoudig 'los' liggende be-tonblok in een dijkbekleding dat alleen blijftliggen onder invloed van zijn eigen gewicht.De functie van beton in de boogdam is weer-stand leveren tegen de waterbelasting en hetbieden van een waterdicht scherm als water-kering, dus een waterkering in beton. Defunctie van het betonblok in de bekleding isbescherming van het onderliggende grond-massief dat zelf de waterkering vormt; wehebben hier dus te maken met beton in eenwaterkering.In veel waterbouwkundige constructiesheeft beton een waterkerende functie. Somsis dit het belangrijkste, zoals bij stuwdam-men. Soms is deze functie ondergeschiktaan een andere zoals bij een grondkerende906kademuur. De water- en/of grond kerendefunctie brengt met zich mee dat de beton-constructie belastingen opneemt en dezeaan de fundering afdraagt.Naast de kerende functie doet beton in wa-terkeringen ook dienst als bekleding: hetheeft dan een beschermende functie. Ten-slotte wordt beton in waterkeringen toege-past als betrouwbare, maatvaste opleggingvoor onderdelen van die waterkering, wat hetgeval is bij sluizen en stormvloedkeringen.Uiteraard is naast de maatvastheid ook deeigenschap om belastingen op de juiste wij-ze af te kunnen voeren van groot belang. Defunctie van beton is dus steeds anders endat geldt ook voor de eisen die aan het ma-teriaal worden gesteld, als bouwmateriaal enals constructie-element. Het toepassen vanbeton is geen doel op zich, maar moet volgenuit een functionele analyse van de totale con-structie en gebaseerd zijn op een zorgvuldi-ge keuze uit de in aanmerking komende ma-terialen.Samengevat kan beton in waterkeringen devolgende functies vervullen:- water keren;- beschermen van waterkeringen;- vormvaste oplegging zijn voor andere wa-terkerende elementen.