C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gSof t warecement 2003 238Aotodesk biedt de bouwpraktijkop dit moment drie verschillendesoorten software:? AutoCAD, als algemene CAD-software;? Autodesk ArchitecturalDesktop en Autodesk Revit,als specifieke software voorbouwkunde;? Inventor, als software voorindustrieel ontwerp.A u t o C A DIn de markt zijn de mogelijkhe-den van AutoCAD het best be-kend. Al lang kan in AutoCAD 3Dgewerkt worden met bijvoorbeeldPolygon Meshes, die opgebouwdzijn uit 3D Faces. Vooral handig-heidkomthieromdehoekkijken,daar de manipulatiemogelijkhe-den niet erg groot zijn. Er zijnweinig functies voor het aanslui-ten van gekromde vlakken, hetmaken van afrondingen enz.De reden hiervan is dat AutoCADvan oorsprong een pakket is, ge-maaktvoordeautomatiseringvantekenwerk. Het is primair nietbedoeld als ontwerppakket. Datwe toch heel ver met het pakketkunnen komen, bewijst een vande voorbeeldfiles die standaardmet AutoCAD wordt meegeleverd(fig 1)A u t o d e s k A r c h i t e c t u r a lD e s k t o p e n A u t o d e s k R e v i tAutodesk Architectural Desktopen Autodesk Revit zijn specifiekbouwkundigepakketten.Hetdoelvan Autodesk is vooral te komentot een hogere graad van auto-matisering bij het ontwerpen envooral uitwerken van gebouwenin de dagelijkse architectuurprak-tijk. Dat gebeurt door in de soft-warebouwkundigecomponentente gebruiken als wand, deur, trap,raam. Aan deze componentenwordeninstelbareeigenschappenzoals maat, gedrag en presentatiemeegeven. De elementen zijnhiermee representatief voor di-verse aanzichten, versnellen hettekenproces in hoge mate en te-keningen (plattegronden, gevels,doorsnedes) zijn dan consistent.De consequentie hiervan is dat aldie objecten een ingebouwdebasisvorm hebben, die uitgebreidte sturen is. Vanzelfsprekend heb-ben ze, om een hoger peil vanautomatisme te bereiken, ergenshun beperkingen. Bij een tradi-tioneel ontwerp ? wat immerstoch aan de orde van de dag is bijveel bureaus ? is het voordeel datniet elke keer opnieuw een trapof dak in 3D moet worden ge-construeerd. Het object is reedsvoorgedefinieerd en kan parame-trisch of door een vrij te tekenenprofiel gewijzigd worden.Sommige elementen, bijvoor-beeld wanden, kunnen wordenvoorzienvanspecifiekevormeigen-schappen.Figuur2toonteendub-belgekromd schaaldak, gemaaktin Architectural Desktop 3.3.(Model: Ann Van den Borre). Eenwand-element is hierbij creatiefgebruikt als dakvorm.Autodesk Revit voegt aan dezevormeigenschappen nog gedrag-enrelatie-eigenschappentoe.Hier-mee ontstaat de mogelijkheid omdiverse gebouwelementen aanelkaar te relateren en het `wijzi-gingsgedrag'vaneengebouwvastte leggen: welke gevel sluit altijdaan op welk dakelement, trapgatvolgt altijd trap, gevels gehoorza-men aan begrip verdiepingshoog-te enz.Bij wijzigingen reageert het ge-bouw altijd correct. Voor de ont-werper is het niet noodzakelijkhet gehele 3D-model na te lopenof alles nog wel aansluit en of detekeningen nog wel kloppen.Focus in eerste instantie op opti-malisatie van het `standaard' ont-werpproces in dit pakket en nietdirect op zeer vrije vormstudies.Verdere ontwikkelingen in Revitzullen zeker mogelijkheden bie-Vrije vormen metAutodesk softwareir. J. de Geus, AutodeskVoorgaande artikelen hebben een beeld gegeven over de wijze waarop archi-tect, constructeur en bekistingsleverancier inspelen op de jongste ontwikke-lingen bij het ontwerpen en realiseren van vrije vormen en van blobs.Krachtige software is hierbij onontbeerlijk. In dit artikel gaat Autodesk in opde mogelijkheden van haar software.1 | Het Sydney operagebouw2 | Dubbelgekromd schaaldakin Architectural Desktop3.3.C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gSof t warecement 2003 2 39den tot complexere vormen. Fi-guur 3 toont een voorbeeld van dehuidige mogelijkheden binnenRevit(Modelstudie:DennisGriek).Het voordeel is dat de elementenhun eigenschappen behouden.Bij `wand' blijft het bij een wandpassend gedrag gehandhaafd. Zomaakt `deur' zonder enige inter-actie van de gebruiker een pas-send gat in een degelijke wand.I n v e n t o rBij vrij ontwerpen vervaagt dui-delijk de grens tussen dak, vloer,wand. De puur vrije vorm is hetuitgangspunt. De ontwerper wilniet alleen vrij zijn in zijn vorm-studies, hij heeft software nodigdie hem daarbij helpt. Deze ont-werpopgaves zijn in essentie quavorm niet anders dan de opgavesdie bestaan in industrieel ontwer-pen.Kijknaardevormvandiverseverpakkingen, gebruiksvoorwer-pen als een computermuis, eenjoy-stick voor spelletjes, een dash-board in een auto, een design fles-opener (fig. 4) enz.Bij Autodesk is hiervoor speci-fieke software beschikbaar met denaamAutodeskInventor.Dezesoft-ware laat zich niet uit of iets nudak of trap is, elk met hun speci-fieke basisvorm. Het spreektmeer de taal van pure geometri-sche vormen. In Inventor is eennaadloze omgeving aanwezigwaar `solid modelling' gecombi-neerd wordt met `surface model-ling'. De software voorziet verderin talrijke hulpmiddelen om com-plexe vormen te construeren en teediten, zonder dat ze uiteenvallenin vlakjes. Ook zijn vormvoor-waarden grafisch aan elkaar terelateren, zodat bijvoorbeeld tweeelementen die op elkaar moetenaansluiten, ook aangesloten blij-ven.Een ander voorbeeld is de functie`shelling'. In ??n keer wordt hetmogelijk om van een vrij gemo-delleerde solid een `schaal' te ma-ken, al dan niet verlopend vandikte.Het zal duidelijk zijn dat eenpakket als Inventor verreweg hetduidelijkst inspeelt op de ont-werpopgavevandubbelgekromdeelementen en blobs. Bijgaandeafbeeldingen geven een beeld vanenkele vormstudies.Gelukkig kunnen vormen, inInventor ontwikkeld, worden ge-bruikt in bijvoorbeeld Architec-tural Desktop, indien van eenverdere uitwerking van het ont-werp sprake is.Ze komen binnen als algemeen`solid object' en functioneren vol-ledig verder in de ArchitecturalDesktop omgeving. Zo'n inge-brachte vrije vorm (bijvoorbeeldeen bijzonder dak) kan zonderproblemen fungeren als herken-bare grens voor ADT-wanden oftrappen. Een wand kan de op-dracht krijgen `sluit aan aan solid'en de bovenrand van de wandkrijgt de vorm van de ingebrachtevrije vorm. Zo worden de sterkeeigenschappen van de specifiekepakketten gecombineerd.Verder bestaat de mogelijkheidom metalen of betonnen draag-constructies verder uit te werkenin Inventor. Deze constructiesvolgen in zekere mate de archi-tectonische vormen en zijn daar-aan qua vormvoorwaarden ookweer te relateren (Adaptive De-sign).Figuur 5 toont een model opge-bouwd in Inventor, waarbij eenhelft van het gebouw is voorzienvan een `doorzichtig vlies', in ditgeval voor visualisatiedoeleindendoorzichtig gemaakt. Door mid-del van de standaard aanwezigepresentatiemogelijkheden is ditnatuurlijk om te zetten naar alu-minium of elk gewenst anderbouwmateriaal.(Modelstudie:Lie-ven Grauls). s3 | Voorbeeld van de mogelijkheden binnen Revit4 | Design flesopener5 | Gebouw voorzien van een `doorzichtig vlies' in Inventor