? ? uitvoeringsorganisatie ?prof.ir.G.J.Maas, TU Eindhoven, Faculteit der BouwkundeOp 23 mei 1996 had de Conferentie Betononderzoek & de Praktijk plaats. Ter voorberei-ding op de workshop 'Uitvoeren van betonconstructies' zijn negen stellingen geponeerden tevoren aan de deelnemers van de workshop toegestuurd met het verzoek een volgor-de van prioriteitaan tegeven. Tijdens de workshop werd tevens gediscussieerd overtweeingebrachtestukken. Tezamen isdaaruiteen voorkeurvoorenkele stellingen ontstaan.BETONONDERZOEK&DE PRAKTijK(V)UITVOEREN VAN BETONCONSTRUCTIESOm de achtergrond van die stellingen aan tegeven zal eerst kort de discussie in de work-shop worden weergegeven.De discussie liep langs drie thema's:1. De veranderingen, waaraan de maat-schappij op dit moment onderhevig is, ma-ken communicatie mogelijk, maar ookbroodnodig. Moderne middelen als buzzer,zaktelefoon ene-mail maken ons continubereikbaar. Communicatie is elk momentmogelijk en toch (of daardoor) is er veelmeer behoefte aan 'echte' communicatie.Of is er behoefte aan duidelijkheid in decommunicatie? Logistieke systemen enbouwmetrologie (zie het artikel 'Maatbe-heersing in de bouw', Cement 1997, nr. 1)ondersteunen de communicatie door eentechnische basis te leggen onder de gege"vensuitwisseling. De moderne middelenzorgen daarna voor het gegevenstransport.2. Stroomlijnen van de communicatie is nietalleen nodig omdat we erdoor worden over-spoeld, maar ook omdat de rollen en dedaarbij horende partijen in de bouw nietmeer volgens vaste patronen samenkomenin een project. Een duidelijk samenwerking-patroon bestaat daardoor niet meer. Con-tract-management komt dan om de hoekkij-ken. Het bepalen van kenmerken van een or-ganisatie en daarmee van de kwaliteiten ?nvan de risico's die zo'n organisatie loopt, ishet centrale issue in dit thema.3. Door veranderende regelgeving (bijv. ar-beidsomstandigheden en energiebehoeftevan gebouwen) en doornieuwe materialen,ontwikkelen zich geleidelijk nieuwe bouw-systemen. Ook bij het vervaardigen van be"tonconstructies gebeurt dit. Hogesterktebe-ton en hoge-vloeibeton dwingen partijen nate denken over de mogelijkheden en over detoepassingsproblemen en daar oplossin-gen voor aan te dragen.?CEMENT1997/2Stelling 1 Maak onderzoekers bewust van de 'implementatiekunde', gericht op het vakmanschapvan de vaklieden.Veel onderzoekers lopen rond met het idee dat de mensen in de praktijk dom zijn en nooit iets nieuwswillen. Ze gaan daarbij voorbij aan de harde regels van de beroepspraktijk, waar binnen smalle mar-ges met wisselend personeel moet worden gebouwd met een positief resultaat.Veel praktijkmensen kijken naar onderzoekers als 'papiervuilmakers' die niet weten wat er buiten inde werkelijkheid gebeurt. Zij gaan daarbij voorbij aan de noodzaak van goede theorievorming als ba-sis voor iedere vakontwikkeling.lmplementatie is dus een zaak van goede communicatie. Deze com-municatie kan worden ondersteund door goede methoden om het vakmanschap van de doelgroepte an?llyseren en te waarderen.Eris begrip nodigvoor hetfeit datvooreen geslaagde innovatie een verandering nodig is van hetvak-manschap en dit roept angst op bij de doelgroep.Stelling2 Door hetindustrieel denken overbouwen te introduceren wordt de kans vergroot op de ont-wikkeling van totaalconcepten (totaalproces) van op elkaarafgestemde hulpconstructies, transport-middelen en bouwcomponenten.In de industrie stemt men het ontwerp van het product af op de productiemogelijkheden. De produc-tie start met een ontwerp van de productiefaciliteiten. Tachtig procent van de kosten en kwaliteit diein de uitvoering worden gerealiseerd, wordt in de twee ervoor liggende ontwerpfasen (het ontwerpvan het bouwwerk ?n het ontwerp van de productiefaciliteiten = de uitvoering) bepaald; slechtstwintig procentvan de kosten en kwaliteitwordt be?nvloed door mensen die in de uitvoeringzelfwerk-zaam zijn.Concurrent engineering is niet alleen de ontwerpactiviteiten van architect en ingenieur voor eenbouwwerk parallel laten lopen, maarvooral hetontwerp van het bouwwerk ?nhetontwerpvan het uit-voeringsproces op elkaar betrekken.Voor het onderwijs ligt hier een taak.Stelling 3 Minder betoncontrole, maar meer procesbeheersingsmiddelen, behoren de basis te vor-men van onderzoek in de betontechnologie.Voor het uitvoeringsproces zijn eigenschappen als druksterkte en duurzaamheid slechts interessantvoorzover ze kosten en eindresultaat be?nvloeden. Meetresultaten van procesbewaking moetenwordengebruiktom het bouwproces zelfte be?nvloeden: procesbeheersing. Via meetresultaten kaneen feedbackkoppeling ontstaan. Gegevens uit deuitvoering kunnen worden teruggekoppeld naarhet procesontwerp en gegevens uit het procesontwerp kunnen worden teruggekoppeld naar het ont-werp van het bouwwerk. Certificaten maken het mogelijk om verantwoordelijkheden bij partijen te la-ten; het is dan eigenlijkniet meer nodig om via een achterdeurtoch nogte interveni?ren in besluitvor-ming en planontwikkeling.(Hoe vaak wil de bouwdirectie nog invloed hebben op de betonsamenstelling bij een gecertificeerdeaannemer en een gecertificeerde centrale?)Stelling 4 De basis van betontechnologisch onderzoek moet zijn het proces van samenstelling,transport en in het werk brengen van betonspecie.Beton aanmaken, transporteren en verwerken is een van de meest storingsgevoelige processen inde bouw. Onderzoek moet meerworden toegesneden op dittotale uitvoeringsproces; alle deelfasenzijn door betontechnologie aan elkaar gekoppeld.Stelling 5 Evenwichtige praktijkbenadering kan slechts indien ontwerp, uitvoering, milieu, bouwma-terialen, schade en onderhoud (de vijfgescheiden behandelde thema's op de conferentie) evenwich-tig door alle partijen worden gekoppeld.Wil men ontwikkelingen kunnen doorvoeren, dan vraagt dat samenwerking van de betrokken par-tijen. Een integrale aanpak is nodig: zeker gezien vanuit de uitvoering, omdat daar alles samenkomten omdat de mogelijkheid om nog invloed uit te oefenen daar zeer gering is (zie Stelling 2).13