O n d e r z o e k & t e c h n o l o g i eWapeningDe opdracht aan de nieuweStubeco-studiecommissie luidde:"Onderzoek alle systemen voor hetkoppelen van betonnen construc-ties of constructiedelen die op demarkt beschikbaar zijn." Al snelbleek echter het scala aan syste-men dermate groot te zijn en desamenstelling van de commissieniet toereikend genoeg, dat beslo-ten werd de rapportage in tweedelen uit te voeren. Het eerste deelomvat de update van het ouderapport en heeft als titel `Koppel-systemen voor de bouw ? Wape-ningssystemen'; voor het tweede isde titel `Koppelsystemen voor debouw ? Constructieve Componen-ten' voorzien.Het eerste deel van de rapportagebevindt zich thans in het stadiumvan de `Groene versie' en is toege-spitst op alle wapeningvervan-gende toepassingen. Het omvat deondersoorten mechanische verbin-dingen, stekverbindingen en deuvel-verbindingen en hun toepassings-varianten als constructiefcomponent. Alle systemen hebben??n hoofddoel: de constructeur,bouwkundige of de uitvoerdersimpele oplossingen bieden voorarbeidsintensieve wapenings-en/of uitvoeringsproblemen.Buiten beschouwing blijven desystemen die behandeld wordenin CUR-Aanbeveling 25 [1].W a p e n i n g s s y s t e m e nEen wapeningssysteem is "eenkoppelsysteem waarbij voor dekrachtsoverdracht gebruik wordtgemaakt van componenten uit wa-penings- en/of constructiestaal".Deze omschrijving is doorStubeco zo gekozen omdat wape-ningsstaal op zichzelf als materi-aal minder geschikt is om samen-gestelde onderdelen van te makenof constructief te worden gelast.Deze soort koppelsysteem omvateen groot aantal hulpmiddelen diede bouwer in staat stellen staven teverlengen in een constructie ofover voegen. Maar ook middelenom wapeningsniveaus te koppelenen (stalen) constructiedelen aanwapening of beton te verbinden.Het rapport heeft een indelingconform de locatie van de verbin-dingen in de constructie in tweevarianten: in de constructie oftussen constructiedelen. In figuur1 is deze soort onderverdeeld naarfunctie en type.De in figuur 1 genoemde con-structieve componenten zijn allegebruiksvarianten van de verschil-lende typen wapeningssystemen,die naar taak worden onderver-deeld:? vervanging van de overlappings-las:mechanische verbindingen(schroefmof, klemmof,persmof, gietmof);? vervanging van de stek in eenvoeg:stekverbindingen, (met of zondermechanische verbinding);? vervanging van dwarskrachtwa-pening of voegdeuvels uit wape-ningsstaal:deuvelverbindingen (wapenings-deuvels en voegdeuvels).Het deel over mechanische verbin-dingen en stekverbindingen omvatvooral een aanpassing van heteerste Stubecorapport, maar bevatvrijwel geen nieuwe systemen ofvarianten. Wel is getracht de inde-ling, groepering en de systeemna-men zoveel mogelijk gelijk tehouden, terwijl de technische be-schrijvingen meer gericht zijn opde prestatie-eisen uit de huidigeontwerpnormen en projectspecifi-catie.Bij de deuvelverbindingen isalleen het gedeelte over voegdeu-vels opgenomen geweest in hetoude rapport. De rest van de syste-men, indeling en groepering isnieuw en aangepast aan dehuidige, prestatiegerichte bouw-cultuur.Hierna worden alleen de grote wij-zigingen in het nieuwe rapportvermeld.M e c h a n i s c h e v e r b i n -d i n g e nIn het nieuwe rapport is bij dezesectie alleen de mofvariant `eind-verankering' toegevoegd (fig. 2).Het betreft hier een serie hulp-stukken waarmee de verankerings-lengte kan worden beperkt tot eenankerplaat met veelal bijbeho-rende verdeelwapening. Dit laatsteis te vergelijken met de aanvul-lende wapening benodigd in eenzogenoemde `lusverbinding' (VBC[2], art. 9.15). Het zijn door de con-structeur te bereken hulpmidde-len.cement 2004 696Stubeco maakt nieuw overzicht koppelsystemen voor betonWapening gekoppelding. J. van der Molen, StubecoDoorkoppelsystemen worden toegepast wanneer doorgaande wapening con-structief wordt vereist, maar praktisch niet uitvoerbaar is. Er zijn vele typen opde markt en slechts weinigen onder ons kennen alle voor- en nadelen van deverschillende systemen. Om die reden heeft de Studievereniging UitvoeringBetonconstructies (Stubeco) reeds in 1991 de in Nederland verkrijgbare sys-temen in een rapport op een rijtje gezet. Dit door een studiecommissie waar-in uitvoeringsdeskundigen van opdrachtgever, aannemer en leverancier opge-stelde rapport is in al die jaren een waardevol document gebleken. Sinds hetverschijnen zijn er echter verschillende systemen bijgekomen en zijn diversebeoordelingsrichtlijnen en normen vernieuwd. Hoog tijd dus om het rapportte vernieuwen.S t e k v e r b i n d i n g e nDe sectie stekverbindingen isgezien het grote verschil in de testellen prestatie-eisen nu onder-verdeeld in:? stekverbindingen met mecha-nisch verbinding:- gietschroefmof (nieuw, fig. 3);- koppelbare stekverbinding;- koppelbak;? stekverbindingen zonder me-chanische verbinding:- stekkenbak;- koudebrugverbinding.D e u v e l v e r b i n d i n g e nDe sectie deuvelverbindingen isgeheel nieuw opgezet en aange-vuld met veel nieuwe hulpmidde-len. Uitgaande van beide locatieva-rianten is gekozen voor:? in de constructie: wapenings-deuvels;? tussen constructiedelen: voeg-deuvels.De eerste categorie vervangt in allegevallen de dwarskrachtwapeningdie veelal wordt toegepast in devorm van beugels of haarspelden.De wapeningsdeuvels zijn onder-verdeeld in dubbelkopdeuvel,ponselementen (ponsstrip, pons-weerstand) en afschuifdeuvels. Ditkomt overeen met de rekentechni-sche onderverdeling zoals aange-houden in Eurocode 2 [3] en deVBC.Dubbelkopdeuvel (fig. 4)Dit is de vervanger van de `hoofd-wapeningomhullende' dwars-krachtbeugels in wanden, balken ofvloeren, veel voorkomend in op`impact' belaste constructiedelen.De beide koppen omhullen dehoofdwapening doordat ze tussende verdeelwapening of in de dek-king liggen. De koppen van dezedeuvels zijn minimaal driemaal destiftdiameter en aanzienlijk groterdan afschuifdeuvels. Hun werkingis vergelijkbaar met de bovenge-noemde eindverankeringen in `optrek' belaste staven. Ook wordenvarianten geleverd in stripvorm.PonselementenPonselementen zijn de beschik-bare hulpmiddelen om de pons-wapening geheel of deels te ver-vangen.Een ponsstrip is een meervoudigedubbelkopdeuvel, verwerkt tot eenstripvormig element, dat zo-doende werkt over verschillendeperiferie?n binnen een ponsbere-kening. Bij uitgekiende plaatsingvolstaat plaatsing in ??n richtingen hoeven de strippen niet meerstervormig te worden geplaatst.Een ponsweerstand is een hulpmid-del dat door zijn ringvorm deponsweerstand vergroot in de bin-nenste periferie?n en vereist somsnog aanvullende bebeugeling inde buitenste periferie?n. Bereke-ning is niet direct mogelijk, maarblijkt uit door de leverancier ver-strekte testgegevens en is diame-ter-afhankelijk. De huidige, goedvloeibare betonmengsels gevengeen stortproblemen door de extraopeningen in de buitenrand. Demiddenopening is bestemd voorhet doorvoeren van kolomstekkennaar een volgende bouwlaag.AfschuifdeuvelsDit zijn de meest toegepastedeuvels en ze worden meestal om-schreven als lasdeuvels of kopdeu-vels (fig. 7). Hun taak is afhanke-lijk van de toepassing. De pureO n d e r z o e k & t e c h n o l o g i eWapeni ngcement 2004 6 973 |Gietschroefmof1 |Schema soort en type2 |Eindverankeringklemmofeindverankeringschroefmofeindverankeringpersmofgietmofmechanische Verbindingendubbelkop deuvelsponselementenafschuifduevelwapeningsdeuvelsdeuvelverbindingenalswapeningshulpmiddelschroefmofkoppelb. persmofpersmofmechanische Verbindingengiet-schroefmofkoppelb. stekverbindingkoppelbakmet MVstekkenbakzonder MVstekverbindingeninstortnaadinconstructieboutverbindinglasverbindingschroefmofboutverbindingpersmofmechanische Verbindingenboutverbindingkoppelb. stekverbindingmet MVstekverbindingenals constructiefcomponentdeuvel - isolerenddeuveldeuvel systeemvoegdeuvelsdeuvelverbindingenkoppelb. transportankerkoppelb. stekverbindingmet MVstekverbindingendilatatieoverbruggendkoudebrugonderbrekingzonder MVstekverbindingenspouwoverbruggendtussenconstructiedelenlocatietypeO n d e r z o e k & t e c h n o l o g i eWapeningafschuifdeuvel wordt toegepast instaal-betonvloeren en -balken,terwijl de combinatiedeuvel wordtgebruikt voor ingestorte ankerpla-ten en omhullend beton in staal-be-tonconstructies.De kop van deze deuvels is aan-merkelijk kleiner dan bij de dub-belkopdeuvels: 1,5 tot 2 maal destiftdiameter. Ze worden aange-bracht met een specifiek las-proc?d?, de stiftlastechniek,vandaar hun bijnaam `lasdeuvels'.De afschuifdeuvel wordt berekendmet de VBC en/of SG/CUR-rap-porten voor staal-betonconstructies,de combinatiedeuvels met de VBCaangevuld met CUR-Aanbeveling25.VoegdeuvelsDeze deuvels worden uitsluitendtoegepast in dilatatievoegen en ditdeel omvat in hoofdzaak een ver-nieuwing van het oude rapport,aangevuld met een subcategorievoor brandbestendig ge?soleerdedeuvels of deuvelsystemen.S y s t e e mDe leveranciersinformatie die inhet oude rapport bij elk typevermeld stond, is in het nieuwerapport opgenomen in een leve-rancierslijst per ondersoort. Indeze overzichten is naast denodige NAW-gegevens ook aange-geven of een type aan een BRL enNederlands certificaat voldoet. Eris voor een losbladig systeemgekozen omdat dit eenvoudiger tevernieuwen is. Bovendien ligt hetin de bedoeling deze leveranciers-lijsten als excel-files beschikbaar testellen via de website van Stubeco.Verder is analoog aan de huidigenormen een hoofdstuk met verkla-ringen, symbolen en afkortingentoegevoegd.Zoals reeds gemeld bevindt derapportage van het eerste deel zichin het stadium van de `Groeneversie'. Dit houdt in dat alle Stube-coleden voor eind oktober een uit-nodiging kunnen verwachten vooreen avond waarop nog commen-taar gegeven kan worden. Hiernawordt het rapport definitiefgemaakt en ultimo 2004 onder deleden van Stubeco verspreid. L i t e r a t u u r1. CUR-Aanbeveling 25, Korteankers in beton; berekeningen uitvoering. CUR, Gouda,2000.2. NEN 6720, Technische grond-slagen voor bouwconstructiesTGB 1990 - Voorschriftenbeton. Constructieve eisen enrekenmethoden (VBC 1995).NNI, september 1995.3. prEN 1992-1, Eurocode 2:Design of Concrete Structures? Part 1: General rules andrules for Buildings. CEN, 2nddraft, januari 2001.cement 2004 698d36 |Ponsweerstand4 |Dubbelkopdeuvel5 |Ponsstrip