IVULSTOFFEN EN ADDITIEVENVLIEGAS IN BETONprof.drJJM.Bijen, TU Delft, faculteit der Civiele Techniek, IntronBV, Sittarddr.ir.A.L.A.Fraay, TU Delft, faculteit der Civiele TechniekToevoeging van vliegas draagt bij aan de sterkte-ontwikkeling van beton. In dezebijdrage wordt besproken welke m.echanism.en daarvoor verantwoordelijk zijn.Speciale aandacht wordt besteed aan de puzzolaniteit van vliegas en de verbeteringvan de overgangszone tussen de korrels toeslagtnateriaal en de cem.entm.atrix. Voorverbetering van de betoneigenschappen dient niet alleen op de specificaties van devliegas te worden gelet, m.aar ook op de cem.entsoort, de cem.entsam.enstelling, dewater-cem.entfactor en de verhardingstem.peratuur. Ter verklaring van de diverseeffecten van vliegas op beton wordt een m.odel gepresenteerd.Belangrijkste toepassing van poe-derkoolvliegas is het gebruik er-vaninportlandvliegascementenbeton. In beide toepassingen heeft vlie-gas een gunstig effect op de eigenschap-pen van beton. Daar zijn verschillendefenomenen bij betrokken:- vliegasdeeltjes fungeren als kernenvoor de neerslag van kalk. Dit bevor-dert de hydratatie van cement;- vliegas reageert met de kalk die ont-staat bij de hydratatie van cement, totcementerende produkten (de puzzo-lane reactie);- vliegas verbetert de deeltjesgrootte-opbouw. Het watergehalte benodigdvoor een bepaalde verwerkbaarheidwordtverlaagd, de samenhangvanhetmengsel wordt verhoogd en de over-gangszone tussen toeslagmateriaal encementmatrix krijgt een groteredichtheid;- dankzij de ronde vorm van de vliegas-deeltjes functioneren deze als kogella-gertjes tussen de onregelmatig ge-vormde cementdeeltjes, waardoor dewaterbehoefte van het mengsel wordtverlaagd.Zo zijn er in hoofdzaak twee functies:- vliegas als vulstoften behoeve van eenbetere mengselopbouw;- vliegas als puzzolane stof, als bijdrageaan de sterkte-ontwikkeling.vanbetonzondercementvervangingre-latief weinig sterkte ontwikkelt, meerpermeabel en gevoeliger voor uitdro-ging en carbonatatie is. Wordt uitdro-ging door een goede nabehandelingvoorkomen, dan zal na deze periode depuzzolane reactie de dichtheid van hetbeton verbeteren.Oplosbaarheid van vliegasglasVliegasdeeltjes bestaan voor een grootgedeelte uit glas; silicium- en alumini-umoxidenzijn debelangrijkste bestand-delen ervan. Voordat de vorming vancalciumsilicaat- en calciumaluminaat-hydraten uit de reactie vliegas met.5 40ViE~ 20pH B,a?l 2'(Illlll 20'(040'(13,4? 0 JJJTIrl JlJTI0,1 0,25a ~normaliteitg' pH 110 13.4.~ D2?Cg. llIIIl 20'CE 60 040'C~c,- IJ)