Op initiatief van MFPA Leipzig en Technische Universiteit Delft is in september 2009 een workshop georganiseerd over het spatten van beton. De titel van de workshop, een activiteit van RILEM-commissie TC HPB, was: ?Concrete Spalling due to Fire Exposure.? Hier werden door 90 deelnemers de resultaten van onderzoekers op internationaleschaal besproken. Er kwamen vier thema?s aan bod: ?real life ervaringen?, ?praktische toepassingen?, ?laboratoriumonderzoeken? en ?numeriek modelleren?. In totaal zijn er binnen deze thema?s 52 artikelen gepresenteerd, afkomstig uit 20 landen.
themaWorkshop spatgedrag7200950themaWorkshopspatgedragOp initiatief van MFPA Leipzig en Technische Universiteit Delft is inseptember 2009 een workshop georganiseerd over het spatten vanbeton. De titel van de workshop, een activiteit van RILEM-commissie TCHPB, was: `Concrete Spalling due to Fire Exposure.' Hier werden door90 deelnemers de resultaten van onderzoekers op internationaleschaal besproken. Er kwamen vier thema's aan bod: `real lifeervaringen', `praktische toepassingen', `laboratoriumonderzoeken' en`numeriek modelleren'. In totaal zijn er binnen deze thema's 52 artike-len gepresenteerd, afkomstig uit 20 landen.1Deelnemers krijgen goede indruk van actuele stand van zakenThema`real life ervaringen'Het spits werd afgebeten met een presentatie binnen het thema`real life ervaringen en praktische toepassingen' van BasObladen van Strukton. Hij gaf een indrukwekkend overzichtvan diverse tunnelbranden in binnen- en buitenland en toepas-singen van mogelijke in- of externe beschermingsmaatregelen.Hij eindigde zijn verhaal met een aantal vragen die in de prak-tijk aandacht verdienen. De eerste dag stond verder in het tekenvan het toepassen van polypropyleenvezels als oplossing voorhet spatprobleem. Diverse tunnelprojecten kwamen aan bodzoals de Skansenløpet tunnel in Trondheim (N) en de Liefkens-hoekspoortunnel in Antwerpen (B). Ook het testen van tunnel-elementen op testovens bij brandinstituten werd besproken.Workshop spatgedrag 51Thema`laboratoriumonderzoeken'Binnen het thema `laboratoriumonderzoeken' zijn 29 presenta-ties gegeven over experimentele technieken voor het onderzoe-ken van processen die bijdragen aan de spatgevoeligheid vanbetonmengsels. Veel aandacht ging uit naar het meten vanporiedrukken in relatie tot het spatten. Vooral bij het CSTB inParijs en bij het brandinstituut SP in Zweden is er veel ervaringop dit gebied. Verder kwam ook de ernstige vorm van spatten,het zogenoemde `explosief spatten', aan bod waarbij stukkenbeton met hoge snelheid uit het beton worden `geschoten'.Andere presentaties gaven een beeld van het vochttransportdoor het beton als gevolg van de verhoogde temperatuur vanhet betonoppervlak bij brand. Een onderzoeksgroep onderleiding van dr.ir. Leo Pel van de faculteit Technische Fysica vande TU Eindhoven, gaf een presentatie over hoe vochttransportzichtbaar kan worden gemaakt met een NMR-instrument. Deonderzoekers lieten bewijs zien van het bestaan van de zoge-naamde `moisture clog.' Dit is een waterverzadigde laag dieontstaat bij verhitting van het oppervlak en die de doorstro-ming van waterdamp dieper in het beton verhinderd. Hierdoorkunnen de poriedrukken toenemen totdat spatten optreedt.Thema`numeriek modelleren'Ten slotte werden artikelen binnen het thema `numeriekmodelleren' gepresenteerd. De sessie werd geopend met eenkey-note presentatie van dr. Meftah van het Franse onderzoeks-lab MSMS van de Universiteit Paris-Est. Zijn presentatie gafeen prachtig overzicht van een thermo-hydro-mechanical-model waarbij het spatten van beton werd gemodelleerd op hetniveau van de toeslagkorrels. Hij liet zien dat het thermische,het hygrische én het mechanische gedrag van beton reagerenop een temperatuurverhoging door brand. Verder zijn vooralde Italianen zeer actief op het gebied van het modelleren vanthermisch belast beton zoals prof. Majorana, prof. Khoury endr. Pesavento. Maar ook in Duitsland is prof. Ozbolt modellenop dit terrein aan het ontwikkelen. Een Nederlands initiatief opdit gebied werd gepresenteerd door ir. Bas Lottman, die alsonderdeel van zijn STW-promotieonderzoek de structuur lietzien van een integraal spatmodel voor betonelementen.Tijdens de workshop vonden verder diverse plenaire discussiesplaats over onder andere de definitie van het spatten van beton.Als onderdeel van de workshop werd door het MPFA een zoge-naamde `full-scale' brandtest georganiseerd bij hun brandfacili-teit. Alle deelnemers kregen de mogelijkheid een echte brand-test op een betonnen tunnelsegment bij te wonen en het resul-taat na de test te aanschouwen (foto 1 en 2).ConclusieGeconcludeerd kan worden dat het een zeer interessante enleerzame workshop is geweest. Onderzoekers van universitei-ten en betrokkenen uit de praktijk hebben een indruk gegevenvan de actuele stand van zaken van het onderzoek op hetgebied van het spatten van beton. Duidelijk is geworden dat ernog een lange weg te gaan is en dat er op dit moment nog geenduidelijkheid bestaat over het exacte mechanisme dat verant-woordelijk is voor het spatten van beton. De volgende work-shop zal over twee jaar plaatsvinden in Delft. )dr.ir. Eddy KoendersTU Delft, fac. CiTG1, 2 Tijdens de workshop kon een echtebrandtest op een betonnen tunnelsegment worden bijgewoondfoto's: Bas ObladenConcrete Spalling due to Fire Exposure1e Internationale Workshop over de spatgevoeligheid vanbetonelementen.Datum: 3 5 september 2009Plaats: Leipzig, DuitslandOrganisatie: prof. F. Dehn MPFA Leipzigdr.ir. E.A.B. Koenders TU Delft2
Reacties