? ? ?prof.dr.ir.A. Verruijt, Technische Universiteit DelftHet vakgebied van de Geotechniek is nog steeds sterk in ontwikkeling. Daarvoor zoudenverschillende oorzaken kunnen worden aangegeven. Het zou bijvoorbeeld zo kunnen zijndat er een grote achterstand is ten opzichte van ?andere vakgebieden, omdat de bestemensen in die andere vakgebieden terechtkomen. De geotechnici zijn dan gewoon veeldommer dan die anderen, en zijn voortdurend bezig hun achterstand in te lopen.WATWETENWE OVERGEOTECHNIEKtOmdat ze zo dom zijn, bedenken ze ooksteeds weer net de verkeerde rekenmetho-de, waarover dan jarenlang gediscussieerdkan worden, tot ze vervangen wordt doorweer een andere foutieve methode. Hoewelmet een weinig fantasie de ontwikkeling vansommige onderdelen van de grondmechani-ca (bijvoorbeeld glijvlakberekeningen) zo ge-zien kan worden, is het toch een verklaringdie onwaarschijnlijk is en althans door degeotechnici zelf meestal verworpen wordt.Het zou ook kunnen zijn dat de geotechniekeigenlijk veel moeilijker is dan andere vakge-bieden. De anderen kunnen dan volstaanmet eenvoudige methodes (bijvoorbeeld li-neaire vergelijkingen), terwijl de geotechniciveel gecompliceerdere hulpmiddelen nodighebben. Hetspreektvanzelfdatdeze laatsteverklaring onder geotechnici veel meer aan-hang heeft.Nogweereen iets andergeluid hoorde ik vanprofessor Whitman, die enige maanden ge-leden aan het MIT in Boston met pensioen isgegaan. Hij kreeg er geen opvolger, want 'SoilMechanics is considered a mature subject',en in een volwassen gebied is weinig eermeer te behalen.AI is de geotechniek dan misschien intusseneen volwassen vakgebied geworden, toch ishetook in ditgebied zo dat we veel meer nietdan wel weten en kunnen. En er is dus nogeen geweldige ontwikkeling mogelijk. Daar-van getuigen de hier gepresenteerde artike-len in dit themanummer Geotechniek vanCement. De ontwikkelingen kunnen wordenonderscheiden in een drietal gebieden.In de eerste plaats zijn er zuiver theoretischeontwikkelingen. Vooral door de toepassingvan numerieke rekenmethodes kunnen westeeds verfijnder uitrekenen wat het gedragdigheden is. Als gevolg van deze ontwikkelin-gen kan een geotechnisch ingenieur nietmeer zonder PC en niet zonder een hele bi-bliotheek aan software. Op dit gebied is ooknog veel te verwachten, bijvoorbeeld tenaanzien van dynamica (voortplanting vantrillingen en schokken). Maar er is ook nogwel iets waarwe waarschijnlijk nooit uitzullenkomen, zoals de berekening van horizontalegronddrukken, die immers vooral ook afhan-gen van de meestal onbekende geschiede-nis (op geologische tijdschaal, of gewoon opmenselijke tijdschaal).Een andere ontwikkeling is het gebruik vannormen en richtlijnen. Omdat de (grond)me-chanica voor veel technische vraagstukkenniet een wiskundig verantwoorde en ondub-belzinnige oplossing biedt, en er toch ge-bouwd moet worden, hebben de geotechniciin de wereld besloten om een andere aanpakte proberen, die eruit bestaat om diverse ge-routineerde en ervaren vakgenoten bij elkaarte brengen, met als opdracht zo goed moge-lijke regels te geven voor het ontwerpen vandiverse constructies. De regels moeten zogoed mogelijk gebaseerd zijn op basisprinci-pes van de mechanica, maar er mag ook ge-bruik gemaakt worden van goede ervaringenuit de praktijk, en zelfs van het beroemde,maar zo moeilijk precies te omschrijven, 'en-gineering judgement'. Een pragmatischeaanpak, die wellicht typisch is voor inge-nieurs, maarbij echte wetenschappers somseen zekere achterdocht of zelfs minachtingopwekt. Hoe het ook zij, er zijn en worden al-lerlei normen en richtlijnen opgesteld, waar-van er in dit themanummer verschillendeworden besproken, met veel aandacht voorde tot nu toe opgedane ervaringen.van grond en grondwater in diverse omstan- Een derde ontwikkeling die in diverse landenCEMENT1995j5geconstateerd kan worden, is dat doorbouwbedrijven of slimme ingenieurs steedsweer nieuwe funderingstechnieken wordenbedacht en gepresenteerd. Was vroeger dekeuze beperkttotgrenen ofvuren houten pa-len, later kwamen daar de betonpalen bij ende stalen buispalen, maarvooral sinds de in-troductie van het in de grond zelf vervaardi-gen van wanden en palen, gaat er bijna geenmaand voorbij ofer is wel een nieuw ofverbe-terd systeem op de markt.Schaalvergroting zorgt ookvoor een voortdu-rende vraag naar zwaardere of grotere fun-deringsconstructies. De kademuren diethans in de Rotterdamse haven worden ge-bouwd lijken niet meer zo erg op die uit deleerboeken, waarbij alleen de hellingshoekvan de wand variabel is.Het is de bedoeling van de samenstellersvan dit themanummer geweest een panora-misch beeld te geven van diverse ontwikke-lingen in de geotechniek, zonder naar volle-digheid te streven. Wel is gestreefd naar eengrote variatie in behandelde onderwerpenen technieken, zodat velen er hopelijk ietsvan hun gading in zullen vinden.?9