? ? ? Er zijn voldoende parallellen tussen onze ervaringen met het ver-schijnsel 'beton' en met de ons omringende flora en fauna om de ver-onderstelling: 'Beton leeft' als werkhypothese te aanvaarden. Uiter-aard tot het tegendeel is bewezen.De volgende vraag is of beton een geslacht heeft en zo ja, of betonmannelijk of vrouwelijk is. Logischerwijze zou daarop de vraag naarde techniek voor de vermenigvuldiging van beton volgen. Die vraagblijft echter voorlopig buiten beschouwing.Het groene boekje geeft aan dat het 'het' beton moet zijn. Beton isdus onzijdig. Echter; deskundige uitvoerders uit de regio Rijnmond -vroeger zeiden we 'Rotterdam' - hebben het over 'de' beton. Bijvoor"beeld: 'Ik heb de beton voor zeven uur morgenochtend besteld'. 'Zijloopt mooi; we hoeven ergeen water bij te doen. Haal de slang maaruit de mixer!' In de ogen van dergelijke oude rotten in het vak is betondus vrouwelijk!De betonwereld is een mannenwereld. Een mannenwereld moet ophaar hoede zijn voor vrouwen. Immers, de bacchanten liggen altijdop de loer. De meest veilige hypothese is daarom ervan uit te gaandat beton vrouwelijk is. We hebben het ook wel eens over het ge-slaagde huwelijk van beton met wapeningsstaal. Deze beeldspraakondersteunt de hypothese dat beton vrouwelijk is, omdat staal alsproduct van Thor; de smid en dondergod, uiteraard mannelijk is.Daar hoeft men de fallische symboliek van wapeningsstaven nieteens bij te halen. De hypothese is: 'Beton leeft en is vrouwelijk'. Waaris zo'n hypothese goed voor?Bijvoorbeeld: Veel van de competitie tussen beton en staal wordt dui-delijk wanneer men die beschouwt als onderdeel van de universeleeeuwige rivaliteit tussen vrouwen man. 'Het feminisme als bron vaninspiratie voor de betontechnologie?'Ook daarover wellicht een volgende maal meer.Beton, een levend materiaal! (?)Over levensduur van beton wordt veel gediscussieerd op symposiaen in artikelen. Impliciet wordt daarbij verondersteld dat beton leeft,immers: zonder 'leven'geen levensduur. De vraag is: 'Leeft beton?'Tja, .... Beton groeit wanneer de zon erop schijnt. Gras doet dat ook.Als het nat wordt neemt de omvang toe. Bij eenschaap gebeurt datook. Tijdens uitdrogen neemt de omvang af. Bij veel flora en faunakan men dat ook waarnemen.We leerden onderscheid te maken tussen de 'economische' en de'technische' levensduur van betonconstructies. De technische le-vensduur van de betonconstructie van een gebouw reikt tot voorbijde 100 ? 150jaar. De economische levensduur komt na 50jaaraande orde. Voor infrastructuur als bruggen en tunnels liggen techni-sche en economische levensduur wat verder uit elkaar. Mij zijn al-thans geen voorbeelden bekend van de sluiting van een tunnel ofdesloop van een brug omdat de samenleving langzamerhandgeen be-hoefte meer had aan de betreffende oeververbinding. In de dieren-wereld maken we voor de mens ook onderscheid tussen technischeen economische levensduur. De VUT- en pensioenverzekeraars be"ginnen hun bemoeienis met ons inkomen na afloop van de economi-sche levensduur bij het bereiken van de zestig- respectievelijk de vijf-enzestigjarige leeftijd. Zij schatten de technische levensduur op78 jaar voor mannen en wat langer voor vrouwen.Net als de mens kan een betonconstructie onverwacht ziek wordenen overlijden door het ontstaan van tumorachtige, inwendige expan-siezwellingen, zoals die bij alkalisilicareacties worden waargeno-men. Bij metselwerk - dat is beton met zeer rechthoekige grove toe-slag - heeft de vakman het wel eens over 'muurkanker'. Een schramofeenkras in de huid van een kind betekent evenmin als een scheur-tje van 0,1 mm in een pas ontkiste balk meer dan een gezond groei-verschijnsel.De in deze rubriek besproken boeken kun-nen worden uitgeleend door het Beton-infor-matiecentrum van de Vereniging Nederland-se Cementindustrie in 's-Hertogenbosch.Aanvragen bij voorkeur via de Beton-Info-Fax: (073) 640 12 84.56w.:R. de Sitter?Parnas 1: wanden uitgevoerd in wit beton,glad en gebouchardeerdBen Loerakker architect:Eerststructuur dan de vormJeroen Schilt en Dick van Gameren, NAi Uit-gevers, 24 x28 cm, 144 blz., prijs f 49,50.Dit boek over Ben Loerakker is verschenenbij gelegenheid van zijn pensionering. Eindvorig jaar, toen hij terugtrad uit 'De architec-tengroep', het Amsterdamse architectenbu"reau dat lange tijd de naam Loerakker alseerste van de compagnons droeg, was erook een grote overzichtstentoonstelling inhet NAi in Rotterdam.Een terechte tentoonstelling, zoals medeblijkt uit het prachtige boek dat gewijd is aanhet werk van Ben Loerakker.Ben Loerakker is niet alleen een groot archi-tect omdat hij grote bouwwerken ontwierp,hij is het omdat hij is gepokt en gemazeld inde bouwpraktijk en daaruit lessen heeft ge-leerd die doorwerkten inde ontwerpen diehij maakte.CEMENT1997/3