I IUITVOERINGSTECHNIEK IWAPENING IWAPENEN, EEN VAK APART IIIEen goed ontworpen wapeningsconstructie houdt niet autotnatisch in dat die ookgetnakkelijk te tnaken is. Te weinig bijvoorbeeld realiseert de ontwerper vanwapening zich dat een staaf0 32 van 14 tn lengte 88 kg weegt en dus tnet de handnauwelijks te hanteren valt.Tegenwoordig ziet de ARRO-wetgeving er tneer en tneer op toe dat te zwaarlichatnelijk werk wordt voorkotnen. De vlechter heeft daar zondertneer tnee tetnaken. Bij een 'vlechtvriendelijk' ontwerp snijdt het tnes aan twee kanten: eengeringere lichatnelijke belasting van de vlechters betekent niet alleen tninderverzuitn door ziekte, tnaar ook sneller en dus goedkoper kunnen werken.Met als uitgangspunten ARRO, snelheid van werken en tninder kosten, wordt in ditartikel de wapening van enkele zware funderingsbalken bekeken en vancotntnentaar voorzien.De artikelenserie Wapenen, een vak VOORBEELD 1:apart, verschijnt onder verantwoorde-lijkheid van de redactie-commissie, L-VORMIGE FUNDERINGSBALKbestaande uit: J. Kooiman, DiepstratenBetonvlechtwerken, A.J. van Noorden-ne, Handelmij. B.M. van Noordenne,ing. R. Sagel, Bouw- en Woningtoe-zicht, ir.J.P. Serl?,BallastNedamEngi-neering, ing. Ph. Speekenbrink, Hoog"ovens Wapeningsstaal, G. Versteeg, In-genieursbureau Goudstikker-De Vries.1 De oorspronkelijke wapening voor de L-vormige funderingbalk met gesloten heugelDAMWANDSTORTNAADL;;12_200o---~~11_0_0~~ ~~~~7_7_5~~~:-t~-=-=86_7 ~~f12 _200 n13 20hrs5 166 $1213 2030 Cement 1992 nr. 11OntwerpFiguur 1 toonteenL-vormigebetonnenbalk met vrij forse uitwendige afme-tingen: 1,875 x 1,90 m. Delengte van debalk is circa 100 m. Aan de linkerzijdegrenst de balk aan een.stalen damwand.De wapening van het onderste balkdeelbestaat uit zware staven in een geslotenbeugel. Het prefabriceren van deze wa-pening in gedeelten (met een lengte vancirca 12 m) is niet mogelijk omdat dezekorven niet goed op hun plaats gezetkunnen worden vanwege de stekwape-ning uit de palen.Bij het wapenen in het werk moet delaugswapening door de beugels wordengeschoven. Met staven 0 20 van 14 mlengte is dit moeilijk te doen. Nog afge-zien hiervan kan men zich afvragen hoede vlechters de onderstaven kunnenbinden in een ruim 0,70 m hoge balk.Zulke lange armen heeft niemand.Dewerkvolgorde is alsvolgteerstde ge-sloten beugels opzetten, daarna met dehand de onderwapeningaanbrengen, deflankstaven en (op reJges) de bovenwa-pening.Al met al een Zwaar en arbeidsintensiefwerk waarvoor het ontwerpen van eenaangepaste wapening nuttig is.AlternatiefHet volgende alternatief is uitgewerkt:vervang de gesloten beugel door eenU-vormige staafmet een lang been aande zijde van de damwand en aan de an-dere zijde een korte haak (fig. 2)enplaatsdaarin de wapening (zie de schemati~sche figuren). In deze openbeugels kuu-nen de gebundelde staven met de kraanworden gelegd en daarna op de juistemaatvoering worden uitgelegd.Na de onderwapeningen de flankstavenwordt de bovenwapening op suppor-trekken neergelegd. Vervolgens wordthet kapgedeelte van de beugelaange-bracht en worden de bovenstaven daar~op vastgezet.Als van beide ontwerpen de kilogram-men staal in een buigstaat worden ver-geleken, zien we voor het ontwerp 485kg beugels en voor het alternatief 469kg, wat zelfs een besparing aan staal be~tekent van 16 kg. Daarmee wordt in ditgeval het nogal eens gehoorde argu~ment, dat een aanpassing meer kilo'skost die nietverrekend kunnenworden,ont~racht.Het uitgewerkte alternatief is opgezetvanwege de 'vlechtonvriendelijke' wa~pening in het ontwerp. Voor de alterna-tieve wapening zijn aanzienlijk mindermanuren nodig dan bij toepassing vangesloten beugels waar elke staafmet dehand moet worden ingevoerd. Hetschuiven met 14 m lange staven0 20van34,5 kg is nietgernakkelijk. In het lichtvan de ARBO-wetgeving moet het al-ternatief dan ook worden aanbevoleu.ConclusieHet alternatief is vlechtvriendelijk envergtaanzienlijkminder arbeidsuren opde bouwplaats. Vandaar het advies aande constructeur in soortgelijke gevallenaan een open beugel met losse kap tedenken. Constructiefgezien maakt hetin de meeste gevallen weinig ofniets uiten aankilogrammenstaal evenmin, zo isgebleken.2 Het alternatieve !>ntwerp van figuur 1: !>pen beugel met aparte kaphrsp ;12 _200 n60'12STORTNAAD13 t205 1613 20DAMWANDJ 12_ 200o