? ? ?BETONINDE ZOMERVAKANTIELa vache qui ritEen heel geslaagd vakantiekiekje vormt nog altijd een kudde koeien opde voor het gemotoriseerd verkeer bestemde weg. Tot rond 1870 was hetnormaal om tussen Limoges en Parijs een kudde runderen tegen te ko-men op weg naar slachthuis en restaurant in de Franse hoofdstad.Het smakelijke dierverloor op de lange wandeling aan gewicht en moge-lijk daardoor ook aan smaak.Na de opening van de spoorlijn van Toulousenaar Parijs in 1875 gingen de dieren per spoornaar hun eindbestemming. Het thans alom inEuropa bekende rund van de Limousin werddoor de aangelegde spoorweginfrastructuureen succes. Inhedendaags innovatievocabulari-um noemt men deze onbedoelde zegeningen'fall-out', in tegenstelling tot de voorziene'spinn-off'. De hedendaagse vakantieganger kan in de Limousin, tussenBrive en Limoges behalve van een sappige, malse entrecote ook nog ge-nieten van verschillende gemetselde spoorwegviaducten uit de jaren '70,die dit alles mogelijk maakten, zoals in Pompadour en Vignols.Verdichter metgezin tussende Prime RibWaar het kruisen van rivieren en dalen in het midden van de vorige eeuwmetrelatiefkleine overspanningen, datwil zeggen tot zo'n 25 mmogelijkwas, werd het gemetselde viaduct toegepast.De noodzaak af en toe een grote overspanning te moeten maken, al danniet gecombineerd met een overbrugging op grote hoogte, daagde despoorwegbouwers uit het midden van de 1ge eeuw uit om de opgave instaal uit te voeren. Veel nog steeds bestaande spoorbruggen over Frank-rijks rivieren en dalen getuigen hiervan. Een gietijzerenboogbrug bij Ne-vers over de Loire, met overspanningen van 42 muit 1850, een stalen vol-lewandliggerbrug met overspanningen van 40 muit 1858 over de Allierbij Moulins en een stalen vakwerkbrug over het dal van de Creuse bijBusseau met overspanningen van 50 m, tonen ons vandaag nog de tech-nologische ontwikkelingsdrift van onze 1ge eeuwse voorgangers. Dekroon ophet werk van de meesters in het staal werd in Garabit over de ri-vier de Truyi?re door niemand minder dan Gustave Eiffel gezet met hetbekende 122 m hogeboogviaduct met een hoofdoverspanning van 165 m.Ookhierover rijdtsinds 1888, het bouwjaar van de Eiffeltoren, nog altijdeen trein vanuit het zuiden van Frankrijk in de richting van Parijs.Van boog naar buigingMet de evolutie van het overbruggen onder de belasting van het spoor inde 1ge eeuw, ging de gemetselde boogbrug via boogbruggenin ijzer enbeton, langzaam plaatsrnaken voor vakwerk en vollewandligger. Hetvervoer van water en over het waterwerd eveneens met gemetselde aqua~ducten geregeld. De Romeinen lieten er ons een aantal bekende over.Beton werd in ongewapende vorm wel gebruikt, zoals rond 1815 bij debrug over de Dordogne bij Souillac, maar in de concurrentie met metsel-werk moest het wachten tot laat in de 1ge eeuw. De eerste opmerkelijke,lichte boogconstructie in ongewapend beton wordt gevormd door hetaquaduct bij Pont-sur-Yonne uit 1873. De echte doorbraak van gewa-pend beton voor infrastructurele bouwwerken komt pas lang na de toe-passing voor reservoirs, gebouwen en de nog altijd te bezichtigen voet-28gangersbrug in de slottuin vanChazeletvan Monier. Het is de verdienstevan de Belg Hennebique de eigenschappen van gewapend beton zodanigte benutten, dat weerstand tegen buiging de voornaamste dragende ei-genschap gaat worden. De eerste echte verkeersbrug met overspannin-gen van 40 en 50 m bij Chatelleraultuit 1899 is daar het nog steeds in tactzijnde voorbeeld van.In Nederland is buiten de gemetselde bakste~nen bruggen in onze grachtensteden alleen inhet zuiden, overde Maas, sprake vanhet Fransetype boogbrug. Al heel vroeg eigenlijk werdenin Nederland echter stalen vakwerkbruggengebouwd met recordoverspanningen, zoals diebij Culemborg, die met z'n 154 m overspanningvan 1868 tot 1878 het wereldrecord overspan-nen droeg. Niet de hang naar stunten zoals bij de ontwerpers vande latereErasmusbrug, maar gezonde angst voor de onbekende krachten vankruiend ijs op rivierpijlers was de drijfveer voor de recordoverspanning.Van deNederlandse stalenspoorwegbruggenkan men vanwege oorlogs-handelingen en technische en economische veroudering alleen maar inboeken als het recent uitgegeven: 'Bruggen in Nederland 1800-1940' ge-nieten.Ook in gewapend beton is er ten behoeve van spoorbruggen in Neder-land een vroege doorbraak. Het gaat daarbij om het 'Hofpleinviaduct',ontworpen in 1902, voor de eerste elektrische trein in Nederland.Beton voor de presidentDe landgenoten, die onlangs Bill Clinton als gast van Bram Peper op deRotterdamse Kop van Zuid hebben verwelkomd, konden met enige trotshun moderne stad van beton en staal tonen. Manhattan aan deMaas werdhet onlangs in de betonrevue Piazza genoemd.Inderdaad indrukwekkend, zoals Rotterdam zich vanaf dat punt laat be-kijken, maarvergeleken bijSanFrancisco ofsommige plekken in de Lon-dense Docklands mist het nog de voor recreatie benodigde intieme mo~numenten die vanuit de 1ge eeuw of eerder zijn toegevoegd. Die heeftRotterdam dan ook elders, van Delfshaven tot de omgeving van het Wit-te Huis.Dat is anders in Frankrijk. De Pont de Normandie, de Biblioth?que deFrance, de Grand Arche, de Kanaaltunnel, het TGV - Eurostar-knoop-punt in Lille en andere hedendaagse Kunstwerken, gebouwd met een al~lure als uit de 1ge eeuw, zijn zwaar ge?nspireerd door de vorige Fransepresident, Mitterand. Door toepassingen van hoogwaardig beton, bij-zondere vormen en daarbij behorende uitvoeringsmethoden en afmetin-gen is er sprake van vernieuwende bouw. Beleef deze werken eens in hetecht om een Zomers gevoel van afmetingen en mogelijkheden te krijgen.In de directe omgeving is altijd wel een gelegenheid om de bewonderingmet spijs en drank te verwerken.De koe bij de horensMochten Cement-lezers aan de vooravond van hun vakantie in Europade smaak te pakken hebben gekregen, dan is het raadzaam het boek-werkje: 'Br?ckenam Weg' van Klaus Stiglat, uitgegeven door Ernst &Sohn (ISBN 3-433-01299-7) in hun bagage te stoppen. Wellicht komenwe dan terug in ons land met mooie relativerende gedachten over de aan-leg van de nieuwe infrastructuur. Laten we wel wezen, iedere ingreepwordt gebracht alsof er iets slechts gaat gebeuren en brengt ons op hetidee er maar tegen te zijn.Droom toch eens lekker van een hoog boven de koeien flitsende Thalysen over en onder dijken voortrollende kleurige containers, van om de vijfminuten rijdende comfortabele treinen en metro's en van een middagjeper trein winkelen in Parijs of Londen.Een goede vakantie.CEMENT1997/7-8? ? ?BETONINDE ZOMERVAKANTIELa vache qui ritEen heel geslaagd vakantiekiekje vormt nog altijd een kudde koeien opde voor het gemotoriseerd verkeer bestemde weg. Tot rond 1870 was hetnormaal om tussen Limoges en Parijs een kudde runderen tegen te ko-men op weg naar slachthuis en restaurant in de Franse hoofdstad.Het smakelijke dierverloor op de lange wandeling aan gewicht en moge-lijk daardoor ook aan smaak.Na de opening van de spoorlijn van Toulousenaar Parijs in 1875 gingen de dieren per spoornaar hun eindbestemming. Het thans alom inEuropa bekende rund van de Limousin werddoor de aangelegde spoorweginfrastructuureen succes. Inhedendaags innovatievocabulari-um noemt men deze onbedoelde zegeningen'fall-out', in tegenstelling tot de voorziene'spinn-off'. De hedendaagse vakantieganger kan in de Limousin, tussenBrive en Limoges behalve van een sappige, malse entrecote ook nog ge-nieten van verschillende gemetselde spoorwegviaducten uit de jaren '70,die dit alles mogelijk maakten, zoals in Pompadour en Vignols.Verdichter metgezin tussende Prime RibWaar het kruisen van rivieren en dalen in het midden van de vorige eeuwmetrelatiefkleine overspanningen, datwil zeggen tot zo'n 25 mmogelijkwas, werd het gemetselde viaduct toegepast.De noodzaak af en toe een grote overspanning te moeten maken, al danniet gecombineerd met een overbrugging op grote hoogte, daagde despoorwegbouwers uit het midden van de 1ge eeuw uit om de opgave instaal uit te voeren. Veel nog steeds bestaande spoorbruggen over Frank-rijks rivieren en dalen getuigen hiervan. Een gietijzerenboogbrug bij Ne-vers over de Loire, met overspanningen van 42 muit 1850, een stalen vol-lewandliggerbrug met overspanningen van 40 muit 1858 over de Allierbij Moulins en een stalen vakwerkbrug over het dal van de Creuse bijBusseau met overspanningen van 50 m, tonen ons vandaag nog de tech-nologische ontwikkelingsdrift van onze 1ge eeuwse voorgangers. Dekroon ophet werk van de meesters in het staal werd in Garabit over de ri-vier de Truyi?re door niemand minder dan Gustave Eiffel gezet met hetbekende 122 m hogeboogviaduct met een hoofdoverspanning van 165 m.Ookhierover rijdtsinds 1888, het bouwjaar van de Eiffeltoren, nog altijdeen trein vanuit het zuiden van Frankrijk in de richting van Parijs.Van boog naar buigingMet de evolutie van het overbruggen onder de belasting van het spoor inde 1ge eeuw, ging de gemetselde boogbrug via boogbruggenin ijzer enbeton, langzaam plaatsrnaken voor vakwerk en vollewandligger. Hetvervoer van water en over het waterwerd eveneens met gemetselde aqua~ducten geregeld. De Romeinen lieten er ons een aantal bekende over.Beton werd in ongewapende vorm wel gebruikt, zoals rond 1815 bij debrug over de Dordogne bij Souillac, maar in de concurrentie met metsel-werk moest het wachten tot laat in de 1ge eeuw. De eerste opmerkelijke,lichte boogconstructie in ongewapend beton wordt gevormd door hetaquaduct bij Pont-sur-Yonne uit 1873. De echte doorbraak van gewa-pend beton voor infrastructurele bouwwerken komt pas lang na de toe-passing voor reservoirs, gebouwen en de nog altijd te bezichtigen voet-28gangersbrug in de slottuin vanChazeletvan Monier. Het is de verdienstevan de Belg Hennebique de eigenschappen van gewapend beton zodanigte benutten, dat weerstand tegen buiging de voornaamste dragende ei-genschap gaat worden. De eerste echte verkeersbrug met overspannin-gen van 40 en 50 m bij Chatelleraultuit 1899 is daar het nog steeds in tactzijnde voorbeeld van.In Nederland is buiten de gemetselde bakste~nen bruggen in onze grachtensteden alleen inhet zuiden, overde Maas, sprake vanhet Fransetype boogbrug. Al heel vroeg eigenlijk werdenin Nederland echter stalen vakwerkbruggengebouwd met recordoverspanningen, zoals diebij Culemborg, die met z'n 154 m overspanningvan 1868 tot 1878 het wereldrecord overspan-nen droeg. Niet de hang naar stunten zoals bij de ontwerpers vande latereErasmusbrug, maar gezonde angst voor de onbekende krachten vankruiend ijs op rivierpijlers was de drijfveer voor de recordoverspanning.Van deNederlandse stalenspoorwegbruggenkan men vanwege oorlogs-handelingen en technische en economische veroudering alleen maar inboeken als het recent uitgegeven: 'Bruggen in Nederland 1800-1940' ge-nieten.Ook in gewapend beton is er ten behoeve van spoorbruggen in Neder-land een vroege doorbraak. Het gaat daarbij om het 'Hofpleinviaduct',ontworpen in 1902, voor de eerste elektrische trein in Nederland.Beton voor de presidentDe landgenoten, die onlangs Bill Clinton als gast van Bram Peper op deRotterdamse Kop van Zuid hebben verwelkomd, konden met enige trotshun moderne stad van beton en staal tonen. Manhattan aan deMaas werdhet onlangs in de betonrevue Piazza genoemd.Inderdaad indrukwekkend, zoals Rotterdam zich vanaf dat punt laat be-kijken, maarvergeleken bijSanFrancisco ofsommige plekken in de Lon-dense Docklands mist het nog de voor recreatie benodigde intieme mo~numenten die vanuit de 1ge eeuw of eerder zijn toegevoegd. Die heeftRotterdam dan ook elders, van Delfshaven tot de omgeving van het Wit-te Huis.Dat is anders in Frankrijk. De Pont de Normandie, de Biblioth?que deFrance, de Grand Arche, de Kanaaltunnel, het TGV - Eurostar-knoop-punt in Lille en andere hedendaagse Kunstwerken, gebouwd met een al~lure als uit de 1ge eeuw, zijn zwaar ge?nspireerd door de vorige Fransepresident, Mitterand. Door toepassingen van hoogwaardig beton, bij-zondere vormen en daarbij behorende uitvoeringsmethoden en afmetin-gen is er sprake van vernieuwende bouw. Beleef deze werken eens in hetecht om een Zomers gevoel van afmetingen en mogelijkheden te krijgen.In de directe omgeving is altijd wel een gelegenheid om de bewonderingmet spijs en drank te verwerken.De koe bij de horensMochten Cement-lezers aan de vooravond van hun vakantie in Europade smaak te pakken hebben gekregen, dan is het raadzaam het boek-werkje: 'Br?ckenam Weg' van Klaus Stiglat, uitgegeven door Ernst &Sohn (ISBN 3-433-01299-7) in hun bagage te stoppen. Wellicht komenwe dan terug in ons land met mooie relativerende gedachten over de aan-leg van de nieuwe infrastructuur. Laten we wel wezen, iedere ingreepwordt gebracht alsof er iets slechts gaat gebeuren en brengt ons op hetidee er maar tegen te zijn.Droom toch eens lekker van een hoog boven de koeien flitsende Thalysen over en onder dijken voortrollende kleurige containers, van om de vijfminuten rijdende comfortabele treinen en metro's en van een middagjeper trein winkelen in Parijs of Londen.Een goede vakantie.CEMENT1997/7-8
Reacties